Προς την άτυπη πενταμερή

Η επικείμενη σύνοδος για το Κυπριακό, που εκτιμάται ότι θα λάβει χώραν τον Φεβρουάριο, αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για την πορεία επίλυσης ενός εκ των μακροβιότερων ζητημάτων στο σύγχρονο διεθνές δίκαιο. Είναι προφανές ότι η Τουρκία αλλά και η τουρκοκυπριακή πλευρά με τη νέα της ηγεσία θα προσέλθουν στη σύνοδο με ένα διαφορετικό αφήγημα αυτήν τη φορά, που πρωτίστως μεταλλάσσει την έννοια της πολιτικής ισότητας σε κυριαρχική ισότητα. Η ατζέντα της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας διεφάνη το τελευταίο χρονικό διάστημα, εν μέσω μάλιστα της κρίσης της πανδημίας αλλά και της προκλητικότητας της Άγκυρας σε Αιγαίο και Νοτιοανατολική Μεσόγειο, σε μια προσπάθεια της Τουρκίας να εξωτερικεύσει τα εσωτερικά της προβλήματα και να τα αναγάγει σε ζητήματα που πρέπει να τύχουν αντιμετώπισης από τις περιφερειακές συνιστώσες που δρουν στην ευρύτερη περιοχή μας.

Η αλλαγή της στρατηγικής της Τουρκίας δεν πρέπει να θεωρείται τυχαία, αλλά αποτέλεσμα μιας διαχρονικής στρατηγικής της γείτονος χώρας που, 47 σχεδόν χρόνια μετά την εισβολή της στην Κύπρο, δημιούργησε εκείνες τις συνθήκες με τις οποίες πλέον διεκδικεί την αντικατάσταση του στάτους κβο με μια νέα τάξη πραγμάτων επί του εδάφους αλλά και επί των θαλασσίων ζωνών. Η ρητορική της Τουρκίας επί εναλλακτικών στρατηγικών ειδικά σε σχέση με το Κυπριακό είναι προφανώς γεγονός που δεν βρίσκει σύμφωνη την πλειοψηφία της ελληνοκυπριακής πλευράς, η οποία, διά του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και ανωτάτων αξιωματούχων, όπως είναι ο Υπουργός Εξωτερικών, εμμένει στη βάση λύσης του Κυπριακού ως αυτή οριοθετείται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τις σχετικές αποφάσεις του Οργανισμού αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με βασικό χαρακτηριστικό το ότι η λύση του Κυπριακού μπορεί να επέλθει μόνο σε αυτήν την βάση και σύμφωνα με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Η επικείμενη άτυπη πενταμερής έχει πρωτίστως τις ακόλουθες ιδιότητες: πρώτον, είναι άτυπη και οποιαδήποτε συζήτηση για τα συμμετέχοντα μέρη δεν είναι της παρούσης. Δεύτερον, στόχο έχει τη βολιδοσκόπηση των προθέσεων της άλλης πλευράς, αφού η δική μας πλευρά έχει δημόσια και εγγράφως προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, που συγκαλεί την σύνοδο, πολλάκις τονίσει τη διαβεβαίωση ως προς την επιθυμητή λύση, που ούτως ή άλλως αποτελεί προϊόν συμβιβασμού της ελληνοκυπριακής πλευράς στη βάση των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979 και των μετέπειτα ψηφισμάτων της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Οι συνθήκες, φυσικά, αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου και οφείλουμε να αναλογιστούμε τη στάση της Τουρκίας, ειδικά όσον αφορά τις παράλογες και συνάμα παράνομες επιβουλεύσεις της σε σχέση με την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας ειδικά όσον αφορά την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Προς τούτην την κατεύθυνση θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι η Κύπρος, στο σύνολό της, εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Μαΐου 2004 και διέπεται από τις αρχές, αξίες και κανόνες που οριοθετούν τη λειτουργία της Ένωσης, ως επίσης και το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, ως η μόνη αναγνωρισμένη διεθνώς οντότητα στο νησί, έχει προχωρήσει και προχωρεί με την ενάσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, ειδικά όσον αφορά την εξερεύνηση και εκμετάλλευση των γηγενών φυσικών της πόρων, την ίδια στιγμή που η Τουρκία αμφισβητεί την κυριαρχία της χώρας και προβαίνει σε ενέργειες που αντίκεινται στο Διεθνές Δίκαιο γενικά και το Δίκαιο της Θάλασσας ειδικά.

Η οποιαδήποτε ατζέντα της Τουρκίας σε σχέση με την επικείμενη άτυπη πενταμερή δεν πρέπει να γίνει αποδεκτή και προς τούτο είμαστε βέβαιοι ότι η Κυβέρνηση, με τη στήριξη των πολιτικών δυνάμεων του Τόπου, θα αποτρέψει την αλλαγή βάσης για την επίλυση του Κυπριακού και θα διαβεβαιώσει τη διεθνή κοινότητα, δείχνοντας το δάχτυλο στην Τουρκία, ότι εμείς είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε στη βάση αυτών που έχουν συμφωνηθεί και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ αλλά και των παρακαταθηκών που απορρέουν από την ιδιότητά μας ως πλήρους κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την προσπάθεια εξεύρεσης μιας δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης στο Κυπριακό. Επί τούτων, η συνέχεια στην πενταμερή.

*Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας