Ένα βήμα πριν από το lockdown

Με μαύρα ρεκόρ αποχαιρετήσαμε το 2020, αφού οι αριθμοί των κρουσμάτων αλλά και των νοσηλευομένων την τελευταία εβδομάδα του έτους ήταν στο κόκκινο. Οι φόβοι για χειροτέρευση της ήδη επιβαρυμένης επιδημιολογικής εικόνας του νησιού την εβδομάδα που μας έρχεται εντείνονται, καθώς αναμένονται τα αποτελέσματα της περιόδου των γιορτών των Χριστουγέννων, κατά την οποία ακόμη επιτρέπονταν οι συναθροίσεις, οι οποίες απαγορεύθηκαν τελικά τρεις ημέρες πριν από τη λήξη του έτους, με εξαίρεση την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Οι νέες απαγορεύσεις, που έχουν ισχύ μέχρι τις 10 Ιανουαρίου, αφορούν -πέραν των συναθροίσεων σε σπίτια- και τους εργασιακούς χώρους, αφού οι δημόσιοι υπάλληλοι εργάζονται πλέον από το σπίτι, ενώ υπάρχει σχετική σύσταση και για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα. Οι αποφάσεις για επέκταση των προηγούμενων μέτρων επηρεάζουν, πέραν των επιχειρήσεων που τελούν υπό αναστολή εργασιών, και τα σχολεία, που δεν θα ανοίξουν πριν από τις 10 Ιανουαρίου, με αποτέλεσμα οι μαθητές της δημοτικής εκπαίδευσης στις 7 και 8 του μήνα να επιστρέφουν στις τάξεις διαδικτυακά. Βέβαια, όλα αυτά μπορούν να ανατραπούν και να τεθούν νέοι, πιο αυστηροί περιορισμοί, αφού στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας οι επιδημιολόγοι θα επαναξιολογήσουν την κατάσταση και αν η επιδημιολογική εικόνα δεν βελτιωθεί αισθητά και αντιθέτως χειροτερεύσει, τότε το ενδεχόμενο επιβολής ενός νέου lockdown θα είναι αναπόφευκτο.

Η επιδημιολογική εικόνα

Το αρνητικό ρεκόρ των 900 και πλέον κρουσμάτων της 29ης Δεκεμβρίου σήμανε συναγερμό, ενώ την επόμενη ημέρα η δημοσιοποίηση της εθνικής αναφοράς με τα δεδομένα που καταδεικνύουν την πορεία του ιού μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου 2020, γέννησε νέες ανησυχίες τόσο για τους θανάτους λόγω COVID-19 όσο και για την κατάσταση στα νοσοκομεία, που δέχονται μεγάλη πίεση. Μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου 2020, έχουν διαγνωσθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία 19.895 περιπτώσεις COVID-19, με 117 θανάτους λόγω COVID-19 (θνητότητα COVID-19: 0,6%). Μέσα σε 14 μόλις ημέρες, δηλαδή από τις 14 μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου, καταγράφηκαν 4.061 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις COVID-19. Η διάμεση ηλικία των περιπτώσεων COVID-19 ήταν τα 39 έτη, 52,7% αφορά σε γυναίκες, 47% σε άνδρες, ενώ για 10 περιπτώσεις (0,3%) το φύλο δεν ήταν διαθέσιμο. Με βάση το επιδημιολογικό ιστορικό, το 1,3% ήταν περιπτώσεις με πρόσφατο ιστορικό ταξιδιού, ενώ το 98,7% αφορά σε περιπτώσεις εγχώριας μετάδοσης. Μεταξύ των περιπτώσεων που διαγνώστηκαν από τις 14 μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου, 1.819 (44,8%) είχαν τόπο διαμονής την επαρχία Λευκωσίας, 1.057 (26%) την επαρχία Λάρνακας, 665 (16,4%) την επαρχία Λεμεσού, 216 (5,3%) την επαρχία Πάφου, 208 (5,1%) την ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου και 96 περιστατικά (2,4%) αφορούν στις Βρετανικές Βάσεις ή κατοικία στην αλλοδαπή ή δεν υπήρχε γι’ αυτά διαθέσιμη πληροφορία. Από το σύνολο των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για την υπό αναφορά περίοδο, το 30,4% δεν ανέφερε οποιοδήποτε σύμπτωμα κατά τη διάγνωση, ενώ το 69,6% ανέφερε τουλάχιστον ένα σύμπτωμα.

Στα όριά του το σύστημα υγείας

Η πολύ κακή επιδημιολογική εικόνα της χώρας κρίνεται όχι μόνο από τους αριθμούς των κρουσμάτων, αλλά και από την κατάσταση στα νοσοκομεία, που την τελευταία εβδομάδα του έτους ήταν στο κόκκινο. Σύμφωνα με την εθνική αναφορά, μέχρι τη 28η Δεκεμβρίου, συνολικά, 4,9% (ν=966) των περιστατικών COVID-19 έλαβαν νοσοκομειακή περίθαλψη. H διάμεση ηλικία των ατόμων που νοσηλεύτηκαν ήταν τα 64 έτη, το 36,9% (ν=55) αφορούσε ασθενείς από την επαρχία Λευκωσίας, ενώ 95 άτομα (66%) ανέφεραν υποκείμενα νοσήματα. Συνολικά, 93 ασθενείς (9,6% από το σύνολο των νοσηλευομένων) εισήχθησαν σε ΜΕΘ και η ενδιάμεση ηλικία τους ήταν τα 69 έτη. Η διάμεση διάρκεια παραμονής σε ΜΕΘ (για όλους τους/τις ασθενείς που νοσηλεύτηκαν στη ΜΕΘ) ήταν 11 ημέρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 29 Δεκεμβρίου στα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ νοσηλεύονταν 154 ασθενείς της νόσου COVID-19, εκ των οποίων οι 42 σε σοβαρή κατάσταση. Από τους 42 ασθενείς που ήταν κρίσιμα, οι 20 ήταν διασωληνωμένοι, οι πέντε νοσηλεύονταν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας εκτός αναπνευστήρα και 17 σε Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας.

Ρεκόρ θανάτων τον Δεκέμβριο

Όσον αφορά τους θανάτους από τη νόσο COVID-19, σύμφωνα με την εθνική αναφορά, τον μήνα Δεκέμβριο έχει καταγραφεί ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων ατόμων θετικών στη νόσο COVID-19, από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα, με το ποσοστό να φτάνει στο 53% του συνολικού αριθμού θανάτων (ν=76). Ο αριθμός των θανάτων κατά τον μήνα Δεκέμβριο είναι κατά 117% μεγαλύτερος από τον αριθμό των θανάτων για ολόκληρο τον μήνα Νοέμβριο (ν=35, 24%). Συγκεκριμένα, μέχρι τις 29 Δεκεμβρίου 2020, έχουν δηλωθεί 144 θάνατοι ατόμων, που διαγνώστηκαν με COVID-19, εκ των οποίων οι 117 (81%), είχαν υποκείμενη αιτία τη νόσο COVID-19. Η μεγαλύτερη συχνότητα θανάτων παρουσιάζεται στην ηλικιακή ομάδα 80-84 ετών (28% του συνολικού αριθμού θανάτων, ν=41).

Στο τραπέζι το lockdown

Για το ενδεχόμενο επιβολής πιο αυστηρών μέτρων στην προσπάθεια αναχαίτισης της κακής επιδημιολογικής κατάστασης που επικρατεί, μίλησε στη «Σημερινή» το μέλος της επιδημιολογικής ομάδας του Υπουργείου Υγείας, Πέτρος Καραγιάννης. Όπως τόνισε ο κ. Καραγιάννης, δεν είναι μόνο οι αριθμοί των κρουσμάτων που παίζουν ρόλο, αλλά και η πίεση που ασκείται στα νοσοκομεία. Ώσπου έχουμε τέτοιους αριθμούς κρουσμάτων, συμπλήρωσε, είναι επόμενο ότι θα χρειαστούν και άλλοι νοσηλεία και ήδη τα νοσηλευτήρια είναι πολύ επιβαρυμένα. Ερωτηθείς πότε θα συνέλθει η επιδημιολογική ομάδα για να επαναξιολογήσει τα δεδομένα, είπε πως αρχές της ερχόμενης εβδομάδας θα μελετήσουν την κατάσταση όπως θα έχει διαμορφωθεί και ίσως ετοιμάσουν νέες εισηγήσεις προς την Κυβέρνηση. Ερωτηθείς για τα όπλα που απέμειναν στη φαρέτρα των επιδημιολόγων, ο κ. Καραγιάννης εξήγησε πως μπορεί να υπάρξουν και πάλι στοχευμένα μέτρα για κάποιες επιχειρήσεις που μπορεί όμως να μην είναι αρκετά, οπότε είναι όλα στο τραπέζι. Ας ελπίσουμε ότι τα μέτρα που είναι τώρα σε ισχύ θα αποδώσουν, είπε χαρακτηριστικά, ενώ εξήγησε πως σε περίπτωση που η επιδημιολογική εικόνα δεν βελτιωθεί αισθητά και αντιθέτως χειροτερεύσει, μπορεί να είναι αναπόφευκτο ένα νέο lockdown, που δεν έφυγε ποτέ από το τραπέζι των συζητήσεων. Ερωτηθείς εάν εννοεί την επιβολή ενός ολικού lockdown, ο κ. Καραγιάννης υπέδειξε πως κατά την άποψή του δεν θα είναι ένα ολικό lockdown με τη μορφή που είχε τον περασμένο Απρίλιο, «αλλά δεν μπορούμε να πούμε από τώρα που θα γείρει τελικά η πλάστιγγα».

Συνεχίζονται οι εμβολιασμοί

Εν τω μεταξύ, κανονικά συνεχίζεται το εμβολιαστικό πρόγραμμα σε οίκους ευγηρίας εν αναμονή της δεύτερης παρτίδας εμβολίων της Pfizer. Η «πρεμιέρα» έγινε την Κυριακή (27/12), ενώ μετά τα Θεοφάνια αναμένεται να αρχίσει ο εμβολιασμός ηλικιωμένων ατόμων άνω το 80 ετών, στα κέντρα εμβολιασμών. Σύμφωνα με τον οδικό χάρτη των εμβολιασμών στην Κύπρο, ο πληθυσμός είναι χωρισμένος σε ομάδες. Ο σχεδιασμός προβλέπει ότι η πρώτη κατηγορία στην οποία διατίθεται το εμβόλιο είναι οι ένοικοι των οίκων ευγηρίας και των εργαζομένων σε αυτούς και οι εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή των νοσοκομείων που έρχονταν σε επαφή με ασθενείς COVID-19, ενώ το επόμενο στάδιο είναι οι εμβολιασμοί στα κέντρα εμβολιασμών τον Ιανουάριο, για ηλικιωμένους άνω των 80 ετών. Το πρώτο τρίμηνο του 2021 θα εμβολιάζονται άτομα άνω των 75 ετών, ενώ το 1ο και 2ο τρίμηνο άτομα άνω των 16 ετών υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση. Ο βασικότερος στόχος, νοουμένου ότι θα τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα, είναι εντός του πρώτου μισού του 2021 να έχει ολοκληρωθεί η εμβολιαστική κάλυψη πέραν του 40% των πολιτών της Κύπρου, που εμπίπτουν στις πιο πάνω κατηγορίες. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί η προφύλαξη των ατόμων αυτών από πιθανή επιμόλυνση από τον ιό, ενώ θα συμβάλει στην αποφόρτιση των νοσοκομείων από νοσηλείες και θανάτους ασθενών COVID-19 και, κατ’ επέκτασιν, θα προστατεύσει το Σύστημα Υγείας.