Βρετανός Ύπ. Αρμοστής: «Γκρίζος Λύκος» δολοφόνησε τον Τρύφωνος το 1983

Στις 18 Δεκεμβρίου 2021 σημειώνεται ακόμα μια μαύρη επέτειος, αυτή της άνανδρης δολοφονίας του 20χρονου νεαρού Εθνοφρουρού, Τρύφωνα Τρύφωνος, από τα Λαγουδερά, από τους Τούρκους, σε φυλάκιο του Αγίου Κασσιανού στη Λευκωσία. Μόλις είχε αναλάβει χρέη σκοπού. Και αυτό 34 ημέρες μετά τη μονομερή ανακήρυξη του ψευδοκράτους από τον Ραούφ Ντενκτάς.

Στα βρετανικά αποδεσμευμένα αρχεία για το έτος 1983 στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο στο Λονδίνο υπάρχει αναφορά για τη δολοφονία του άτυχου Τρύφωνα Τρύφωνος. Ο βρετανός Ύπατος Αρμοστής στη Λευκωσία, William Wilberforce, την επομένη της δολοφονίας του Τρύφωνος, έστειλε στο Λονδίνο το ακόλουθο τηλεγράφημα, αναφέροντας ότι ο στρατιώτης, ο οποίος τον δολοφόνησε, ανήκε στους Γκρίζους Λύκους - όταν έγραψε «Wolf Regiment» «Σύνταγμα Λύκων». Σε ελεύθερη μετάφραση:

« 19.12.1983

Δολοφονία εθνοφρουρού.

1. Στο περιστατικό, το οποίο έλαβεν χώραν λίγο μετά τις 15.00 ώρα τοπική, ένας στρατιώτης στο «Σύνταγμα των Λύκων» (“Wolf Regiment”) πυροβόλησε στο στήθος εθνοφρουρό από απόσταση 75 μέτρων. Ο στρατιώτης πέθανε αργότερα, εντός μιάμισης ώρας στο νοσοκομείο.
2. Η περιοχή του πυροβολισμού, στα βορειο-ανατολικά της παλαιάς πόλης, δεν ήταν μακριά από το προηγούμενο περιστατικό τον Σεπτέμβριο του 1982, σε ένα μέρος της Πράσινης Γραμμής, όπου τα νεύρα τείνουν να είναι τεταμένα. Το Καναδικό Απόσπασμα αύξησε την παρουσία του εκεί και έχει παρέμβει με μόνιμη περίπολο μεταξύ των δύο πλευρών. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ αναφέρει ότι δεν υπάρχει αυξημένη δραστηριότητα στην περιοχή του περιστατικού, όμως σε άλλες περιοχές της Λευκωσίας υπήρξε κάποια ενίσχυση από αμφότερες τις πλευρές των θέσεων στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ αύξησε την κατάσταση επαγρύπνησής της.
3. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν εξακρίβωσε την ακριβή αιτία του πυροβολισμού, όμως δημοσιογραφικές αναφορές αναφέρθηκαν σε ανταλλαγή ύβρεων μεταξύ των δύο φρουρών αμέσως πριν από τον πυροβολισμό. Οι Αρχές του τουρκικού στρατού εξέφρασαν λύπη στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ και τους είπαν ότι ο πυροβολισμός δεν ήταν κατόπιν διαταγής, αλλά πράξη ενός ατόμου και το θέμα διερευνάται.
4. Η αντίδραση των ελληνοκυπριακών Αρχών υπήρξε συγκρατημένη. Η κάλυψη του περιστατικού στις ειδήσεις από την τηλεόραση υπήρξε χαμηλού τόνου και ο Βενιαμίν είπε ότι στρατιωτική απάντηση δεν απαιτείτο για κάτι που φαίνεται ότι ήταν μεμονωμένο περιστατικό. Παρόλο που το θέμα προβλήθηκε ως κύριο στον Τύπο στις 19 Δεκεμβρίου, εφημερίδες προσκείμενες στην Κυβέρνηση το ανέφεραν χωρίς διαμφισβητούμενα σχόλια. Wilberforce».

Σημ. 1) Ο Χριστόδουλος Βενιαμίν υπηρετούσε τότε ως Υπουργός Εσωτερικών και Άμυνας. Απεβίωσε στις 16 Νοεμβρίου 2016.

2) O Βρετανός ΄Υπατος Αρμοστής William Wilberforce υπηρέτησε στην ΚΔ μεταξύ 1982-1988.

3) Η αναφορά «σε προηγούμενο περιστατικό τον Σεπτέμβριο του 1982» αφορούσε τη δολοφονία του «Χριστάκη Γεωργίου από το Πραστειό στις 21 Σεπτεμβρίου 1982 σε φυλάκιο στο Καϊμακλί. Ο Χριστάκης, χωρίς κανένα λόγο, πυροβολήθηκε με στρατιωτικό τυφέκιο από Τούρκο σκοπό, ενώ βρισκόταν στην αυλή του φυλακίου του. Ο θάνατός του ήταν ακαριαίος» (Μιχάλης Πολυδώρου, 13/08/2017 – δέστε όλα τα ονόματα εδώ - https://www.reporter.com.cy/local-news/article/234825/ ).

Κυκλοφόρησε από το Επιτελείο της Εθνικής Φρουράς με τους 7 δολοφονημένους από τους Τούρκους Εθνοφρουρούς μας (από Λάζαρο Μαύρο). Προστέθηκαν σ’ αυτούς και οι Σολωμός Σολωμού και Τάσος Ισαάκ.

ΡΙΚ

Στις 21 Δεκεμβρίου 1983 η Υπ. Αρμοστεία έγραψε ότι η αντιπολίτευση επέκρινε τη στάση της κυπριακής Κυβέρνησης. «Πρώτα επέκριναν το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου για υποβάθμιση του θέματος, μέχρι που απέφυγαν (το ΡΙΚ) να αναφέρουν ότι ο πυροβολισμός ήλθε από την τουρκική πλευρά. Ο Δημοκρατικός Συναγερμός ανακοίνωσε ότι θα θέσει το θέμα στη Βουλή των Αντιπροσώπων και ζήτησε από τον Υπουργό Εσωτερικών και Άμυνας να ενημερώσει τη Βουλή για την πολιτική της Κυβέρνησης στον χειρισμό παρόμοιων περιστατικών» (από το τηλεγράφημα της Υπ. Αρμοστείας προς το Λονδίνο).

Επίσης, ανέφερε ότι ο Βενιαμίν εξέδωσε ανακοίνωση στις 20 Δεκεμβρίου απορρίπτοντας τις επικρίσεις και ότι η αντίδραση της κυβέρνησης σε τέτοια περιστατικά θα αποφασιζόταν με σοβαρότητα και ευθύνη, «δίχως να προκαλεί περισσότερες επικίνδυνες εξελίξεις».

Τούρκοι

Ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών ημερ. 20 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με την Υπ. Αρμοστεία, ανέφερε ότι «οι Τουρκοκυπριακές Δυνάμεις Ασφαλείας παραδέχθηκαν ευθύνη για τον πυροβολισμό, όμως είπαν ότι ήταν ατύχημα. Ήταν λυπηρός ο θάνατος του εθνοφρουρού. Ο Ertegun, ο νέος ‘‘υπουργός εξωτερικών και άμυνας’’, είπε ότι το θέμα πρέπει να το δουν σε συνδυασμό με τις πρόσφατες αυξημένες προκλήσεις των Ελληνοκυπρίων κατά μήκος της γραμμής (μια ταύτιση των πρόσφατων λεχθέντων του Ντενκτάς προς τον ΄Υπ. Αρμοστή στις 19 Δεκεμβρίου…). Η κηδεία του εθνοφρουρού έγινε στις 20 Δεκεμβρίου… και η μετρημένη αντίδραση της Κυβέρνησης απηχούσε τη στάση των περισσότερων Ελληνοκυπρίων», ολοκλήρωσε η Υπ. Αρμοστεία, με υπογραφή S.D. Pattison.

Το Υπουργείο Άμυνας

Το Υπουργείο Άμυνας, σύμφωνα με το Αρχείο του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της ΚΔ, ημερ. Δευτέρα, 19 Δεκεμβρίου 1983, κατήγγειλε τη δολοφονία του Εθνοφρουρού, αναφέροντας «ότι δεν ήταν ούτε τυχαία, ούτε ατύχημα, αλλά εσκεμμένη πράξη που αποκαλύπτει, ακόμα μια φορά, τους διεθνώς απαράδεκτους τρόπους σκέψης και ενέργειας της τουρκικής πλευράς».

Ανακοίνωση του ΓΤΠ 23.12.1983 αναφέρεται στην απάντηση του Υπ. Άμυνας στους ισχυρισμούς Ντενκτάς: «Οι ανυπόστατοι ισχυρισμοί της τ/κ ηγεσίας δεν είναι δυνατό να μετατοπίσουν ή να ελαττώσουν τις ευθύνες της για την εν ψυχρώ δολοφονία του εθνοφρουρού μας. Η δολοφονία αυτή δεν ήταν αποτέλεσμα προκλητικής ενέργειας από μέρους του δολοφονηθέντος, αλλά βάρβαρη και αδικαιολόγητη πράξη από μέρους των δολοφόνων…».

Μνημείο

Μνημείο Τρύφωνα Τρύφωνος κοντά στη γενέτειρά του

https://www.bigcyprus.com.cy/destinations/lagoudera/fallen-persons-monument-lagoudera

Εκθέσεις βρετανικών μυστικών υπηρεσιών - «Γκρίζοι Λύκοι»

Τη δεκαετία του 1960 οι Βρετανικές ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ συνέταξαν δύο πολυσέλιδες εκθέσεις ΑΠΟΡΡΗΤΕΣ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ.

Η μία «Notes ON THE TURKISH CYPRIOT COMMUNITY AND ARMED FORCES 1st NOVEMBER 1966» και η άλλη «NOTES ON THE GREEK CYPRIOT AND GREEK ARMY FORCES IN CYPRUS», με ημερομηνία 1 Ιουνίου 1967.

Αυτές ετοιμάστηκαν από τη «Cyprus Base Intelligence Organisation» στη βάση Επισκοπής.

H έκθεση για την ελληνοκυπριακή πλευρά αποδεσμεύθηκε στις 31.8.2011. Η έκθεση για την τουρκοκυπριακή πλευρά στις 24 Ιανουαρίου 2012 κατόπιν δικής μου αίτησης. Εφόσον η έκθεση για την δική μας πλευρά είχε αποδεσμευθεί, ζήτησα όπως αποδεσμευθεί και η άλλη για την τουρκοκυπριακή. Αποδεσμεύθηκε με ελάχιστες σελίδες διατηρημένες κλειστές.

Σ’ αυτήν λοιπόν την έκθεση για την «Τουρκοκυπριακή κοινότητα και τις ένοπλες δυνάμεις», μεταξύ πολλών σημαντικότατων αναφορών για τη στρατιωτική παρουσία και δομή στους τουρκοκυπριακούς θύλακες (κατεχόμενα από τις δύο τουρκικές εισβολές του 1974), υπάρχουν και τα ακόλουθα:

Όταν εμείς διώχναμε την Ελληνική Μεραρχία…

Όταν στην Κύπρο κάποιοι είχαν ξεσπαθώσει με ύβρεις (ΑΚΕΛ) και συμπαράσταση από τη Μόσχα και τους Τούρκους εναντίον της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ, στους τουρκοκυπριακούς θύλακες στο βόρειο μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά το αποτυχημένο τουρκικό πραξικόπημα εναντίον της ΚΔ, γινόταν όργιο στρατιωτικών προετοιμασιών με βρετανικά και αμερικανικά όπλα, σύμφωνα με την έκθεση και φωτογραφίες. Μέχρι και «Γυναικείο Τάγμα Γκρίζων Λύκων» είχαν συγκροτήσει, με το έμβλημα των «Γκρίζων Λύκων» στους μπερέδες τους. Χαρακτηριστική η φωτογραφία στην εν λόγω έκθεση με Τουρκοκύπριες να παρελαύνουν ως «Γυναίκες μαχητές» του «Τάγματος των Γκρίζων Λύκων».

Συλλογή τουρκο-κυπριακών «εθνικών σημάτων»

Στην έκθεση υπάρχει και… συλλογή από εθνικά σήματα που χρησιμοποιούσαν οι Τουρκοκύπριοι.

«Τα εθνικά σήματα, τα οποία επί το πλείστον φαίνονται», έγραψαν, «στον Στρατό των Πολεμιστών (Fighter Army), είναι το μισοφέγγαρο και το σύμβολο της Τουρκικής Δημοκρατίας… Εκτός των ‘‘Εθνικών Σημάτων’’ (“National Badges”), ένα άλλο ‘‘cap badge’’ που συχνά βλέπει ένας είναι το σύμβολο των Γκρίζων Λύκων (Bozkurt). Το φοράνε στο κεφάλι (κάποτε στο τσεπάκι του στήθους) και θεάθηκε στην περιοχή του θύλακα Λευκωσίας/Ιλαρίωνα και στην επαρχία Λάρνακας…».

Το τηλεγράφημα του Βρετ. Υπ. Αρμοστού με την αναφορά στους «Γκρίζους Λύκους».

Η αναφορά για εμβλήματα «Γκρίζων Λύκων» στη δεύτερη παράγραφο.

Μεταξύ των εμβλημάτων που κατέγραψε η βρετανική έκθεση Μυστικών Υπηρεσιών Επισκοπής 1.11.1966

(δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή της Κυριακής», 21/11/2021)