Ανασκόπηση 2020: Ο κορωνοϊός επέβαλε λουκέτο στα σχολεία

Σταθμός για τον τομέα της Παιδείας αποδείχθηκε το 2020, αφού η πανδημία του κορωνοϊού επέβαλε λουκέτο στα σχολεία, οδηγώντας έτσι την εκπαίδευση σε μία νέα πραγματικότητα και αναγκάζοντας το Υπουργείο Παιδείας να κάνει άλματα στον τομέα της τεχνολογίας και να εισέλθει στην ψηφιακή εποχή με την αξιοποίηση της τηλεκπαίδευσης.

Ιανουάριος: Η μάχη των τετραμήνων

Ο νέος τρόπος αξιολόγησης των μαθητών τέθηκε σε λειτουργία από τον τελευταίο μήνα του έτους και οι μαθητές της Α’ Λυκείου ρίχθηκαν στη μάχη «με την ψυχή στο στόμα», όπως ειπώθηκε από εκπαιδευτικούς και μαθητές.

Με ποσοστό 92,6 % οι μαθητές φώναξαν δυνατά την άποψη τους για τις εξετάσεις ανά τετράμηνο, όπως αυτές εφαρμόστηκαν. Υπερψήφισαν την κατάργηση τους ζητώντας τη δημιουργία ενός ανθρωποκεντρικού σχολείου. Η ΠΣΕΜ ζήτησε τη θέση των εξετάσεων να πάρουν 90λεπτα διαγωνίσματα ενδοσχολικά χωρίς αυτή η περίοδος να «βαφτίζεται» εξεταστική. Μάλιστα τόνισαν ότι αν δεν εισακουστούν οι απόψεις που εκφράζονται εδώ και τρία χρόνια, τότε θα αναγκαστούν να λάβουν πιο δραστικά μέτρα. Στην ίδια περίπου γραμμή και οι εκπαιδευτικοί που συνόψισαν τις δικές τους εισηγήσεις στον Υπουργό Παιδείας, αλλά και οι οργανωμένοι γονείς που ζήτησαν με τη σειρά τους ορισμένες αλλαγές.

Φεβρουάριος: Οι μαθητές διαδηλώνουν

Οι μαθητές το ‘παν και το ‘καναν. Οι μαθητές έχουν άποψη, την εκφράζουν και όταν δεν ακούγεται την επιβάλλουν. Απέχουν από τα μαθήματα, ξεχύνονται στους δρόμους δηλώνοντας και διαδηλώνοντας την αγανάκτηση τους στα όσα τους αφορούν και στις αποφάσεις των οποίων δεν συμμετέχουν! Λίγες μέρες μετά τη ψηφοφορία τους για τις τετράμηνες εξετάσεις, βγήκαν έξω από τις τάξεις ως ένδειξη διαμαρτυρίας απέναντι στις τετράμηνες εξετάσεις ως μέρος της διαδικασίας αξιολόγησης του μαθητή. Όπως δήλωσε τότε στη «Σημερινή» ο Πρόεδρος της μαθητικής οργάνωσης, Γιάννης Λαπίθιος οι μαθητές νιώθουν σαν αόρατοι θεατές σε ένα θέατρο που παίζεται για αυτούς με αυτούς. Μάλιστα προχώρησαν σε καταγραφή όσων θεωρούν πως πρέπει να αλλάξουν στην όλη μαθησιακή διαδικασία δίνοντας τις δικές τους προτάσεις για ένα σχολείο πάνω από όλα ανθρώπινο, δίκαιο που να προάγει αξίες, γνώση και κριτική σκέψη.

Μάρτιος: Ο μήνας που «έβαλε» λουκέτο στα σχολεία

Λουκέτο σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα κάθε βαθμίδας και παύση της καθημερινότητας εφόσον ο νέος ιός υπάρχει πλέον στην κοινότητα. Στο άκουσμα του πρώτου επιβεβαιωμένου κρούσματος στη Λευκωσία, το Υπουργείο Παιδείας έδρασε άμεσα. Προχώρησε στην αναστολή λειτουργίας των σχολείων στην Επαρχία Λευκωσίας που θα διαρκούσε μέχρι τις 13 Μαρτίου. Tα μέτρα αφορούσαν Δημόσια και Ιδιωτικά Σχολεία, νηπιαγωγεία αλλά και ιδιωτικά φροντιστήρια.

Οι αντιδράσεις του υπόλοιπου πληθυσμού που θεωρούσε ότι η επικινδυνότητα μετάδοσης του ιού δεν περιοριζόταν στην πρωτεύουσα μαζί με την ταχύτητα των εξελίξεων, έθεσε σε νέα κινητοποίηση τους αρμόδιους φορείς. Στις 11 Μαρτίου μια νέα ανακοίνωση του ΥΠΠΑΝ ξεκαθάριζε ότι η αναστολή λειτουργίας σχολείων θα παρατεινόταν μέχρι και την Παρασκευή 20 Μαρτίου, ενώ η λειτουργία όλων των υπολοίπων σχολείων σε παγκύπρια βάση, θα αναστελλόταν από 13 μέχρι 20 Μαρτίου. Το ίδιο ίσχυε και για όλα τα υπόλοιπα εκπαιδευτικά προγράμματα του Υπουργείου, αλλά και τα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η ανακοίνωση, η οποία μετρά σήμερα 9 μήνες, έκλεινε με το αισιόδοξο ότι η αναστολή λειτουργίας των σχολείων έγινε μόνο για προληπτικούς λόγους, καθώς δεν είχε παρατηρηθεί οποιοδήποτε κρούσμα ή περιστατικό που να έχει σχέση με σχολεία.

Απρίλιος: Άγνωστη η επιστροφή στα σχολεία

Τα σχολεία παραμένουν κλειστά με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση να εφαρμόζεται σε μια βάση αυτοσχεδιασμού και ελάχιστης ευελιξίας, που ωστόσο απέδωσε στο βαθμό που μπορούσε. Τεράστιο το βήμα για την παιδεία αλλά και για τους εκπροσώπους της που έπρεπε σε χρόνο μηδέν να επιμορφωθούν, να εξοικειωθούν, να μετεκπαιδεύσουν και να εφαρμόσουν τη σύγχρονη εκπαίδευση σε δύσκολες συνθήκες.

Τα σενάρια ήταν πολλά και διάφορα για την εξέλιξη στη μόρφωση. Είτε θα επέστρεφε μόνο η Γ’ Λυκείου για λίγες ημέρες πριν από την έναρξη των Παγκύπριων εξετάσεων, είτε θα επέστρεφε όλο το Λύκειο και οι Τεχνικές σχολές. Ένα άλλο σενάριο υποστήριζε τη λειτουργία όλων των σχολείων για κάποιο χρονικό διάστημα σποραδικά.

Μάιος: Το roller coaster των αποφάσεων

Ο μήνας με τις πολλές αποφάσεις. Ενώ οι τελειόφοιτοι Λυκείου και Τεχνικών Σχολών θα επέστρεφαν στις 11 και 12 Μαΐου, η απόφαση για επαναλειτουργία των σχολείων στις 21 Μαΐου προκάλεσε απορίες, διαφωνίες, δυσαρέσκειες, ενοχλήσεις, ανησυχίες, φόβους και άλλα πολλά. Ο Υπουργός Παιδείας επανέλαβε τότε σε δηλώσεις του ότι «η πρώτη προϋπόθεση για το άνοιγμα των σχολείων ήταν η σύμφωνη γνώμη των ειδικών από τον τομέα της Υγείας. Η δεύτερη προϋπόθεση είναι ότι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται για το επόμενο διάστημα, θα εφαρμοστούν εφόσον δούμε τι συμβαίνει με την ευρύτερη κατάσταση στα επιδημιολογικά δεδομένα», τονίζοντας ότι η εικόνα επέτρεπε την απόφαση αυτή.

Λίγες μέρες αργότερα η απόφαση ανατράπηκε με νέα απόφαση. Ανακοινώθηκε ότι στις 21 Μαΐου, θα επέστρεφαν στα σχολεία τα παιδιά του Δημοτικού και Γυμνασίου, ενώ παράλληλα θα συνεχιστεί η φοίτηση για Γ’ Λυκείου και Τεχνικών Σχολών.

Παράλληλα οι μελλοντικοί φοιτητές φαίνεται να κάνουν δεύτερες σκέψεις για τις σπουδές τους στο εξωτερικό. Η αγωνία τους αν θα πρέπει να σπουδάσουν σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο – χώρα στην οποία βασίλευε ο κορωνοϊός-, Ολλανδία, Σκωτία, Γερμανία τους έφερε αντιμέτωπους με τις αποφάσεις τους. Φοιτητές που έχουν ήδη εξασφαλισμένη θέση σε πανεπιστήμια των χωρών αυτών σκέφτονται να αναστείλουν τη φοίτηση τους, ενώ υπάρχει και μια μεγάλη μερίδα ατόμων που σκέφτονται να φοιτήσουν στα κρατικά πανεπιστήμια, θέτοντας σε πρόκληση τα ίδια τα πανεπιστήμια για να αυξήσουν τις θέσεις εισδοχής τους.

Ιούνιος: Τελικά αλλάζει ώρα το κουδούνι;

Πρόταση – προβληματισμός τέθηκε στο τραπέζι από τον ίδιο τον Υπουργό Παιδείας, κ. Πρόδρομο Προδρόμου ενώπιον μάλιστα της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων. Μια πρόταση που χρήζει ευρείας ανάλυσης και επεξεργασίας σύμφωνα με την ΟΕΒ. Η αλλαγή θα λύσει το πρωινό κυκλοφοριακό πρόβλημα, αλλά θα δημιουργήσει άλλα προβλήματα ωραρίου σύμφωνα με την ΟΕΛΜΕΚ. Όπως και να ‘χει η πρόταση παρέμεινε προβληματισμός μέχρι νεωτέρας.

Την ίδια ώρα στήριξη ζητούν τα νηπιαγωγεία. Η πανδημία επέβαλε την νέα τάξη πραγμάτων και την υιοθέτηση νέων συμπεριφορών. Ωστόσο η δημιουργία πρωτοκόλλων και η εφαρμογή τους από τα νηπιαγωγεία και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς μόνο ανασφάλεια προκάλεσε σε ιδιοκτήτες και διευθυντές. Οι αποστάσεις, οι απολυμάνσεις, η πιστή τήρηση κανόνων υγιεινής δεν μπορούν να ακολουθηθούν από τα πολύ μικρά παιδιά, σύμφωνα με εκπροσώπους των νηπιαγωγών. Ασύμφορη την κατάσταση έκριναν πολλά νηπιαγωγεία και βρεφοκομικοί παιδοκομικοί σταθμοί που επέλεξαν να κρατήσουν κλειστές τις πόρτες τους παρά να ανοίξουν για λίγα μόνο παιδάκια και προσωπικό.

Ιούλιος: Έτοιμο το Υπουργείο για τον Σεπτέμβριο

Αν και μόλις ολοκληρώθηκε ο Ιούνης, οι σχεδιασμοί του ΥΠΠΑΝ για την επόμενη σχολική χρονιά, έχουν προχωρήσει με την ψηφιακή τεχνολογία να παραμένει μόνιμο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η επιστροφή στα σχολεία αποφασίζεται ότι θα γίνει νωρίτερα από την καθορισμένη ημερομηνία και η πιστή τήρηση των πρωτοκόλλων θα εξασφαλίσει τη σχολική χρονιά, σύμφωνα πάντα με τον Υπουργό.

Αύγουστος: Το πρωτόκολλο της νέας σχολικής χρονιάς

Λίγες μέρες πριν από την επίσημη έναρξη της σχολικής χρονιάς και τα αυξημένα κρούσματα επαναφέρουν την ανησυχία στους κύκλους της παιδείας. Ωστόσο πλήρως προετοιμασμένοι δηλώνουν οι αρμόδιοι φορείς με τον Υπουργό να διαβεβαιώνει ότι η στελέχωση των σχολικών μονάδων γίνεται με εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς. Την 1η Σεπτεμβρίου καθορίστηκε η επιστροφή των καθηγητών και στις 4 οι μαθητές της Μέσης ενώ στις 7 οι μαθητές της Δημοτικής Εκπαίδευσης. Εντούτοις τα πράγματα είναι ακόμη πολύ ρευστά με την επιδημιολογική εικόνα να δημιουργεί ανησυχία για το καθεστώς επιστροφής των μαθητών στα σχολεία.

Προς τα τέλη του μήνα αποφασίζεται η ολική επάνοδος των μαθητών στα σχολεία. Κόκκινο πανί όμως για γονείς και εκπαιδευτικούς, αποτελεί η απόφαση για τη χρήση μάσκας κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Ξεσπούν οι γονείς της Δημοτικής Εκπαίδευσης που δεν θέλουν να στείλουν τα παιδιά με τη μάσκα στα σχολεία από τη μια, αντιδρούν και οι εκπαιδευτικοί από την άλλη για τη συνεχόμενη χρήση μάσκας σε αίθουσες «φούρνους» όπως οι ίδιοι λένε. Η απόφαση για την υποχρεωτική χρήση μάσκας σε άτομα άνω των 12 ετών καθησύχασε μόνο μια μερίδα του πληθυσμού.

Σεπτέμβριος: Καύσωνας ή απλά ευκαιρία ετοιμότητας;

Οι ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες οδήγησαν στην «αναβολή» της έναρξης της σχολικής χρονιάς. Οι υψηλές θερμοκρασίας σε συνδυασμό με την αποπνικτική σκόνη και υγρασία, στην απουσία κλιματιστικών στις σχολικές αίθουσες, παρέα με μαθητές και εκπαιδευτικούς μασκοφόρους, οδήγησαν στην απόφαση για την αναβολή του πρώτου κουδουνιού για μια εβδομάδα.

Ωστόσο, δεν είναι λίγα τα στόματα που ξεστόμιζαν ότι πρόκειται για μια απρόσμενη ευκαιρία ετοιμότητας, καθώς οι σχολικές μονάδες απείχαν πολύ από το να είναι έτοιμες για τα παιδιά. Οι εκπαιδευτικές οργανώσεις βλέπουν πολλά από τα σχολεία της Δημοτικής, Μέσης και Τεχνικής να μην μπορούν εκ των πραγμάτων να συνυπάρξουν με τις πρόνοιες των Υγειονομικών Πρωτοκόλλων. Τάξεις που δεν θα μπορούν να δεχθούν τους μαθητές λόγω μεγέθους, ανυπαρξία χώρων για να φιλοξενήσουν παιδιά, διαχωριστικά που δεν έχουν τοποθετηθεί ακόμη και άλλα πολλά. Πλήρως εξοπλισμένα και έτοιμα θα είναι τα σχολεία πριν το κουδούνι διαμηνύει ο Υπουργός Παιδείας, θέλοντας να κατευνάσει τα πνεύματα.

Αποχή λόγω μάσκας

Η επιστροφή έγινε. Αυτή, όμως, σημαδεύτηκε με αντιδράσεις από γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές και Υπουργείο Παιδείας. Η εφαρμογή ενός πρωτοκόλλου που έχρηζε διευκρινίσεις σε κάθε εκπαιδευτική ειδικότητα, σε μια καθόλου εκπαιδευμένη κοινωνία στην πειθαρχία, σε συνθήκες αφόρητης ζέστης, ήταν μια πραγματική δοκιμασία για όλους.

Η πρώτη δυσκολία που συνάντησαν μαθητές και εκπαιδευτικοί ήταν η χρήση της μάσκας. Η δυσφορία που προκαλούσε η χρήση της παραχώρησε το δικαίωμα στους εκπαιδευτικούς -μέσω του ΥΠΠΑΝ φυσικά- να αφαιρούν για λίγο τη μάσκα κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας μόνο όταν έχουν απόσταση από τα παιδιά. Η αντίδραση των γονέων ήταν άμεση που απείλησαν με το μέτρο της αποχής από τα μαθήματα.

Μια άλλη ιδιαιτερότητα παρατηρήθηκε ακριβώς έξω από τα σχολεία όπου γινόταν το αδιαχώρητο από γονείς που κατέφθαναν να παραλάβουν ή να αφήσουν τα παιδιά τους. Η ρύθμιση της κινητικότητας έξω από τα σχολεία έγινε με τη συνεργασία του Υπουργείου με τους Συνδέσμους Γονέων.

Οκτώβριος: Αυξάνονται τα κρούσματα, μεγαλώνουν οι αποστάσεις!

Οι εκπαιδευτικοί σε ρόλο αρχιφύλακα και οι γονείς σε ρόλο δεσμοφύλακα ώστε να κρατηθούν τα κρούσματα εκτός σχολείων. Η επιδημιολογική εικόνα χειροτερεύει με τα σχολεία να προσπαθούν να κρατήσουν εκτός τον ιό. Ο Υπουργός τόνισε την ανάγκη για μεγαλύτερες και αποτελεσματικότερες προσπάθειες ώστε να τηρηθούν τα μέτρα προστασίας. Η έκκληση προς τους γονείς, φαίνεται να είναι το μοναδικό όπλο του. Κάλεσε λοιπόν τους γονείς να «κρατήσουν» τα παιδιά τους μέσα και να αποφύγουν τη συμμετοχή τους σε ομαδικά αθλήματα. Επίσης όσον αφορά στα σχολικά διαλείμματα, ανέφερε ότι θα πρέπει να γίνεται αυστηρή επιτήρηση. Για το θέμα των λεωφορείων ο κ. Προδρόμου ανέφερε ότι γίνονται ενέργειες για να προστεθούν λεωφορεία, ώστε να μειωθεί ο αριθμός των παιδιών επιβατών.

Πριν ολοκληρωθεί ο μήνας, 500 μαθητές, καθηγητές και λοιπό σχολικό προσωπικό βρίσκεται σε αυτοπεριορισμό ενώ συνεχίζεται απρόσκοπτα η εκπαιδευτική διαδικασία. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι το πρόωρο κλείσιμο των σχολείων είναι θέμα χρόνου. Σε μια παράλληλη εξέλιξη, η τηλεκπαίδευση παίρνει τον δρόμο της θεσμοθέτησης, ωστόσο η υλικοτεχνική υποδομή ακόμη παρουσιάζεται ελλιπής στα σχολεία.

Νοέμβριος: Από το «στοίχημα» στο «μακάρι»

Συνολικά 24 Λύκεια και Τεχνικές Σχολές στην πλήρη λειτουργία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε Λεμεσό και Πάφο, ενώ ευχή όλων είναι να μην επεκταθεί το κλείσιμο των σχολείων σε παγκύπρια βάση. Για άνιση μεταχείριση των μαθητών που ετοιμάζονται να ριχτούν στην μάχη των τετραμήνων, κάνουν λόγο οι οργανωμένοι γονείς, ενώ αναθεώρηση της ύλης προτείνει η ΟΕΛΜΕΚ.

Ναι στην κάμερα από Επίτροπο

Σε μια παράλληλη εξέλιξη η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, κ. Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου δήλωσε ότι η χρήση της κάμερας από την πλευρά του εκπαιδευτικού έχει κριθεί νόμιμη κατά την κρίση των εκπαιδευτικών μέχρι να καταριστεί κατάλογος από το ΥΠΠΑΝ με δράσεις που να δικαιολογούν τη χρήση της.

Ανοιχτά με εξ αποστάσεως παραμένουν τα σχολεία

Η αύξηση των κρουσμάτων μπορεί να θέτει εκτός σχολείου μεγάλη μερίδα μαθητών και καθηγητών, ωστόσο τα σχολεία λειτουργούν κανονικά έχοντας πάντα σύμμαχο την τηλεκπαίδευση. Ψυχραιμία συστήνει ο Υπουργός, τονίζοντας ότι τα σχολεία παραμένουν υγειονομικά ασφαλείς χώροι, ενώ δεν δίστασε να αναφέρει ότι το Υπουργείο προχωρεί σε τροποποίηση των κανονισμών, ώστε σε έκτακτες περιπτώσεις, να τροποποιηθεί η διάρκεια αργιών όπως τα Χριστούγεννα, ή το Πάσχα. Κάτι που φυσικά δεν αποδέχθηκαν οι οργανωμένοι εκπαιδευτικοί, θεωρώντας το αχρείαστο μέτρο.

Στα τελευταία μέτρα που εξαγγέλθηκαν στις 27 Νοεμβρίου, τα σχολεία δεν περιλαμβάνονταν προκαλώντας από τη μια ανακούφιση αλλά και αγωνία για τις αλυσίδες μετάδοσης εντός των σχολικών μονάδων.

Δεκέμβριος: Πόλεμος για τα τετράμηνα

Στις αρχές Δεκεμβρίου ξεσπά νέα μάχη στον τομέα της παιδείας για τις εξετάσεις τετραμήνων, με τους μαθητές από τη μία να απέχουν από τα μαθήματά τους και να ζητούν την αναβολή τους έχοντας στο πλευρό τους και τους εκπαιδευτικούς και από την άλλη τον Υπουργό Παιδείας να διαμηνύει πως θα διεξαχθούν κανονικά. Κύρια ανησυχία μαθητών και εκπαιδευτικών ήταν η ανισότητα που δημιουργείται μεταξύ των μαθητών που βρίσκονται κανονικά στις τάξεις τους και των υπόλοιπων που βρίσκονται σε αυτοπεριορισμό.

Στο μεταξύ, από τις 14 Δεκεμβρίου η φοίτηση στα δημοσία και ιδιωτικά Λύκεια, Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα γίνεται με εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ενώ αναστάλθηκε η λειτουργία των φροντιστηρίων.