Αναλύσεις

Δολοφονία Ρώσου Πρέσβη 2016: Στο φως το ψυχολογικό προφίλ του Τούρκου δολοφόνου αστυνομικού

Οι τουρκικές αρχές προσπέρασαν τα ανησυχητικά σημάδια που περιγράφονταν σε έκθεση για τη ψυχολογική κατάσταση του Τούρκου αστυνομικού που πυροβόλησε και σκότωσε τον Ρώσο Πρέσβη Andrey Karlov το 2016. Αγνόησαν επίσης τα “καμπανάκια” που υποδήλωναν πως ο δράστης είχε βίαιες τάσεις και σχέσεις με τζιχαντιστικούς κύκλους.

Σύμφωνα με τον προσωπικό του φάκελό του στη Γενική Διεύθυνηση Ασφαλείας της Τουρκίας, που έφερε στο φως ο Abdullah Bozkurt του «Nordic Monitor», ο 22χρονος Mevlüt Mert Altıntaş, ένας ριζοσπαστικοποιημένος αστυνομικός, πέρασε το τεστ ψυχολογικής αξιολόγης πριν να προσληφθεί στις τάξεις της αντιδιαδηλωτικής πτέρυγας της Αστυνομίας το 2014.

Σύμφωνα με τη προβλεπόμενη διαδικασία ελέγχου για όλα τα νεά στελέχη της δύναμης, ο Αλτιντάς υποβλήθηκε επίσης σε τεστ ψυχολογικής αξιολόγησης στην Άγκυρα. Τα αποτελέσματα της διαδικασίας δείχνουν ότι η ψυχολόγος Nurcan Gezginci έκανε ένα λάθος στον υπολογισμό της συνολικής βαθμολογίας με βάση τις επιμέρους απαντήσεις που ο Αλτιντάς έδωσε σε διάφορες ερωτήσεις.

Στις 18 Αυγούστου 2014, ο δολοφόνος έκανε ένα άλλο τεστ συμπτωμάτων (Symptoms Checklist-90 (SCL-90)). Αυτή είναι μια διαγνωστική διαδικασία που χρησιμοποιείται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας για την εκτίμηση ψυχολογικών συμπτωμάτων. Περιέχει 90 ερωτήσεις και ο ερωτώμενος δηλώνει την απάντησή του επιλέγοντας ένα αριθμό από το 0 στο 4, υποδεικνύοντας “καθόλου”, “λίγο”, “μέτρια”, “αρκετά” και “εξαιρετικά”.

Μια ανασκόπηση των αποτελεσμάτων με βάση τις απαντήσεις που έδωσε έδειξε ότι υπήρχαν κάποιες ενδείξεις ότι ήταν προβληματισμένος για το αν ήταν όντως κατάλληλος να υπηρετήσει ως αστυνομικός. Όταν τον ρώτησαν πως νιώθει για το αν μπορεί να κάποιος να εμπιστεύεται τους περισσότερους ανθρώπους, επέλεξε τον αριθμό 3, που σημαίνει πως είχε έντονα αισθήματα για το θέμα αυτό.

altintasscore1.jpg

Το ερωτηματολόγιο Symptoms Checklist-90 (SCL-90) όπως απαντήθηκε από τον δολοφόνο του Ρώσου Πρέσβη

Ψυχολογικό προφίλ και τα καμπανάκια που δεν χτύπησαν

Τα καμπανάκια του συναγερμού πρέπει να χτύπησαν όταν ερωτήθηκε αν “έχει παρορμήσεις να χτυπήσει, να τραυματίσει ή να βλάψει κάποιον”. Ο Αλτιντάς απάντησε 3, μια βαθμίδα λιγότερο από την κορυφή της κλίμακα των ακραίων αισθημάτων γι’ αυτό το θέμα. Ωστόσο, οι τουρκικές αρχές απλώς επέλεξαν να αγνοήσουν μια τόσο ισχυρή ένδειξη που έδειχνει ότι υπήρχαν πιθανότητες ο νέος αστυνομικός, στον οποίο η κυβέρνηση θα χορηγούσε υπηρεσιακό οπλισμό, θα μπορούσε να βλάψει κάποιον, σχολιάζει ο Abdullah Bozkurt.

Mevlut_Mert_Altintas.jpg

Ο Τούρκος αστυνομικός Μεβλούτ Μερτ Αλτιντάς φωνάζει συνθήματα για τη Συράι μετά που σκότωσε το Ρώσο Πρέσβη Αντρέι Καρλόβ στις 19 Δεκεμβρίου 2016.

Επιπλέον, η έκθεση υπογράμμισε ότι ο παρανοϊκός Αλτιντάς μπορεί να προσπάθησε να προβάλει μια καλύτερη εικόνα του εαυτού του, κρύβοντας τα αληθινά του συναισθήματα λόγω της αμυντικής φύσης που σχετίζεται συχνά με παρανοϊκούς ανθρώπους, σημειώνει το «Nordic Monitor». Η έκθεση πρότεινε ότι η πραγματική βαθμολογία πρέπει να αναθεωρηθεί με ένα ειπλέον σημείο, πράγμα που σημαίνει ότι το ψυχολογικό προφίλ του Αλτιντάς θα ήταν χειρότερο από ό,τι ήταν ήδη.

Επιπλέον, ο προσωπικός φάκελος του Αλτιντάς δεν έδειξε να είχε διενεργηθεί περαιτέρω έρευνα γύρω από το ψυχολογικό του προφίλ μετά από αυτήν την αρχική αξιολόγηση, πράγμα το οποίο προφανώς θα σήμαινει προβλήματα για το μέλλον. Τα ιατρικά του αρχεία δεν δείχνουν να έχει δεχθεί κάποιου είδους θεραπεία για οποιαδήποτε ψυχολογική διαταραχή στα δύο χρόνια που υπηρέτησε ως αστυνομικός.

Η τουρκική Αστυνομική Ακαδημία διαθέτει ένα κλάδο ψυχολογίας στο Αστυνομικό Κολλέγιο “Ρουστού Ουνσάλ”, όπου εκπαιδεύτηκε ο δολοφόνος αστυνομικός. Ούτε τα αρχεία της σχολής δεν δείχνουν κάποια παραπομπή σε ψυχιατρείο από τους διευθυντές της αστυνομικής σχολής.

Ο ιατρικός φάκελος που διατηρεί η Γενική Διεύθυνση Ασφαλείας της Τουρκίας, αφότου ξεκίνησε να εργάζεται ως αστυνομικός, δεν έχει ούτε και αυτή να παρουσιάσει καμία έκθεση με ψυχολογικές συμβουλές προς τον Αλτιντάς.

Μόλις το 2020 η τουρκική κυβέρνηση ξεκίνησε να απαιτεί ετήσιο έλεγχο ψυχικής υγείας για όλους τους αστυνομικούς και προσέλαβε περισσότερους συμβούλους μετά την αύξηση των αυτοκτονιών στους κόλπους της δύναμης.

altintasscore.jpg

Τα αποτελέσματα του ψυχολογικού τεστ μετρήθηκαν και αναλύθηκαν λανθασμένα από την αστυνομικό ψυχολόγο Νουρτζάν Γκεζτζιντσί

Πρόσληψη μετά από μαζικές εκκαθαρίσεις στην Αστυνομία

Η πρόσληψη του Αλτιντάς ως αστυνομικού από την κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έγινε μετά από τις μαζικές εκκαθαρίσεις αστυνομικών και απολύσεις ανώτατων αξιωματικών της Αστυνομίας, συμπεριλαμβανομένων και της Αστυνομικής Ακαδημίας, στον απόηχο μεγάλων σκανδάλων διαφθοράς που ξέσπασαν εναντίον του το 2013.

Για τις αποκαλύψεις γύρω από επιχειρηματικά σκάνδαλα που τον αφορούσαν, καθώς και για τις μυστικές συναντήσεις του με τον Yasin al-Qadi, που κατηγορήθηκε από τον ΟΗΕ ως χρηματοδότης της Αλ-Κάιντα, ο Ερντογάν κατηγόρησε το Κίνημα Γκιουλέν.

Ο Ερντογάν άρχισε τις εκκαθαρίσεις πολλών ανώτατων αξιωματικών της Αστυνομίας τους οποίους κατηγόρησε ότι συνδέονται με το Κίνημα Γκιουλέν. Τις θέσεις που άδειαζαν στην Αστυνομία, μετά τις εκκαθαρίσεις, τις αντικαθιστούσε πολύ συχνά από θρησκευτικούς ζηλωτές και εθνικιστές που ήταν πιστοί στην ιδεολογία του πολιτικού ισλαμισμού της κυβέρνησής του.

Οι τουρκικές αρχές προσπέρασαν τα ανησυχητικά σημάδια που περιγράφονταν σε έκθεση για τη ψυχολογική κατάσταση του Τούρκου αστυνομικού που πυροβόλησε και σκότωσε τον Ρώσο Πρέσβη Andrey Karlov το 2016. Αγνόησαν επίσης τα “καμπανάκια” που υποδήλωναν πως ο δράστης είχε βίαιες τάσεις και σχέσεις με τζιχαντιστικούς κύκλους.

Ριζοσπαστικοποιημένος αστυνομικός

Τα αρχεία του κινητού τηλεφώνου και των ηλεκτρονικών υπολογιστών, όπως και η κίνηση τραπεζικών λογαριασμών του Αλντιντάς, καθώς και οι καταθέσεις μαρτύρων, έδειξαν προς την κατεύθυνση ακραίων κληρικών που είτε εργάζονταν για την θρησκευτική αρχή της τουρκικής κυβέρνησης, την Diyanet, είτε υποστηρίζονταν από το γραφείο του Προέδρου Ερντογάν.

Το «Nordic Monitor» αναφέρει ότι υπάρχουν πολλά αποδεικτικά στοιχεία στη δικογραφία που δείχνουν ότι ο δολοφόνος στην πραγματικότητα ριζοσπαστικοποιήθηκε διαβάζοντας ισλαμιστική λογοτεχνία για την τζιχάντ και παρακολούθησε κύκλους προσευχής που οργανώθηκαν από τον φιλοκυβερνητικό, τζιχαντιστή κληρικό Nurettin Yildiz. Είχε επίσης φίλους γνωστούς μαχητές της Αλ-Κάιντα.

Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν ακολούθησε τα στοιχεία που οδηγούσαν προς τα τζιχαντιστικά δίκτυα, ούτε διερεύνησε τα πρόσωπα της Αλ-Κάιντα που είχαν συνεργαστεί με τον δολοφόνο. Πέραν αυτού, αποκαλύφθηκε ότι η κυβέρνηση Ερντογάν έδωσε 34 μπόνους στον Αλτιντάς σε διάστημα δύο ετών.

altintascourt.jpg

Το κατηγορητήριο του εισαγγελέα σχετικά με τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη δείχνει την εσφαλμένη ανάλυση του ερωτηματολογίου για το ψυχολογικού προφίλ που συμπλήρωσε ο Αλτιντάς. Μια άλλη έκθεση αποκαλύπτει τα λάθη που έκαναν οι Τούρκοι αξιωματούχοι που τον προσέλαβαν.

Η τέλεια περίπτωση ριζοσπαστικοποίησης

Το ψυχολογικό του προφίλ έδειξε ότι ήταν ένας τέλειος υποψήφιος για γρήγορη ριζοσπαστικοποίηση, αν υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες, καθοδήγηση και φροντίδα για αυτό. Σύμφωνα με πολλαπλές δηλώσεις συναδέλφων και φίλων του, ήταν ένας άνθρωπος απομονωμένος, αντικοινωνικός και κλειστός στον εαυτό του. Έκανε σεξ με μια πόρνη, αλλά ήθελε να μετανοήσει και να καθαρίσει τον εαυτό του από όλα όσα θεωρούσε ως αμαρτίες. Ήθελε να κάνει μια μεγάλη έκρηξη για να αφήσει το στίγμα του σε αυτό τον κόσμο και να ανταμειφθεί στην μεταθάνατον ζωή.

Ο Αλτιντάς ήθελε να παραιτηθεί από τη δουλειά του και να πάει στη Συρία να πολεμήσει στο πλευρό των τζιχαντιστών, προσπάθησε να μάθει αραβικά στον ελεύθερο του χρόνο, συμμετείχε σε κύκλους μελέτης που στήθηκαν από ακραίες ομάδες και στήριζε οικονομικά τζιχαντιστικές ΜΚΟ, μερικές από τις οποίες είχαν ήδη καταγγελθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ από τη Ρωσία ως οντότητες που βοηθούσαν την Αλ-Κάιντα και την ISIS στη Συρία. Αγόρασε και διάβασε δεκάδες τζιχαντιστικά βιβλία των δύο οργανώσεων που διατίθενται ελεύθερα προς πώληση στην Τουρκία, όπου η κυβέρνηση, κατά τ’ άλλα, έκλεισε σχεδόν 200 ΜΜΕ και φυλάκισε 164 δημοσιογράφους που ασκούσαν κριτική.

Οι ισχυρισμοί του εισαγγελέα ότι ο δολοφόνος συνδέεται με το Κίνημα Γκιουλέν κατέρρευσαν όταν ξεκίνησε η δίκη για τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη και οι βασικοί κατηγορούμενοι ανακάλεσαν τις προηγούμενς; καταθέσεις τους, που λήφθηκαν υπό καθεστώς πίεσης. Είχαν μάλιστα υποβάλει ιατρικές εκθέσεις για να αποδείξουν ότι υπέστησαν βασανιστήρια και κακομεταχείριση έως ότου συμφωνήσουν να υπογράψουν ψευδείς δηλώσεις. Πολλοί κυβερνητικοί μάρτυρες δεν εμφανίστηκαν για διασταύρωση παρά τις επανειλημμένες προτάσεις των συνηγόρων υπεράσπισης και των κατηγορουμένων. Από αυτούς που εμφανίστηκαν στο δικαστήριο, κάποιοι έδωσαν αντικρουόμενες καταθέσεις, ενώ άλλοι ανακάλεσαν προηγούμενες καταθέσεις που έδωσαν στην Αστυνομία.

Mevlut_Mert_Altintas_Gas_station_shop-768x508.jpg

Στιγμιότυπο από κάμερα κλειστού κυκλώματος στο κατάστημα Hacibaba το πρωί της 19ης Δεκεμβρίου 2016, πριν ο Αλτιντάς πυροβολήσει τον Πρέσβη της Ρωσίας.

Αρνήθηκαν τα αιτήματα της ρωσικής κυβέρνησης

Οι τουρκικές αρχές, αναφέρει το «Nordic Monitor», απέρριψαν αρκετά αιτήματα της ρωσικής κυβέρνησης, όπως την χρήση ανιχνευτή ψεύδους για ένα βασικό ύποπτο για τον οποίο η Τουρκία ισχυρίστηκε ότι εμπλεκόταν στην δολοφονία του Ρώσου πρέσβη. Η απόρριψη από την Τουρκία ήρθε παρά το γεγονός ότι ο ύποπτος, Mustafa Timur Özkan, ο οποίος επανειλημμένα είπε ότι δεν έχει καμία σχέση με τη δολοφονία, προσφέρθηκε εθελοντικά να υποβληθεί στην διαδικασία ανίχνευσης ψεύδους της ρωσικής κυβέρνησης, πρόθυμος να αποδείξει την αθωότητά του.

Ο Οζκάν ήταν ο διοργανωτής της έκθεσης τέχνης στην οποία βρισκόταν ο Ρώσος πρέσβης όταν τον δολοφόνησε ο Αλτιντάς στις 19 Δεκεμβρίου 2016. Είπε ότι σχεδίασε την έκθεση σε στενή συνεργασία με την Πρεσβεία της Ρωσίας και αρνήθηκε τους ισχυρισιμούς τους εισαγγελέα ότι η έκθεση είχε διαταχθεί από το Κίνημα Γκιουλέν για να στηθεί το σκηνικό της δολοφονίας.

Η Τουρκία απέρριψε επίσης το επείγον αίτημα της ρωσικής κυβέρνησης να μην διενεργηθεί αυτοψία στο σώμα του σκοτωμένου πρέσβη.

Η δίκη ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2021 με την καταδίκη των αποδιοπομπαίων τράγων, καταλήγει στο άρθρο του ο Μποζκούρτ, λέγοντας πως οι πραγματικοί ένοχοι που βοήθησαν τον δολοφόνο να ριζοσπαστικοποιηθεί παραμένουν ελεύθεροι με τη βοήθεια της τουρκικής κυβέρνησης. Οι έρευνες της ρωσικής κυβέρνησης εκκρεμούν ακόμη.