Οι S-300, o διορισμός Χάνεϊ και οι δολοφονίες Ισαάκ-Σολωμού

Αποδεσμεύθηκαν την Πέμπτη στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο (30.12.2020) σωρεία νέων βρετανικών πρωθυπουργικών και υπουργικών εγγράφων. Από τον ένα πρωθυπουργικό φάκελο που αποδέσμευσαν για το Κυπριακό μετά από μόνο 24 χρόνια και που αναφέρεται στην περίοδο 1995-97, επιβεβαιώνεται γι’ακόμα μια φορά ο πρωταρχικός ρόλος των Βρετανών. Τα κυριότερα θέματα που καλύπτει είναι οι πύραυλοι S-300, το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα, ο διορισμός του Sir David Hannay και ο ρόλος που ανέλαβε για προετοιμασία λύσης («Σχέδιο Ανάν»), η πρωτοβουλία Richard Holbrooke που ναυάγησε, η κατηγορηματική δήλωση του Βρετανού Υπ. Εξωτερικών Malcolm Rifkind ότι οι δολοφόνοι των Ισαάκ και Σολωμού είναι εγκληματίες που πρέπει να προσαχθούν ενώπιον της δικαιοσύνης, οι Βάσεις και άλλα. Θα αρχίσω με χρονολογική σειρά.

Richard Holbrooke: Εγκατάλειψη του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος

Στις 15 Δεκεμβρίου 1995 το Φόρεϊν Όφις ενημερώθηκε ότι ο Richard Holbrooke ίσως να σχεδίαζε πρωτοβουλία για το Κυπριακό μετά τη Βοσνία. Ο Richard Beattie ελάχιστα είχε καταφέρει. Όμως ο Holbrooke δεν μπορούσε να ασχοληθεί για πολύ και σκόπευε να φύγει από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Αρχές Ιανουαρίου 1996 εξελίχθηκε μια ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία από τον Αμερικανό διπλωμάτη και Βοηθό Υπ. Εξωτερικών Richard Holbrooke (1994- Φεβρουάριος 1996) για λύση του Κυπριακού. Στις 8 Ιανουαρίου 1996 ο Αμερικανός τότε πρέσβης στη Λευκωσία Richard Boucher ενημέρωσε, άκρως εμπιστευτικά, τον Βρετανό ομόλογό του David Madden (1994-1999) και τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Gustave Feissell.

Τους είπε ότι ο Holbrooke σχεδίαζε περιοδεία μόλις σχηματιζόταν η νέα τουρκική κυβέρνηση (εντός Φεβρουαρίου). Θα τον συνόδευε ο Richard Beattie (Προεδρικός Απεσταλμένος για το Κυπριακό) πρώτα στην Άγκυρα, μετά στην Αθήνα και τέλος στη Λευκωσία. Και μόνον αν υπήρχαν γνήσιες ενδείξεις από αμφότερες τις πλευρές θα ξεκινούσε μια διαδικασία όμοια μ’ εκείνη στο Dayton. O Boucher αμφέβαλλε (για επιτυχία). Το πιο πιθανό ήταν να δεχόντουσαν να γίνουν συναντήσεις σε κάποια πρωτεύουσα όπως τη Νέα Υόρκη. Στην Άγκυρα ο Holbrooke θα επιδίωκε ευελιξία στις στρατιωτικές διευθετήσεις μετά τη διευθέτηση, περιλαμβανομένου του ρόλου μιας διεθνούς δύναμης, εις αντάλλαγμα οι Τούρκοι να διατηρούσαν τη Συνθήκη Εγγυήσεως. Στο θέμα της ΕΕ θα επιδίωκε τουρκική συμφωνία ότι μια ομόσπονδη Κύπρος θα γινόταν μέλος της ΕΕ πριν από την Τουρκία, στη βάση ότι η Τουρκία σταδιακά επίσης θα γινόταν μέλος. Στην Αθήνα θα στόχευε να εξασφαλίσει συμφωνία ότι το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα θα ακυρωνόταν εις αντάλλαγμα πρόοδο για μια διευθέτηση (του Κυπριακού). Αν και δεν υπήρχε ανάγκη για άλλον διαπραγματευτή, ο Boucher είπε ότι υπήρχε επιθυμία στην Ουάσιγκτον να μπαλώσουν τις διαφορές τους με την ΕΕ που διασαλεύθηκαν στο Dayton, γι’ αυτό θα υποστήριζαν και τη συμμετοχή ενός Ευρωπαίου διαπραγματευτή. Οι Feissell και Madden υποστήριξαν και επαφές με τους Τουρκοκύπριους και ο πρώτος αναφέρθηκε και στις εγγυήτριες δυνάμεις ότι θα ήταν χρήσιμος ο ρόλος τους και ότι μια διαδικασία όπως στο Dayton που θα τις περιελάμβανε είχε πλεονεκτήματα. Τα Ηνωμένα Έθνη είχαν καλωσορίσει μια τέτοια αμερικανική πρωτοβουλία.

Στις 9 Ιανουαρίου 1996, ο Βρετανός τότε Πρέσβης στην Άγκυρα Kieran Prendergast (*) ενημέρωσε τον Βρετανό Υπ. Εξωτερικών ότι ερωτηθείς ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα Marc Grossman (1995 - 1997) για τις προοπτικές επιτυχίας, του είπε ότι οι στόχοι του Holbrooke συνήθως ήσαν διογκωμένοι. Όμως, αν επέστρεφε με μια δέσμη αρχών για την Κύπρο, θα ένιωθε ότι είχε καταφέρει μια επιτυχία που θα έδιδε στον Beattie αρκετό υλικό να δουλέψει για το υπόλοιπο του 1996. Σημαντικός αμερικανικός στόχος, για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους, ήταν να διατηρείται η διαδικασία εν ζωή.

(*) Ο Sir Kieran Prendergast είχε προηγουμένως υπηρετήσει και στην Κύπρο και μετά την Άγκυρα τον Μάρτιο του 1997 διορίσθηκε από τον ΓΓ του ΟΗΕ Kofi Annan ως Αναπληρωτής ΓΓ για Πολιτικές Υποθέσεις (μέχρι το 2005) και ήταν άμεσα αναμεμειγμένος στην προώθηση του «Σχεδίου Ανάν». Επισκέφθηκε και τον τότε Πρόεδρο της ΚΔ μ. Τάσσο Παπαδόπουλο πριν από τα δημοψηφίσματα…

Ο Βρετανός ΥΠΕΞ Malcolm Rifkind

δεν ήταν διατεθειμένος ν’ αφήσει τους Αμερικανούς…

Στις 7 Φεβρουαρίου 1996, ο Βρετανός Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Malcolm Rifkind (1995 – μέχρι 2 Μαΐου 1997) ενημέρωσε τον Βρετανό Πρωθυπουργό John Major για την ετοιμότητά του για μια περαιτέρω απόπειρα για διευθέτηση του Κυπριακού, επισημαίνοντας ότι το πρόβλημα κράτησε πάρα πολύ, ότι είχαν (οι Βρετανοί) μόνιμο και απευθείας συμφέρον μέσω των Κυρίαρχων Περιοχών των Βάσεων κ.λπ. Επίσης, ότι είχαν δύο εποικοδομητικά σημεία πίεσης στα ενδιαφερόμενα μέρη: Την προοπτική της κυπριακής ένταξης στην ΕΕ και την παρουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Δεν ήταν διατεθειμένος να αφήσει τους Αμερικανούς να χειριστούν το θέμα μονομερώς, με τον κίνδυνο να πιστωθούν όλη την πρόοδο, όπως έκαναν με τη Βοσνία. Δεν πρότεινε ένα ρόλο μόνο για το Ηνωμένο Βασίλειο, που είχε πολλούς κινδύνους, αλλά ήθελε μια κοινή προσπάθεια ΗΒ/ΗΠΑ, που θα έδιδε περισσότερη κάλυψη. Ο Πρωθυπουργός ήταν υπέρ μιας σκληρότερη στάσης έναντι των ενδιαφερομένων, π.χ. ξεκαθαρίζοντας ότι ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ αποκλειόταν δίχως διευθέτηση του Κυπριακού. Δεν ήταν εναντίον ανανεωμένης προσπάθειας, αλλά δίχως υψηλές προσδοκίες. Ο Rifkind ήταν έντονα πεπεισμένος για μια πρωτοβουλία για την Κύπρο, παρ’ όλες τις αντίθετες γνώμες κάποιων αξιωματούχων του. Ο Ιδιαίτερος Γραμματέας του Πρωθυπουργού εύρισκε ότι οι Αμερικανοί δεν ήσαν και τόσο ενθουσιασμένοι για μια κοινή πρωτοβουλία ΗΒ/ΗΠΑ. Τουλάχιστον ο Holbrooke το απέρριψε, όταν τον είδε τέλος Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον… Στην Άγκυρα ακόμα δεν υπήρχε κυβέρνηση και όποια και να προέκυπτε (από τις εκλογές) θα ήταν ασταθής… Δεν υπήρχε καθαρή ένδειξη ότι ο Ντενκτάς ή ο Κληρίδης ήθελαν τόσο πολύ λύση. Ο κίνδυνος για τις Βάσεις, αν κάτι δεν πήγαινε καλά, ήταν πραγματικός. Ο John Major συμφώνησε να προχωρήσουν, αλλά δίχως μεγάλες προσδοκίες και με επιφυλακτικότητα.

Μέσα Ιουνίου 1996 και οι Αμερικανοί ήσαν ακόμα αναποφάσιστοι. Αξιωματούχοι βολιδοσκοπούσαν με επισκέψεις, ο Holbrooke είχε αποχωρήσει προ μηνών και οι Βρετανοί παρέμειναν οι κύριοι «διαχειριστές» του Κυπριακού.

Πύραυλοι S-300: Οι Βρετανοί πρωτοστατούν

Στη μη κάθοδό τους και καλούν Albright

Στις 14 Ιανουαρίου 1997 ο Μalcolm Rifkind έστειλε μήνυμα στη νέα Αμερικανίδα Υπ. Εξωτερικών Madeleine Albright (3 μέρες πριν ακόμα αναλάβει τα καθήκοντά της) ενημερώνοντάς την για το Κυπριακό και ζητώντας κοινή γραμμή.

Της διαμήνυσε ότι ήταν πεπεισμένος πως το κυπριακό πρόβλημα μπορούσε να βλάψει τα κοινά τους συμφέροντα, γι’αυτό μια περαιτέρω προσπάθεια για διαπραγμάτευση για λύση πριν να παίρνονταν οι αποφάσεις για την αίτηση ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, ήταν αναγκαία. Της ανακοίνωσε ότι ο David Hannay θα συνέχιζε ως o ειδικός αντιπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης για το 1997 (*) και θα πήγαινε στην Ουάσιγκτον για διαβουλεύσεις με όλους τους ενδιαφερομένους ενωρίς το Φεβρουάριο. «Αλλά ήθελα να σας ενημερώσω προκαταρκτικά για τις σκέψεις μου για ένα πιθανό game plan για τις διαπραγματεύσεις σ’ αυτόν το χρόνο, περιλαμβανομένου του ρόλου Ελλάδας και Τουρκίας… Η κούρσα των εξοπλισμών προχωρεί ανεξέλεγκτη. Η απόφαση των Ελληνοκυπρίων να αγοράσουν ένα εξελιγμένο σύστημα αεράμυνας (sophisticated air defence system), ειδικά, μπορεί να προκαλέσει έκρηξη. Αν και η επιβολή μιας λύσης όπως στη Βοσνία είναι απίθανο να επιτύχει, κανένας δεν πιστεύει ότι μια διευθέτηση μπορεί να πετύχει δίχως τη μεσολάβηση του ΟΗΕ και της διεθνούς υποστήριξης. Η λύση βρίσκεται στο τραπέζι από χρόνια. Τα δέκα σημεία που προέβαλα τον περασμένο μήνα κατά την επίσκεψή μου στην Κύπρο σχεδιάστηκαν για να την προβάλουν... Η προοπτική για εποικοδομητική βοήθεια από Ελλάδα και Τουρκία είναι απομακρυσμένη… Επομένως το βλέπω ως υποχρέωση όλων εμάς των στενά αναμεμειγμένων, να κάνουμε μια προσπάθεια εντός του 1997… πριν από τις κυπριακές εκλογές το 1998... Το να προχωρήσει η αίτηση ένταξης (της Κύπρου) δίχως λύση μπορεί εύκολα να οδηγήσει στην οριστική διχοτόμηση και περαιτέρω αποξένωση της Τουρκίας από την Ευρώπη και τους φιλοδυτικούς της προσανατολισμούς… Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί δίχως την εγκάρδια υποστήριξη και της αμερικανικής κυβέρνησης. Έτσι και η σημασία των διαβουλεύσεών μας…», έγραψε στο μήνυμά του.

(*) Ο Sir David Hannay είχε διορισθεί ως Ειδικός Αντιπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης για το Κυπριακό επί συντηρητικής κυβέρνησης, αλλά διευθετήθηκε όπως παραμείνει στη θέση του και επί της νέας Εργατικής Κυβέρνησης Tony Blair, που ανέλαβε την εξουσία τον Μάιο του 1997. Ο Sir Hannay παρέμεινε στη θέση του μέχρι το 2003 και είχε ενεργό ανάμειξη για τον σχεδιασμό του «Σχεδίου Ανάν» κτίζοντας πάνω στις «Ιδέες Γκάλι»… Προηγουμένως είχε υπηρετήσει ως Πρέσβης και Μόνιμος Αντιπρόσωπος του Ηνωμένου Βασιλείου στα Ηνωμένα Έθνη από το 1990 -1995 και επί θητείας του προωθήθηκαν τα ψηφίσματα 716/1991, 750/92, 774/1992, 789/1992, 939/1994. Περαιτέρω για τον ρόλο του θα επανέλθω την ερχόμενη Κυριακή.

Τους ενδιέφερε να μη μειωθεί η τουρκική υπεροχή - Παραδέχονται τις πιέσεις πάνω στην ΚΔ

Στις 17 Ιανουαρίου το Φόρεϊν Όφις ενημέρωσε τον Πρωθυπουργό:

«Οι Ελληνοκύπριοι ανακοίνωσαν στις 4 Ιανουαρίου ότι υπέγραψαν συμφωνία με τη Ρωσία για την αγορά πυραύλων εδάφους-αέρος. Ο Πρόεδρος Κληρίδης όταν δέχθηκε τον Υπ. Εξωτερικών στην Κύπρο τον περασμένο μήνα υπονόησε ότι η συμφωνία βρισκόταν σε αναμονή. Αυτά τα όπλα αν παρθούν, θα μειώσουν σοβαρά την από αέρος υπεροχή της Τουρκίας πάνω στην Κύπρο. Η Άγκυρα αντέδρασε προκαταβολικά με ξεκάθαρες προειδοποιήσεις, αν αφιχθούν οι πύραυλοι.

»Εμείς και οι ΗΠΑ πιέσαμε τους Ελληνοκύπριους να ξανασκεφθούν τη συμφωνία. Ο Υπ. Εξωτερικών έγραψε στον Πρόεδρο Κληρίδη. Οι ΗΠΑ έστειλαν (χαμηλόβαθμό) αξιωματούχο, τον Carey Cavanaugh, στην περιοχή. Έπεισε τους Κύπριους και τους Τούρκους να ανανεώσουν τις προσπάθειες για ελάττωση της έντασης. Ο Κληρίδης μάς διαβεβαίωσε όπως και τον Αμερικανό αξιωματούχο ότι οι πύραυλοι δεν θα αναπτυχθούν τουλάχιστον για 16 μήνες. Αυτό καθησύχασε κάπως τα πράγματα. Όμως πιστεύουμε ότι ο Κληρίδης μπορεί να καθυστερήσει την ανάπτυξή τους ακόμα περισσότερο, αν ενθαρρυνθεί με πρόοδο για μια πολιτική διευθέτηση. Οι Ελληνοκύπριοι μάς είπαν ότι η συμφωνία των πυραύλων μπορεί να ακυρωθεί, αν επιτευχθεί διευθέτηση… Ο Υπ. Εξωτερικών έγραψε στην κ. Τανσού Τσιλέρ (ΥΠΕΞ Τουρκίας) τονίζοντας την ανάγκη για μέτρα μείωσης της ανασφάλειας και των στρατευμάτων στην Κύπρο. Επίσης ο πρέσβης μας στη Μόσχα διαμαρτυρήθηκε προς τους Ρώσους. Αυτοί είναι ανένδοτοι… Η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι μπορεί να χρησιμοποιήσουν το θέμα ως άλλοθι για στασιμότητα. Ο Υπ. Εξωτερικών (ΗΒ) είναι αποφασισμένος να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις. Ο Sir David Hannay θα υποστηρίξει προετοιμασίες του ΟΗΕ για απευθείας διαπραγματεύσεις, τις οποίες στοχεύουμε να βάλουμε μπροστά το πρώτο εξάμηνο του χρόνου. Οι κύριοι στόχοι είναι να εξασφαλίσουμε μια σοβαρή αμερικανική συμβολή στην προσπάθεια (ο Υπ. Εξωτερικών θα έλθει σε επαφή με την κ. Albright μόλις εγκριθεί ο διορισμός της) και να πεισθούν Ντενκτάς και Άγκυρα σε μια δέσμευση για σοβαρές διαπραγματεύσεις».

Η κάθοδος των πυραύλων ακυρώθηκε, μεταφέρθηκαν στην Κρήτη. Περισσότερα στην επόμενη κάλυψη.

Σημ. Δεν ακούσαμε παρόμοιες ανησυχίες από το Φόρεϊν Όφις για την αγορά από την Τουρκία των ρωσικών S-400.

Ο διορισμός του Sir David Hannay

Στις 10 Μαΐου 1996 το Φόρεϊν Όφις ενημέρωσε τον Πρωθυπουργό ότι ο ΥΠΕΞ θα διόριζε τον Sir David Hannay για να ετοιμάσει το πεδίο για διάλογο μεταξύ των δύο κοινοτήτων σε στενή επαφή με τους διεθνείς παίκτες. Στόχος ήταν μια διαπραγμάτευση για συνολική διευθέτηση με συμφωνία για άμεση υλοποίηση. Ο διορισμός ανακοινώθηκε στις 23 Μαΐου και ενημερώθηκε και ο Πρόεδρος Γλ. Κληρίδης προκαταβολικώς. Η βρετανική θέση (που θα προωθούσε ο Sir David Hannay) ήταν η διατήρηση της Συνθήκης Εγγυήσεως (το κόλπο ήταν να ικανοποιηθούν οι ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων με τέτοιο τρόπο που να μη χρειάζεται τροποποίηση η Συνθήκη Εγγυήσεως), η κυριαρχία να πηγάζει από τις δύο κοινότητες, και εξουσίες για τα ομόσπονδα κράτη. Στις 11 5.1996 είχαν πει στον Ντενκτάς ότι η άμεση νομιμοποίηση των τουρκοκυπριακών νόμων και ιδρυμάτων (και όλα τα πιο πάνω) ήσαν κατορθωτά. Του είπαν ότι οι Ελληνοκύπριοι ήσαν ευαίσθητοι στην creeping recognition (σιγανή, αλλά σταθερή αναγνώριση) και ο Κληρίδης ήταν αποφασισμένος να μη φαίνεται ότι υποχωρεί σε κύρια θέματα στις διαπραγματεύσεις προτού υπάρχει συμφωνία.

Στην πρώτη του έκθεση στις 20 Αυγούστου 1996 ο Sir David Hannay σημείωσε ότι ο Πρόεδρος Κληρίδης και ο Υπ. Εξωτερικών Αλ. Μιχαηλίδης ήσαν λογικά ευέλικτοι. Πολλά από τα πάρε δώσε του Κληρίδη στις συνομιλίες του Φθινοπώρου 1994 με τον Ντενκτάς (νέες διευθετήσεις για την ασφάλεια εις αντάλλαγμα ελβετικού τύπου κυριαρχία και εκ περιτροπής προεδρία, περισσότερη γη έναντι λιγότερων προσφύγων πίσω κ.λπ.) παρέμεναν στο τραπέζι. «Επίσης θα δεχόταν (διστακτικά) την τροποποίηση της Συνθήκης Εγγυήσεως με ορισμένες προϋποθέσεις, αν γινόντουσαν δεχτές, περιλαμβανομένης της παρουσίας διεθνούς δύναμης. Φαίνεται ότι ο Κληρίδης έχει αντιληφθεί, και είναι έτοιμος να συνεργαστεί, με την ευρωπαϊκή έννοια της εποικοδομητικής ασάφειας σε σχέση με την αίτηση της Κύπρου για ένταξη στην ΕΕ, και να προχωρήσει σε σοβαρές διαπραγματεύσεις πριν από τη συζήτηση για την ένταξη…», έγραψε ο Sir David Hannay.

Δολοφονίες Ισαάκ και Σολωμού

Στις 14 Αυγούστου 1996 το πρωί ο Βρετανός ΄Υπ. Αρμοστής στη Λευκωσία David Madden στο τηλεγράφημά του προς το Φόρεϊν Όφις για τα γεγονότα της Δερύνειας στις 11.8.1996, όταν δολοφονήθηκε ο Τάσος Ισαάκ κατά τη διαμαρτυρία των μοτοσικλετιστών, έγραψε μεταξύ άλλων:

«Δύο αξιωματικοί του τουρκικού στρατού πυροβόλησαν στον αέρα και ένας πυροβόλησε τους Ελληνοκύπριους διαδηλωτές. Σε 25 λεπτά έριξαν κάπου 150-200 πυροβολισμούς. Τραυματίστηκαν εννέα Ελληνοκύπριοι διαδηλωτές και δύο αστυνομικοί των Βάσεων. Η συμπεριφορά του Ντενκτάς υπήρξε κατακριτέα. Έχυσε δημόσια κροκοδείλια δάκρυα για τον θάνατο του Ισαάκ, αλλά λέχθηκε ότι δέχθηκε μέλη των Γκρίζων Λύκων (300 εκ των οποίων ήσαν αναμεμειγμένοι) τη Δευτέρα…».

Αργότερα, την ίδια μέρα, με δεύτερο τηλεγράφημά του, ενημέρωσε ότι «Τούρκος στρατιώτης μετά την κηδεία την ίδια μέρα του Τάσου Ισαάκ - του διαδηλωτή που δολοφονήθηκε την περασμένη Κυριακή – πυροβόλησε και σκότωσε τον Σολωμό Σολωμού που προσπαθούσε να σκαρφαλώσει σε πάσαλο για να κατεβάσει μια σημαία».

Εγκληματική ενέργεια οι δολοφονίες αμάχων

Είναι αξιοσημείωτη η αναφορά του Βρετανού ΥΠΕΞ Malcolm Rifkind στο τηλεγράφημά του 15 Αυγούστου 1996 προς τον ΄Υπ. Αρμοστή στη Λευκωσία και τι θα έπρεπε να πει στον Ρ. Ντενκτάς, αντίγραφα του οποίου έστειλε στις βρετανικές αποστολές Νέας Υόρκης, Ουάσιγκτον, Αθήνας, Άγκυρας, Παρισίων, Βρυξελλών, Ρώμης κ.ά.

«Στις 19 Αυγούστου, στη συνάντησή σας με τον Ντενκτάς να του επαναλάβετε τις ανησυχίες μας για τον τρόπο που χειρίστηκαν οι Τουρκοκύπριοι τα γεγονότα στη Νεκρά Ζώνη. Είμαστε έντονα ανήσυχοι για τα γεγονότα στη Δερύνεια. Οι ενέργειες των Ελληνοκυπρίων ήσαν προκλητικές και το έχουμε επισημάνει στις ελληνοκυπριακές Αρχές. Όμως η βία που χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι ήταν αρκετά δυσανάλογη και απαράδεκτη. Καταδικάζουμε ειδικά τις δολοφονίες δύο Ελληνοκυπρίων (και το τραυματισμό άλλων). Ο πυροβολισμός αμάχων με αυτόν τον τρόπο είναι εγκληματική ενέργεια. Ελπίζουμε θα ενεργήσετε ανάλογα για να φέρετε τους δράστες ενώπιον της δικαιοσύνης…». «Shooting of civilians in this way a criminal act. Trust you will take appropriate action to bring the perpetrators to justice» ( Η έμφαση της γράφουσας).

Στις 17 Σεπτεμβρίου 1996 το Φόρεϊν Όφις σημείωσε ότι ο Ντενκτάς αρνήθηκε τους ισχυρισμούς των Ελληνοκυπρίων ότι ο «υπουργός Γεωργίας» Ακίν συνδέεται με τη δολοφονία του Σολωμού. Ο Κληρίδης είχε στείλει επιστολή στον Ντενκτάς με φωτογραφική μαρτυρία ότι ένας από εκείνους που σκότωσαν τον Σολωμού στις 14.8.1996 ήταν Τουρκοκύπριος «βουλευτής».

Σημ. γράφουσας: 1) O Sir Malcolm Rifkind είναι δικηγόρος και ενδεικτικά είδε τα γεγονότα και από νομικής πλευράς. Το 1996 ήταν ήδη QC (Queen’s Counsel), από το 1985.

2) Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις αποφάσεις του για αμφότερες τις υποθέσεις α) Solomou and Others v Turkey [2008] ECHR 552 και β) Isaak v Turkey [2008] ECHR 553 βρήκε υπεύθυνη την Τουρκία για την παράνομη στέρηση του ανθρώπινου δικαιώματος στη ζωή. Μια πολύ χρήσιμη σύνοψη των δύο υποθέσεων βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου στον σύνδεσμο που ακολουθεί και στον οποίο αναφέρεται:

«Επομένως το ΕΔΑΔ αποφάνθηκε ότι αμφότερα τα θύματα δολοφονήθηκαν από πράκτορες της τουρκικής κυβέρνησης και η χρήση βίας που άσκησαν ήταν ασυμβίβαστη με το άρθρο 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και Θεμελιώδεις Ελευθερίες. Το άρθρο αυτό καλύπτει το δικαίωμα στη ζωή. Το Δικαστήριο επίσης βρήκε ότι η τουρκική κυβέρνηση απέτυχε να διεξαγάγει έρευνα για τα αίτια θανάτου και δεν έχει παρουσιάσει ενώπιον της Δικαιοσύνης τους δράστες των πράξεων αυτών εις παραβίαση του άρθρου 2».

https://loc.gov/law/foreign-news/article/european-court-of-human-rights-rulings-against-turkey

3) Η αντίδραση του Malcolm Rifkind πριν από 24 χρόνια πρέπει να προβληματίσει την σημερινή κυβέρνηση Αναστασιάδη για την εμμονή της σε συνομιλίες με το κατοχικό καθεστώς. Στο οποίο οι δολοφόνοι των Ισαάκ και Σολωμού όχι μόνο δεν προσήχθησαν ενώπιον της Δικαιοσύνης, αλλά χαίρουν και «θέσεων» στην ψευδοκυβέρνηση.

Η συνέχεια την ερχόμενη Κυριακή στη «Σημερινή».

* Ερευνήτρια/δημοσιογράφος