Στην τελική ευθεία ο κατώτατος μισθός

Στην τελική ευθεία βρίσκονται οι διεργασίες για διαμόρφωση και εφαρμογή του Εθνικού Κατώτατου Μισθού (ΕΚΜ).

Όπως επανειλημμένως έχει αναφέρει η Υπουργός Εργασίας, Ζέτα Αιμιλιανίδου, η οποία «πήρε πάνω της» το όλο ζήτημα, μέχρι το τέλος του χρόνου θα ολοκληρωθεί ο διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους και αμέσως μετά θα ακολουθήσει η απαιτούμενη διαδικασία προκειμένου να γίνει Νόμος του κράτους ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός, στους πρώτους μήνες του 2022.

Οι προσπάθειες για θέσπιση κατώτατου μισθού είχαν ξεκινήσει ήδη από τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο η πανδημία ανέτρεψε τους σχεδιασμούς. Από το κυβερνητικό στρατόπεδο υπογράμμιζαν ότι μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν και συγκεκριμένα μόλις τα ποσοστά ανεργίας φτάσουν σε επίπεδα κάτω του 5%, θα γίνει επανεκκίνηση των διεργασιών.

Έτσι, από το καλοκαίρι του 2021, όταν τα ποσοστά ανεργίας πήραν την κατιούσα (έφτασαν στο 3,6% τον Οκτώβρη του 2021), η συζήτηση ξαναπήρε μπρος. Στις 7/9/21 ο Υπουργός Εργασίας συγκάλεσε εκ νέου το Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα (αντιπροσωπίες εργοδοτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων), προκειμένου να διαβουλευθούν για μια σειρά από εργασιακά θέματα «πρώτης γραμμής», στα οποία «δέσποζε» ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός.

«Οδηγό» στην όλη διαδικασία αποτελεί έκθεση που πραγματοποίησε ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO) για τη θέσπιση ΕΚΜ στην Κύπρο αλλά και σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, η οποία «είναι υπό διαμόρφωση».

Η έκθεση του ILO, η οποία είχε ολοκληρωθεί από το 2019 και βρισκόταν «στα συρτάρια» λόγω του παγώματος των διεργασιών, κρίθηκε από το Υπουργείο Εργασίας ότι χρειαζόταν επικαιροποίηση ένεκα των νέων δεδομένων που επέφερε η πανδημία στα εργασιακά και στην οικονομία γενικότερα.

Στην τελευταία συνεδρία του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος, στις 3/11/2021, παρουσία και του Υπουργού Οικονομικών, Κωνσταντίνου Πετρίδη, έγινε ανάλυση της επικαιροποιημένης έκθεσης από τεχνοκράτες του ILO. Αυτό που απομένει μέχρι την ολοκλήρωση του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους είναι οι τοποθετήσεις και τελικές προτάσεις τους, προκειμένου να γίνουν οι δέουσες προσθήκες και αφαιρέσεις στην τελική μορφή του Νομοσχεδίου.

Οι «κατευθυντήριες γραμμές» του ILO

Όπως έχει επισημανθεί επανειλημμένως, η έκθεση του ILO αποτελεί «οδηγό» για τη θέσπιση ΕΚΜ στην Κύπρο. Εκεί υπογραμμίζεται πως η αποτελεσματικότητα του Κατώτατου Μισθού έγκειται στην ευρεία κάλυψη όλων των μισθωτών και εργαζομένων, στη συμμόρφωση των εργοδοτών με την εφαρμογή του και στο ικανοποιητικό ύψος του, βάσει των δεικτών της οικονομίας του τόπου (βιοτικό επίπεδο, ανεργία κ.λπ).

«Ένα καλά σχεδιασμένο επίπεδο κατώτατου μισθού -που θα καλύπτει τις ανάγκες των εργαζομένων και των οικογενειών τους και το οικονομικό πλαίσιο- θα πρέπει να εξυπηρετεί τον σκοπό της επίτευξης αξιοπρεπών μισθών για όλους τους εργαζομένους», σημειώνεται επίσης στην έκθεση του ILO, σκιαγραφώντας τον γενικό στόχο για τη θέσπιση ΕΚΜ.

Στις «εξαιρέσεις» η Κύπρος – Τι ισχύει σήμερα

Η Κύπρος, όπως προαναφέρεται, μαζί με τη Δανία, την Ιταλία, την Αυστρία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία, είναι τα 6 κράτη μέλη της ΕΕ, όπου δεν έχει θεσπισθεί ΕΚΜ. Ωστόσο, βάσει του περί Κατώτατων Μισθών Διατάγματος του 2012, καλύπτονται στην Κυπριακή Δημοκρατία τα εξής συγκεκριμένα επαγγέλματα:

Κάθε πωλητής/πωλήτρια, γραφέας, νοσηλευτικός βοηθός, βοηθός παιδοκόμου, βοηθός βρεφοκόμου, σχολικός βοηθός και φροντιστής, ο οποίος/ η οποία εργάζεται με πλήρη απασχόληση πρέπει να λαμβάνει αρχικό μηνιαίο μισθό, ο οποίος να ανέρχεται τουλάχιστον στα €870 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη συνεχή περίοδο απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός να αυξάνεται τουλάχιστον στα €924 ακαθάριστα.

Κάθε φρουρός ασφαλείας πρέπει να λαμβάνει αρχικό ωριαίο μισθό τουλάχιστον €4,90 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός πρέπει να αυξάνεται στα €5,20 ακαθάριστα.

Κάθε καθαριστής/καθαρίστρια πρέπει να λαμβάνει αρχικό ωριαίο μισθό τουλάχιστον €4,55 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός πρέπει να αυξάνεται στα €4,84 ακαθάριστα.

Άγνωστες ακόμη βασικές παράμετροι του ΕΚΜ

Παρά τα βήματα που έχουν γίνει και παρά τις εκτιμήσεις, δεν φαίνεται ακόμη να υπάρχουν τελεσίδικες απαντήσεις σε ό,τι αφορά κομβικά ζητήματα αναφορικά με την τελική μορφή του ΕΚΜ στην Κύπρο.

Ποιο θα είναι το ύψος του κατώτατου μισθού;

Οι προτάσεις πάντως που έπεσαν στο τραπέζι σε ό,τι αφορά το ύψος του ΕΚΜ θέλουν να υπολογίζεται στο 60% του διάμεσου μισθού στην Κύπρο. Το εν λόγω μοντέλο υπολογισμού υποδεικνύει ως «ενδεδειγμένο» (όχι όμως υποχρεωτικό) και υπό διαμόρφωση Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη Θέσπιση Εθνικού Κατώτατου.

Θα είναι ενιαίος – οριζόντιος ο κατώτατος μισθός ή θα διαφοροποιείται από κλάδο σε κλάδο;

Σημειώνεται πως ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ΙLO) στην έκθεσή του, η οποία αποτελεί «οδηγό» για τη θέσπιση ΕΚΜ στην Κύπρο, προκρίνει έναν ενιαίο κατώτατο μισθό. Την προσέγγιση αυτή στηρίζει στο γεγονός ότι σε έναν ενιαίο ΕΚΜ η επιτήρηση και οι έλεγχοι εφαρμογής του θα είναι πιο εύκολοι. Συμπέρασμα, εξάλλου, που εξάγεται από την εμπειρία άλλων χωρών.

Θα υπάρχουν επαγγέλματα τα οποία θα εξαιρούνται από την κάλυψη του Εθνικού κατώτατου μισθού;

Και σε αυτό το ερώτημα η έκθεση του ILO και η εμπειρία άλλων κρατών υπογραμμίζουν την εξαίρεση μιας σειράς επαγγελμάτων από τον ΕΚΜ, όπως επί παραδείγματι οι εργάτες στα γεωργοκτηνοτροφικά ή τα οικιακά. Κάτι εξάλλου που προκρίνουν οι εργοδοτικές οργανώσεις και… αναγνωρίζουν οι συνδικαλιστικές όπως φαίνεται και στο «depate» που ακολουθεί…