Black Friday α λα κυπριακά

Λίγες ημέρες μόνο μας χωρίζουν από τη φετινή Black Friday, που τα τελευταία πέντε έτη έγινε θεσμός και στη χώρα μας. Για όσους δεν γνωρίζουν, η λεγόμενη «Black Friday» είναι η τέταρτη Παρασκευή του Νοεμβρίου, η οποία χαρακτηρίζεται ως μέρα εκκίνησης της αγοραστικής περιόδου των Χριστουγέννων, εξ ου και τα καταστήματα προσφέρουν μεγάλες εκπτώσεις. Ο θεσμός της Black Friday ξεκίνησε το 1932 από την Αμερική και στη συνέχεια υιοθετήθηκε και από πολλές χώρες, ενώ τελικά εξαπλώθηκε σε όλον τον κόσμο.

Η ιστορία της «Μαύρης Παρασκευής»

Στους δρόμους της Αμερικής, στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, υπήρχαν πολλές παρελάσεις με θέμα τη Γιορτή των Ευχαριστιών. Οι παρελάσεις συνήθως διοργανώνονταν από τα καταστήματα της περιοχής, για να διαφημίσουν τα προϊόντα τους. Σιγά-σιγά έγινε άγραφος κανόνας πως κανένα κατάστημα δεν θα έκανε χριστουγεννιάτικες προσφορές πριν από τη συγκεκριμένη παρέλαση. Αν και ο κόσμος και τα καταστήματα είχαν μάθει ως Ημέρα Έναρξης Προσφορών την ημέρα μετά τη γιορτή των Ευχαριστιών, το 1939 προέκυψε ένα ημερολογιακό πρόβλημα. Η Παρασκευή θα ήταν η 1η Δεκεμβρίου, δίνοντας μόνο 24 στο σύνολο ημέρες για τους καταστηματάρχες, όσον αφορά την εορταστική περίοδο. Έτσι, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, Franklin D. Roosevelt, άλλαξε την ημερομηνία της γιορτής των Ευχαριστιών, από την τελευταία Πέμπτη, στη δεύτερη από το τέλος του Νοέμβρη. Αυτό δημιούργησε νέα προβλήματα στα επόμενα έτη, ενώ πολλοί ήταν αυτοί που γιόρταζαν σε διαφορετικές ημερομηνίες τη Γιορτή των Ευχαριστιών. Το 1941 το Κογκρέσο έδωσε τη λύση, ορίζοντας την τέταρτη Πέμπτη του Νοέμβρη ως την ημέρα των Ευχαριστιών με την επόμενη να είναι η Black Friday.

Η διαφορά της Αμερικής με την Κύπρο

Πριν από περίπου 5 χρόνια, μάλιστα, έφτασε και στην Κύπρο, με μερικά από τα μαγαζιά να ρίχνουν δειλά-δειλά τις τιμές τους, ενώ πλέον τιμούν την ημέρα σχεδόν όλα τα καταστήματα του νησιού. Βέβαια, στις πλείστες περιπτώσεις δεν έχουμε τις εκπτώσεις της Αμερικής, πλην όμως δεν παύει από το να είναι μια καλή ευκαιρία για αγορές. Εκεί, στη γενέτειρα του θεσμού, οι τιμές των προϊόντων πέφτουν δραματικά, αγγίζοντας μάλιστα ποσοστά του 70% και 80%! Γι’ αυτό άλλωστε κάθε χρονιά τη συγκεκριμένη ημέρα επικρατεί φρενίτιδα έξω από τα μεγάλα καταστήματα. Από νωρίς το πρωί, ή ακόμα και από την προηγούμενη νύχτα, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώνονται έξω από τα μαγαζιά, περιμένοντας να ανοίξουν οι πόρτες, για να μπουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να προλάβουν τις προσφορές. Κάποιοι μάλιστα κατασκηνώνουν έξω από τα μαγαζιά από το βράδυ, προκειμένου να μπουν μέσα πρώτοι. Επικρατεί στην κυριολεξία πανικός και αυτό φαίνεται και από τις φωτογραφίες και τα βίντεο που κυκλοφορούν κάθε χρόνο στο διαδίκτυο. Όσο για το τι αγοράζει ο κόσμος και ποια προϊόντα αφορούν οι εκπτώσεις, ο κατάλογος είναι μεγάλος και καλύπτει σχεδόν όλα τα καταναλωτικά αγαθά. Ωστόσο, αυτά που έχουν την τιμητική τους είναι τα ηλεκτρονικά είδη. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνες για τις αγοραστικές εμπειρίες και τάσεις των καταναλωτών στην Αμερική, σχεδόν τα 2/3 των καταναλωτών προτιμούν να αγοράζουν ακριβά προϊόντα, όπως είναι τα ηλεκτρονικά είδη.

Στην Κύπρο, από την άλλη, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Όπως εξήγησε στη «Σημερινή» ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών Κύπρου, Μάριος Δρουσιώτης, εμπειρικά προκύπτει ότι τα είδη ένδυσης και υπόδησης εκείνη την ημέρα έχουν τις ίδιες τιμές που θα βρεις και την περίοδο των εκπτώσεων των Χριστουγέννων. Ωστόσο, πρόσθεσε πως εκεί που υπάρχουν μεγαλύτερες εκπτώσεις είναι στα είδη τεχνολογίας και τα ηλεκτρονικά. Κληθείς να κάνει μία σύγκριση της Black Friday στο εξωτερικό με εδώ στην Κύπρο, είπε πως δεν υπάρχει σύγκριση. «Στο εξωτερικό έχουν πολύ περισσότερα οφέλη οι καταναλωτές. Για παράδειγμα, τα προηγούμενα χρόνια πήγαινε ο κόσμος και στη μία ώρα τού έλεγαν ότι εξαντλήθηκαν οι προσφορές. Μάλιστα, εμείς ως Σύνδεσμος, προχωρήσαμε και σε καταγγελίες γι’ αυτήν την πρακτική που ακολουθείτο», είπε. Κανονικά, συνέχισε, στο εξωτερικό εάν εξαντληθεί ένα προϊόν που είναι σε προσφορά γίνεται παραγγελία και το αγοράζεις στην τιμή της Black Friday. Σύμφωνα με τον κ. Δρουσιώτη, «στην Κύπρο το πρόβλημα είναι η νοοτροπία μας. Εκείνο που υπολείπεται είναι η επαγγελματική ευσυνειδησία που αναμένεται ότι πρέπει να υπάρχει και δυστυχώς δεν είναι στο επίπεδο που θα έπρεπε να ήταν. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ενώ υπάρχει ο κώδικας καταναλωτικής δεοντολογίας που συντάχθηκε εδώ και 2-3 χρόνια, μέχρι στιγμής οι εταιρείες που δήλωσαν ότι θα τον υιοθετούν μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού». Περαιτέρω, ο κ. Δρουσιώτης δήλωσε πως σε κάποια προϊόντα θα υπάρχουν εκπτώσεις αλλά δεν αναμένεται ότι θα έχουμε εκπτώσεις ύψους 70% και 80%. Μάλιστα, όπως είπε, αν υπάρξει τέτοια έκπτωση θα είναι πλασματική ή η ποσότητα θα είναι ελάχιστη και δεν θα την βρουν οι πολλοί καταναλωτές. Σε κάθε περίπτωση, τόνισε καταλήγοντας, θέση του συνδέσμου είναι ότι «πράγμα το οποίο δεν το χρειαζόμαστε, όσο φτηνά κι αν το αγοράσουμε, ακόμα και δωρεάν να μας το δώσουν, είναι ακριβό».