Η κλιματική αλλαγή που σιγά-σιγά σκοτώνει την ανθρωπότητα

Η κλιματική αλλαγή ταλανίζει εδώ και χρόνια τον πλανήτη μας, ο οποίος υποφέρει από τη μόλυνση που προκαλούμε οι άνθρωποι. Από τότε που έχει ανακαλυφθεί από τους επιστήμονες η τρύπα του όζοντος, έχουν ξεκινήσει άπειρες εκστρατείες και διαφωτιστικές ημερίδες για μικρούς και μεγάλους, ώστε να ενημερωθούν οι πολίτες για τη μεγάλη καταστροφή που προκαλείται στον πλανήτη μας και να ξεκινήσουμε να συμπεριφερόμαστε καλύτερα στη μητέρα φύση. Ωστόσο, λίγοι είναι εκείνοι που άλλαξαν συνήθειες, φιλικές προς το περιβάλλον, ενώ πολλές ήταν και οι χώρες που επέβαλαν τσουχτερό πρόστιμο σε όσους δεν σέβονταν το περιβάλλον.

Πάντως, ακόμα και σήμερα πολλοί είναι αυτοί που δεν ξέρουν την ακριβή έννοια του όρου κλιματική αλλαγή. Ο όρος προσδιορίζει τη μεταβολή του παγκοσμίου κλίματος και ειδικότερα τις μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών που εκτείνονται σε μεγάλη χρονική κλίμακα. Δηλαδή, να επεκτείνεται η μια εποχή και να κρατάει περισσότερο από τις άλλες. Εν μέσω καλοκαιριού να ξεκινήσει μια δυνατή καταιγίδα που να μπορεί να πνίξει ολόκληρο νησί ή στα μέσα του χειμώνα να υπάρχουν ηλιόλουστες καλοκαιρινές ημέρες. Αυτό όμως δεν είναι το μόνο πρόβλημα που προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Οι καιρικές συνθήκες λόγω της κλιματικής αλλαγής επιφέρουν κι άλλα προβλήματα, πέρα από τα προφανή. Το λιώσιμο των πάγων και η αύξηση της στάθμης των θαλασσών όπως και η συνεχιζόμενη ξηρασία των ποταμών μας βάζει σε κίνδυνο «πνιγμού» από τη θάλασσα.

Πόσο θανατηφόρα είναι η κλιματική αλλαγή

Τα χρόνια από το 2015 ώς το 2021 έχουν καταγραφεί ως τα επτά θερμότερα χρόνια από τότε που ξεκίνησαν να υπάρχουν αρχεία, ανακοίνωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας και προειδοποίησε ότι ο πλανήτης οδεύει προς ένα «αχαρτογράφητο έδαφος». Η προκαταρκτική έκθεση του ΠΟΜ για την κατάσταση του κλίματος, η οποία παρουσιάζεται καθώς ξεκινάει η σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα COP26, γράφει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη εξαιτίας των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου απειλεί με «μακροπρόθεσμες συνέπειες τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές». Ωστόσο, συμπληρώνει με βάση τα στοιχεία από τους πρώτους 9 μήνες του χρόνου ότι το 2021 ήταν πιθανόν μεταξύ της πέμπτης και έβδομης θερμότερης χρονιάς που έχει καταγραφεί παρά τις ψυχρές επιπτώσεις από το φαινόμενο Λα Νίνια που προκάλεσε πτώση θερμοκρασιών στις αρχές του χρόνου.

Ο ΠΟΜ διαπίστωσε ότι η μέση θερμοκρασία για το 2021 ήταν περίπου 1,09 βαθμό Κελσίου υψηλότερη σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ενώ η μέση θερμοκρασία κατά την τελευταία 20ετία για πρώτη φορά ξεπέρασε το συμβολικό ανώτατο όριο του ενός βαθμού Κελσίου πάνω από τα επίπεδα του 19ου αιώνα, όταν οι άνθρωποι ξεκίνησαν να καίνε ορυκτά καύσιμα σε βιομηχανική κλίμακα.

Το 2019 ο κόσμος κατέγραψε τις περισσότερες ετήσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που έχουν καταγραφεί ποτέ. Αυτές ισοδυναμούν με περισσότερους από 60 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα, αριθμός που περιλαμβάνει μεθάνιο – ένα ισχυρό αέριο που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου – και άλλους παράγοντες που θερμαίνουν το κλίμα. Την ίδια ώρα, η οικονομική επιβράδυνση εξαιτίας της πανδημίας αλλά και τα lockdowns που επιβλήθηκαν, μείωσαν μόνο προσωρινά τις εκπομπές ρύπων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.

Παρόλα αυτά, από το 2015 και τη Συμφωνία του Παρισιού οι χώρες συμφώνησαν να περιοριστεί η υπερθέρμανση κάτω από τους δύο βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Όμως από τότε ο κόσμος έχει βιώσει τεράστιες καιρικές καταστροφές, περιλαμβανομένων των δασικών πυρκαγιών στη Σιβηρία και την Αυστραλία, στον σφοδρότερο καύσωνα των τελευταίων χιλίων ετών στη Βόρειο Αμερική, στις ακραίες βροχοπτώσεις που προκάλεσαν εκτεταμένες πλημμύρες στην Ασία, την Αφρική, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Τι είναι η Σύνοδος Κορυφής COP26 και ποιος ο στόχος της

Λόγω και του μεγάλου κινδύνου που διατρέχει η ανθρωπότητα από την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική ρύπανση το Ηνωμένο Βασίλειο φιλοξενεί τη Σύνοδο Κορυφής COP26, που θεωρείται κρίσιμη, ώστε να τεθεί υπό έλεγχο η κλιματική αλλαγή. Η συνάντηση στη Γλασκώβη από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 12 Νοεμβρίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητά μας αφού οι αρχηγοί κρατών λαμβάνουν το βήμα για να δώσουν τις δικές τους θέσεις για τη κλιματική αλλαγή που μαστίζει τις χώρες τους άλλα και για το τι προτίθενται να πράξουν για να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο.

Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της υπερκατανάλωσης προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, της αλόγιστης υπερκατανάλωσης των φυσικών πόρων και της αύξησης του πληθυσμού της Γης υποβαθμίστηκε το φυσικό περιβάλλον με αποτέλεσμα να υπάρχει μια ανισορροπία μεταξύ των χωρών του ανεπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου. Παγκόσμιος σκοπός των κρατών, φορέων και συλλόγων είναι η συνεργασία μεταξύ τους για την αειφόρο ανάπτυξη σε όλα τα γεωγραφικά επίπεδα και την καταπολέμηση της ανισότητας σε διεθνές επίπεδο.

Κατά τη διάρκεια της COP26 ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, τόνισε πως «από τα βάθη των ωκεανών μέχρι τις κορυφές των βουνών, από τους παγετώνες που λιώνουν μέχρι τα ασταμάτητα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οικοσυστήματα και οι κοινότητες σε όλον τον κόσμο καταστρέφονται», ενώ συμπλήρωσε πως η COP26, που θα διαρκέσει δύο εβδομάδες, θα πρέπει να αποτελέσει ένα σημείο καμπής για τους ανθρώπους και για τον πλανήτη.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή εντείνονται. Η τελευταία δεκαετία ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί και οι κυβερνήσεις συμφωνούν ότι απαιτείται επείγουσα συλλογική δράση. Για τη διάσκεψη αυτή ζητούνται από 200 χώρες τα σχέδιά τους για τη μείωση των εκπομπών ρύπων έως το 2030. Το 2015, όλες συμφώνησαν να κάνουν αλλαγές για να διατηρήσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, καθώς και να προσπαθήσουν να στοχεύσουν στον 1,5 βαθμό Κελσίου ώστε να αποφύγουμε μια κλιματική καταστροφή.

Αυτό είναι γνωστό ως Συμφωνία του Παρισιού και προνοεί ότι οι χώρες πρέπει να συνεχίσουν να κάνουν μεγαλύτερες περικοπές εκπομπών μέχρι να φτάσουν στο καθαρό μηδέν το 2050.

Δεκάδες χιλιάδες ακτιβιστές και επιχειρήσεις θα είναι επίσης εκεί, στη Γλασκώβη, για να διοργανώσουν εκδηλώσεις, να δικτυωθούν και να πραγματοποιήσουν διαμαρτυρίες. Οι Extinction Rebellion, για παράδειγμα, ζητούν τον άμεσο τερματισμό της χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Ποιες αποφάσεις έχουν παρθεί από τη σύνοδο COP26

Παγκόσμια δέσμευση για την καταπολέμηση και μείωση επικίνδυνων εκπομπών μεθανίου ανέλαβαν περισσότεροι από 80 ηγέτες στη σύνοδο κορυφής στην Γλασκώβη. Η κοινή πρωτοβουλία ΕΕ και ΗΠΑ προβλέπει τη μείωση των εκπομπών του ρυπογόνου αερίου κατά 30% έως το 2030, σε σχέση με τις εκλυόμενες ποσότητες του 2020.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τόνισε πως η μείωση του μεθανίου είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε προς την επίτευξη του στόχου μας, που είναι ο περιορισμός αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου. Ωστόσο, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, έκανε λόγο για «δέσμευση που αλλάζει το παιχνίδι», ενώ όπως είπε το μεθάνιο ευθύνεται για την μισή περίπου από την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης που βιώνουμε σήμερα. Πάντως την ίδια άποψη δεν έχουν η Κίνα, ηνΙνδία και η Ρωσία, οι οποίες δεν προσυπογράφουν τη δέσμευση.

Ωστόσο, οι ΗΠΑ και η ΕΕ, σύμφωνα με ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, γνωστοποίησαν μια σημαντική επέκταση της οικονομικής και τεχνικής υποστήριξης για να βοηθήσουν στην υλοποίηση της Συμφωνίας. Φιλανθρωπικά ιδρύματα ανά το παγκόσμιο έχουν δεσμεύσει 328 εκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση για να υποστηρίξουν την κλιμάκωση αυτών των στρατηγικών μετριασμού του μεθανίου. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα έχουν δεσμευτεί να υποστηρίξουν τη Δέσμευση τόσο μέσω τεχνικής βοήθειας όσο και μέσω χρηματοδότησης έργων.

Άλλη μια απόφαση από τη σύνοδο COP26 είναι η εξάλειψη κοπής και κακομεταχείρισης των δέντρων αφού αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του πνεύμονα της Γης και μαζί με τους ωκεανούς παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου, καθώς απορροφούν σημαντικό μέρος από τους δισεκατομμύρια τόνους αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη και απελευθερώνονται κάθε χρόνο στην ατμόσφαιρα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Για να εξαλειφθεί η αποψίλωση και να αποκατασταθούν τα δέντρα και τα δάση μας, οι ηγέτες περισσότερων από 100 χωρών στις οποίες βρίσκεται το 85% των παγκόσμιων δασών, μεταξύ των οποίων το αρκτικό δάσος του Καναδά, το δάσος του Αμαζονίου στη Βραζιλία ή ακόμη το τροπικό δάσος της λεκάνης του Κονγκό, υιοθέτησαν διακήρυξη για τα δάση στο πλαίσιο της κλιματικής διάσκεψης του ΟΗΕ στη Γλασκώβη. Η πρωτοβουλία αυτή θα λάβει δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση 16,5 δις ευρώ σε διάστημα ετών. Είναι ζωτικής σημασίας για να επιτευχθεί ο στόχος να περιοριστεί η άνοδος των θερμοκρασιών στον 1,5 βαθμό Κελσίου, ανέφερε ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον.

Βάζει το λιθαράκι της και η Κύπρος

Στη Γλασκώβη παρουσιάστηκαν και οι πρωτοβουλίες της Κύπρου για την κλιματική αλλαγή, όπου παρέστη και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης συνοδευόμενος από τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Κώστα Καδή και τον Σύμβουλο του ΠτΔ και Ειδικό Απεσταλμένο του για τη Κλιματική Αλλαγή, Δρα Κώστα Παπανικόλα, ο οποίος με παρέμβασή του ανέλυσε τις πρωτοβουλίες που έχει πάρει η Κύπρος για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Μάλιστα, δόθηκε και το μήνυμα στην επιστημονική κοινότητα ότι είναι ώρα για συντονισμένη δράση, ώστε να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικότητα οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στη περιοχή μας με αποτέλεσμα η Κύπρος να αναλάβει μια διεθνή πρωτοβουλία και να αναπτύξει Σχέδιο Δράσης για αντιμετώπιση των προκλήσεων των χωρών της περιοχής και για τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής μέσω επιστημονικών πρακτικών, ευθυγραμμισμένων με τη Συμφωνία του Παρισιού.

Επίσης ο κ. Καδής πρόσθεσε ότι το επιστημονικό μέρος της Πρωτοβουλίας έχει ανατεθεί στο Ινστιτούτο Κύπρου, σημειώνοντας ότι έχουν συσταθεί περιφερειακές ομάδες δράσης για τη μελέτη και έρευνα των ενεργειακών συστημάτων, των υδάτινων πόρων, του θαλάσσιου περιβάλλοντος και άλλων. Επισήμανε επιπλέον ότι η Πρωτοβουλία της Κύπρου έχει εξασφαλίσει στήριξη από αριθμό αρχηγών κρατών της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, καθώς και από διεθνείς οργανισμούς και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο Δρ Παπανικόλας είπε ότι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής χαρακτηρίζεται ως ένα από τα επίκεντρα της κλιματικής κρίσης, με συνέπειες που θα παρουσιαστούν κατά τρόπο ακόμη πιο έντονο, όπως οι καύσωνες, η έλλειψη υδάτινων πόρων, η κατάρρευση της αγροκαλλιέργειας, οι μεταναστευτικές ροές και άλλα φαινόμενα.