Η “πολιτική” οικονομία της Κρίσης: Η βία της εξουσίας αλληλοτροφοδοτείται με την εξουσία της βίας

Η βία της «ανάγκης», γεννώντας την «ανάγκη» της βίας. Βίαια, καταστροφικά των πολιτών και της Πολιτείας, μέτρα λαμβάνονται από την εκτελεστική εξουσία, συχνά σε παράκαμψη της νομοθετικής εξουσίας και σε φανερή υποταγή και διεκπεραίωση αξιώσεων υπερεθνικών κι εξωθεσμικών κέντρων. Η κοινωνία βιάζεται, λεηλατείται κι ευτελίζεται, το κοινωνικό κράτος προνοίας 'παραιτείται' από κάθε αξίωση νομιμοποίησής του ως παροχέα και διασφαλιστή κοινωνικής ασφάλισης και ευημερίας, αντιπαρατάσσοντας ως μόνο επιχείρημα την «βία της ανάγκης», το «force majeure», τις αδήριτες επιταγές μιας εσωτερικής «κατάστασης πολέμου», ενός ακήρυκτου κοινωνικού πολέμου με θύμα την κοινωνία και κερδισμένους και προνομιούχους τους ίδιους τους «θύτες». Τους συνομολογήσαντες με τον Μαρδόνιο, για την μαζική λεηλασία και τον εθνικό εξανδραποδισμό του τόπου και του λαού του: «κερδαλεώτερον τω Πέρση συνομολογείσθαι».

Με την λογική αυτή του «κερδαλεώτερου», φευ, υπάρχουν εκείνοι που δεν χάνουν, μάλλον κερδίζουν, κι ΟΧΙ μόνο πολιτικό χρόνο, από τούτη την εθνική καταστροφή. Κι ας παραδέχονται, κι ανοικτά διακηρύσσουν χωρίς... να εννοούν τι λέγουν, ότι η προβολή της Ανάγκης, της βίας της οικονομικής Κρίσης (που... «θα μας άφηνε αλώβητους», θυμάστε), σημαίνει εν ταυτώ και αποβολή κάθε δικαίωσης με αναφορά στην άσκηση ελεύθερης πολιτικής κρίσης. Δηλαδή, παραίτησης των πολιτικών από οιανδήποτε πρόφαση ότι ασκείται πλέον στον τόπο αυτό «ελεύθερη» πολιτική: πλεονασμός, βέβαια, χώρος της ελεύθερης πολιτικής πράξης, του «homo politicus» της Αρέντ, η «αγορά», όχι ως χώρος σφυρηλάτησης απρόσωπων εντολών της οικονομικής «ανάγκης», δηλαδή βίαιης αναγκαιότητας, δεν είναι ο τόπος κι ο τρόπος του εργαλειακού λογισμού, της κοντόφθαλμης κι εξαναγκαστικής υπαγωγής και με τα πιο λυσιτελή μέσα εφαρμογής εξωγενών, λογιστικών αξιώσεων - διάβαζε: του μνημονίου και των πιστωτών, αλλά ο χώρος ελεύθερης έκφρασης του πολιτικού λόγου, εγγενώς αξιακού, αξιολογούντος, δηλαδή ΟΧΙ μόνο τα μέσα, αλλά πρωτίστως τους σκοπούς και τα τέλη του, δημόσια αγαθά αυτά, και όχι ιδιωτικά. Ο πολιτικός λόγος ως λόγος αρετής, δηλαδή, μας έλεγεν κάποιος Διδάσκαλος. Αλλά, όπου απουσιάζει ο Λόγος, περίσσευσαν οι λόγοι.

Ο «επικοινωνιακός» λόγος, που φαίνεται να είναι πρώτιστο μέλημα και της εδώ κυβέρνησης, γεμίζοντας το Προεδρικό με «χρυσοφόρους» μηδίσαντες δημοσιογράφους, τους HMV (His Master's Vίκτωρες), κι όσα θέλουμε εννοούμε, τον επικοινωνιολόγο του Κόμματος, Εκπρόσωπο Τύπου του και με Υπουργό Οικονομικών «θα κάνουμε ό,τι πει η Τρόικα», εκπρόσωπο Τύπου των Τροϊκανών κέντρων αλλοδαπής εξουσίας.

«Ή μνημονικός εί;» ρωτούν τον Στρεψιάδη στην σχολή των σοφιστών, όπου καταφεύγει, μαθημένος από τους νεοσσούς της νέας τάξης πραγμάτων και του νέου ήθους των Αθηνών, για να μάθει κι αυτός να στρεψοδικεί για να πάρει το πάνω χέρι στις… φορολογικές του υποχρεώσεις σε μια πολιτεία όχι διαφορετική από την νεφελώδη Αθήνα των Νεφελών του Αριστοφάνη, όπου επιπλέουν κερδίζοντες το «επιπλέον» τους οι στρεψόδικοι καταφερτζήδες. Μνημονιακός ο Στρεψιάδης, γνωρίζει να δηλώσει αναλόγως το έχειν του, ναι, «μνημονικός όταν έχω να παίρνω», «αμνήμων και ακτήμων όταν έχω να δίνω», δηλώνω να μην έχω να δώσω.

H βία dolorosa της κοινωνικής διαστρωμάτωσης

Η κοινωνική διαστρωμάτωση, λοιπόν, που βιαίως επιβάλλεται στην χώρα, με τα θύματα των κυβερνητικών χειρισμών, ή, μάλλον, εθνικών αυτοχειριασμών, είναι ήδη ωμά φανερή στα θύματά της, στην από δω όχθη, την χέρσα, την βαλλόμενη από τους πολιτικούς κι οικονομικούς καταπέλτες και βαλλίστρες, την χειμαζόμενη, την απομυζούμενη, την λεηλατημένη, ρημαγμένη και καθημαγμένη, την τιμωρημένη να διαβάζει την μοίρα της στους απέναντι, στο χαμόγελο που βλέπει στους προνομιούχους, αδειούχους, ερωδιούχους (για την ρίμα, μόνο, το τελευταίο), τους 'untouchables', «αθίγγανους» με μία δική μας, πολιτική αδεία έννοια: τους πολιτικώς και νομικώς και δικαστικώς (έτσι, κ. Κληρίδη), την πολιτική ελιτεία των 'αθίγγανων', των προστατευμένων 'κούτσουρων' των παλαιών οτζακίων (δέκα γόνοι παλαιών πολιτικών οικογενειών στην νέα, 'αγνώριστη' Ελλάδα, του Σαμαρά - με τις δικές μας παραδόσεις, οι ωραίοι Κυπραίοι, οι 'δημοκρατικώς' πιο εκτενείς οικογένειες της κουμπαροκρατίας και της συμπεθεροκρατίας.) Και το χάσμα της διαστρωμάτωσης χασμωδώς να ανοίγει, με κάθε.. 'εξυγιαντική', οικονομικά ή κοινωνικά, δηλαδή, διττώς εξαθλιωτική απόφαση. Κι οι χαμένοι να χάνονται κι αυτοί διπλά στο χάσιμο των νοημάτων: εξυγιαντικώς να κλείνουν, στην Ελλάδα, δεκατρία Νοσοκομεία, κι ο Ηγέτης της εκεί Κρίσης να οραματίζεται για τον λαό του… σωτηρία, σημειολογικώς κλείνοντας και το νοσοκομείο της Σωτηρίας...

Υποφώσκει η βία. Θα αναφανεί ένας νέος... υπο-Φώσκολος να τα διεκτραγωδήσει επί της οθόνης; Υποφώσκει, ναι, η βία, με καταφυγή στην βία απειλώντας να απαντήσει στην αλαζονεία των κυβερνώντων, που αγνώριστο αφήνοντας τον τόπο, ελπίζουν, και σαλπίζουν, κι αλλαγή των όρων του κοινωνικού ή πολιτικού παιγνιδιού. Ασφάλιση και κοινωνική προστασία, τα νομιμοποιητικά της πολιτικής εξουσίας αγαθά που επιδεξίως απεπλύθηκαν πια από κάθε ελπίδα να προσφέρουν. Στην υποφώσκουσα κοινωνική, της απελπισίας, βία, στους διαρρήκτες και τους κλεφτοκοτάδες και τους φόβους του φιλήσυχου λαού για τις κοτούλες και τα ζαρζαβατικά τους, σιωπηρώς φιλήσυχου όμως όταν η κυβέρνηση συμφωνούσε στο άδειασμα των τραπεζικών λογαριασμών τους για να σωθούν οι μεγακλεπτοκοτάδες της τραπεζοκλεπτοκρατίας, σε αυτούς τους μικροαστικούς, προσεκτικά στα ΜΜΕ καλλιεργημένους φόβους προσβλέπει η πολιτική, τώρα, κυβέρνηση. Η κυβέρνηση 'νονός', πώς την περιέγραψε ο πολιτικός Φιλόσοφος, ο Tilly: που δημιουργεί η ίδια τους φόβους, από τους οποίους αναλαμβάνει, με το αζημίωτο, να προστατεύσει.

Απονομιμοποιημένη στο καθήκον της να προσφέρει κοινωνική ασφάλιση, εμπιστοσύνη στο μέλλον κι ελπίδα ευημερίας, αντιπροσφέρει ασφάλεια, 'νόμο και τάξη'. Μία άλλη, πονηρή, μετατόπιση των νοημάτων. Η πολιτική, τώρα, νομιμοποιείται ως 'προστάτης', ως νονός της νύχτας, ως εγγυητής και παροχέας 'ασφάλειας', ΟΧΙ ως κοινωνικής εξασφάλισης, 'security', ως 'social security', αλλά ασφάλειας ως 'safety', προστασίας, πώς το εξήγησε ο κοινωνιολόγος στοχαστής, ο Bauman. Και διαφημίζονται οι φόβοι αυτοί, καθηκόντως, στα ΜΜΕ, όχι ως επιφαινόμενο μιας ασθενούσας κοινωνίας, αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών, ίσως και σχεδιασμών, αλλά ως προϊόντα ατομικών, αρρωστημένων μυαλών, θεραπεία όντας για τα ανομήματα/ ανοσήματα αυτά τα όπλα και τα κάγκελα της αστυνομίας, της νέας 'αγνώριστης' κοινωνίας της κάθειρξης, και του λαού ως έδει... 'ομονοούντος' πίσω από την κυβέρνησή του.

Όλα είναι έτοιμα. Η κοινωνία στα πρόθυρα της απόγνωσης, και της κατάρρευσης, την έκταση των αιτίων για την οποία τα ΜΜΕ σιγούν επιμελώς. Οι δικαστές φροντίζουν μόνο για τα παχυλά μισθά τους, σιγούν ή «σβήνουν» ατιμωρητί τα υπόλοιπα. Μία σιγή έχει σκεπάσει τον τόπο. Πριν από την καταιγίδα; Κι αναρωτιέται, κανείς, όταν αναλάβει τον 'προστατευτικό' κατά της βίας ρόλο η εξουσία, ποιος θα φυλάσσει από τους φύλακες, πόσο συμβατή με ό,τι εννοούμε ως «δημοκρατία» θα είναι η προστασία από την βία που θα γεννάται από τα μέτρα ή επίμετρα τώρα, τις οδοστρωμένες συνέπειες, του μνημονίου, κι η εσωτερικοποιημένη συναίνεση στην νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία της που το ακολουθεί πια -μην αυταπατάσθε. Ποιος θα έργει από κοινωνική αγωνία, οργή κι απόγνωση, τι θα ξεχωρίζει την εξουσία της βίας από την βία της εξουσίας;

Ή πρόκειται για κείνη την σιωπηλή απρόσωπη βία της κλειστής σιωπηλής πόρτας του Πύργου του Κάφκα, μετατρέποντας την απόγνωση των Κ, καταδικασμένων σε μιαν αναμονή που δεν γνωρίζει τι περιμένει, έξω στο γκρίζο χιόνι, στην απόλυτη αβουλία, την σιωπή του θανάτου; Και έστιν ούτος ο δεύτερος θάνατος... Οι οιωνοί δεν είναι καλοί.

* Φιλόσοφος, συγγραφέας