Η διεθνής Γενεύη
Τελευταία παρουσιάστηκε ένα βιβλίο που αναφέρεται στην ουσία στη θέση της Γενεύης στην πολυμερή διπλωματία από την εποχή της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ), προκατόχου του ΟΗΕ (Olga Hidalgo-Weber et Bernard Lescaze (υπό την εποπτείαν), 100 ans de multilateralisme à Gèneve de la SDN à l’ONU. Editions Suzanne Hurter, 2020, 2 Vol.).
Δεν είναι η πρόθεσή μου να κάνω κριτική αυτού του βιβλίου σ’ αυτό το άρθρο, γιατί δεν το έχω ακόμη στα χέρια μου, αλλά να πάρω αφορμή για το θέμα του σχετικά με τη Γενεύη.
Είναι γνωστόν ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κατά την εποχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Woodrow Wilson. είχε την ιδέα για δημιουργία ενός διεθνούς οργανισμού διατήρησης της ειρήνης και αυτό στο τέλος πήρε σάρκα και οστά υπό τη μορφή της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ). Στο τέλος οι ΗΠΑ δεν έλαβαν μέρος σ’ αυτόν τον οργανισμό, λόγω της ένστασης της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας υπό τον Πρόεδρό της Henry Cabot-Lodge. Αυτός ήταν και ο λόγος της αδυναμίας της ΚτΕ από της ίδρυσής της. Για έδρα της επελέγη η Γενεύη, λόγω επίσης του ότι ήταν ήδη η έδρα της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού (βλ. Benjamin Chaix, “Croix Rouge, Un Sentier Humanitaire”, Tribune de Genève, 31/10-1/11/2020, σελ. 18).
H ΚτΕ μπορεί να απέτυχε σε πολιτικά θέματα, όπως στην επίθεση της Ιταλίας κατά της Αιθιοπίας ή στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, ή στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έκαμε, όμως, αρκετή δουλειά στην κοινωνική και οικονομική σφαίρα, όπως στον αγώνα εναντίον των ναρκωτικών, της δουλείας, επίσης στην εργατική νομοθεσία στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας, σε οικονομικές μελέτες κ.ά.
Το μεγαλοπρεπές Palais des Nations έγινε η έδρα της Κοινωνίας των Εθνών. Με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι νικητές πίστεψαν ότι απέτυχε η ΚτΕ και την αντικατέστησαν με τον ΟΗΕ. Επίσης, λόγω των νέων δεδομένων και της ισχύος των ΗΠΑ, η έδρα του νέου οργανισμού μετετέθη στη Νέα Υόρκη, το δε Palais des Nations παραμένει η ευρωπαϊκή έδρα των Ηνωμένων Εθνών.
Στη Γενεύη, όμως, παραμένουν οι έδρες πολλών εξειδικευμένων οργανισμών του ΟΗΕ, όπως του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), της Υπάτης Αρμοστείας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Προσφύγων, του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, και πολλών άλλων δημοσίων και ιδιωτικών οργανισμών. Επίσης παραμένει πάντα η έδρα του Ερυθρού Σταυρού.
Παρά το ότι η έδρα του ΟΗΕ είναι στη Νέα Υόρκη, η Γενεύη συνεχίζει να είναι κέντρο πολυμερούς διπλωματίας από 100ετίας και ο ρόλος της αυξάνεται ή, τουλάχιστον, δεν ελαττώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Η Ελβετική Συνομοσπονδία και το καντόνι της Γενεύης ενθαρρύνουν και οικονομικά αυτόν τον ρόλο. Πλήθος διεθνών διασκέψεων λαμβάνουν χώραν στη μικρή αυτή πανέμορφη πόλη, το δε Ινστιτούτο Ανωτέρων Διεθνών Σπουδών αναπτύσσεται περισσότερο φιλοξενώντας φοιτητές και διπλωμάτες απ’ όλα τα μέρη του κόσμου.
Εμείς, που είχαμε την τύχη να σπουδάσουμε σ’ αυτήν τη μικρή αλλά σημαντική πόλη, με περηφάνια και ικανοποίηση την βλέπουμε να αναπτύσσει τον ρόλο της στη διεθνή σκηνή και στην πολυμερή διπλωματία.
*Δικηγόρος, Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης Ελβετίας), Πρόεδρος του Ιδρύματος Θεοδούλου, πρώην Μέλος της Γραμματείας του ΟΗΕ στο Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
