Eυλογία για την Κύπρο - Qatarα για τον Ερντογάν

Έπεσαν την Παρασκευή οι τελικές υπογραφές από την Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, κ. Νατάσα Πηλείδου, για το συμβόλαιο Έρευνας και Αναλογικού Καταμερισμού Παραγωγής και Άδεια Έρευνας Υδρογονανθράκων για το Τεμάχιο 5 της Κυπριακής ΑΟΖ, με την κοινοπραξία των εταιρειών ExxonMobil και Qatar Energy. Ειδικότερα, βάσει της συμφωνίας, διαχειρίστρια θα είναι η ExxonMobil και οι εταιρείες θα έχουν ποσοστό συμμετοχής 60 και 40, αντίστοιχα, όπως ισχύει και για το οικόπεδο 10, που ήδη διαχειρίζονται.

Πριν από την ανακοίνωσης της συμφωνίας, που έγινε αρχές Δεκεμβρίου, προηγήθηκαν διαβουλεύσεις με άκρα μυστικότητα, που ξεκίνησαν από τον Ιούλιο. Η διαδικασία από το Υπουργείο Ενέργειας για αδειοδότηση του τεμαχίου 5 ήταν αυτή που ακολουθήθηκε και για το τεμάχιο 7 και έγινε δυνάμει του Περί Υδρογονανθράκων, Αναζήτησης, Έρευνας και Εκμετάλλευσης Νόμου.

Η πιο πάνω εξέλιξη μπορεί να θεωρηθεί ως μια κίνηση ματ στην ενεργειακή σκακιέρα της Κύπρου και, υπό το βάρος των τουρκικών απειλών και αμφισβητήσεων, έχει επίσης και σημαντικές ευρύτερες γεωπολιτικές προεκτάσεις. Στο άκουσμα της ανακοίνωσης της συμφωνίας με τις δυο εταιρείες, το τουρκικό ΥΠΕΞ κατηγόρησε την Κύπρο για παραβίαση της υφαλοκρηπίδας της Τουρκίας, λέγοντας ότι δεν θα επιτρέψει μη εξουσιοδοτημένες γεωτρήσεις σε περιοχές οι οποίες η ίδια θεωρεί πως ανήκουν στη δικαιοδοσία της. Συγκεκριμένα, η Άγκυρα διεκδικεί περίπου το ένα τρίτο του Οικοπέδου, στο βόρειο κομμάτι του.

Η αμηχανία του Ερντογάν

Τις επόμενες μέρες ο Ερντογάν επισκέφτηκε το Κατάρ, κουβαλώντας στις αποσκευές του τη δυσαρέσκεια της Άγκυρας για την πιο πάνω εξέλιξη. Σε δηλώσεις του στη «Σημερινή» ο γεωπολιτικός αναλυτής Σάββας Καλεντερίδης δήλωσε πως «ο Ερντογάν πήγε στο Κατάρ και έθεσε, ψέλλισε ουσιαστικά, εκεί το θέμα της εμπλοκής της Qatar Petroleum στα τεμάχια 5 και 10 της Κυπριακής ΑΟΖ».

«Εκεί ήταν αρνάκι και όταν γύρισε στην Τουρκία έγινε ξανά λιοντάρι. Κατά την άποψή μου έχει μεγαλύτερη σημασία η παρουσία της Qatar Petroleum στην Κυπριακή ΑΟΖ από αυτήν της Exxon Mobil. Αυτό γιατί η σημαντικότερη χώρα στον κόσμο για την Τουρκία αυτήν τη στιγμή είναι το Κατάρ, το οποίο όμως (μέσω της Qatar Petroleum) αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και υπογράφει μια εμπορική συμφωνία. Παρίσταται ουσιαστικά στο Οικόπεδο 5 της ΑΟΖ, μέρος του οποίου θεωρεί πως της ανήκει, μέσω της υφαλοκρηπίδας που διεκδικεί, και παρόλα αυτά το Κατάρ με την κίνηση αυτή δείχνει να μην υπολογίζει την τουρκική πολιτική», είπε.

Συνεπώς, πρόσθεσε, «το πλήγμα που δέχεται η πολιτική της Γαλάζιας Πατρίδας της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι καθολικό και συμβολικό γιατί έρχεται από μια σύμμαχό της. Ποια άλλη άραγε χώρα θα την στηρίξει, αν δεν την στηρίξει το Κατάρ;».

Επικρίσεις από αντιπολίτευση

Οι χειρισμοί Ερντογάν για το θέμα Qatar Petroleum -Κύπρος έτυχαν έντονης κριτικής και από την αντιπολίτευση μετά το ταξίδι του στην Ντόχα. «Παρόλο που το Κατάρ έχει στενές σχέσεις με την Τουρκία, δεν παραιτείται από βήματα που θα ενοχλήσουν την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο και μένει κοντά στην Ελλάδα και την ‘Ε/Κ Διοίκηση της Νότιας Κύπρου’ ΄(όπως αποκαλούν την ΚΔ). Η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ από την άλλη στηρίζουν πολύ πιο ανοιχτά την Ελλάδα και την ‘Ε/Κ Διοίκηση της Νότιας Κύπρου», σημείωνε την Πέμπτη η «Τζουμχουριέτ».

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγορείται, επίσης, για ατολμία και σιωπή απέναντι στο Κατάρ. «Η σιωπή του Ερντογάν προς το Κατάρ, που είναι εταίρος σε μία αμφισβητούμενη περιοχή αδειών για γεωτρήσεις, εκφράζοντας μόνο τη λύπη του για τα τεκταινόμενα και το οικονομικό κόστος που αντιμετώπισε η Τουρκία, η οποία είναι απομονωμένη από τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στη Μέση Ανατολή και λόγω των οικονομικών δυσκολιών, ενισχύει την εντύπωση ότι αποφεύγει να κάνει σκληρές δηλώσεις», σημειώνεται.

Όλα έτοιμα για γεωτρήσεις στο 10

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, η αμερικανική εταιρεία ExxonMobil έκανε ήδη τις τελευταίες προετοιμασίες ενόψει της έναρξης της γεώτρησης στο οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ το επόμενο διάστημα. Στο λιμάνι της Λεμεσού βρίσκεται εδώ και μέρες αγκυροβολημένο το γεωτρύπανο Stena Forth, που ετοιμάζεται για επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασμα «Γλαύκος», όπου η πρώτη γεώτρηση το 2019 κατέδειξε κοίτασμα ύψους 5-8 tcf φυσικού αερίου. Στο οικόπεδο 10 διενεργεί προκαταρκτικές εργασίες και το σκάφος υποστήριξης-ανεφοδιασμού Demarest Tide.

Η ExxonMobil και η συνεργάτις της Qatar Petroleum αναμένεται πως θα έχουν στη συνέχεια τη δυνατότητα να προβούν και σε δεύτερη «γεώτρηση αγριόγατας» (wildcat drilling) στο ίδιο οικόπεδο.

H «γεώτρηση αγριόγατας» αποτελεί μια μορφή εξερευνητικής γεώτρησης υψηλού κινδύνου. Είναι η διαδικασία γεώτρησης πετρελαίου ή φυσικού αερίου σε περιοχές που δεν έχουν αποδειχθεί ή πλήρως εκμεταλλευόμενες περιοχές που είτε δεν έχουν συγκεκριμένα ιστορικά αρχεία παραγωγής είτε έχουν εξαντληθεί πλήρως ως τόπος παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στο οικόπεδο 10, εκτός από τον «Γλαύκο», υπάρχουν επίσης δυο ακόμη στόχοι ασβεστολίθων «τύπου Ζορ».

Το γεωτρύπανο Stena Forth βρισκόταν εδώ και μήνες στην περιοχή. Προηγουμένως πραγματοποιούσε εργασίες για τη Chevron περίπου 30 χιλιόμετρα έξω από το νότιο ισραηλινό λιμάνι Ashkelon, που σχετίζεται με τα τέσσερα κοιτάσματα παραγωγής στα εξαντλημένα κοιτάσματα Mari B και Noa, όπου η παραγωγή σταμάτησε το 2019. Το Stena Forth είναι ένα γεωτρύπανο 6ης γενιάς «Σκληρού Περιβάλλοντος» διπλής δραστηριότητας, ικανό να κάνει γεωτρήσεις σε βάθη νερού έως και 10.000 πόδια. Το Stena Forth διαθέτει αρκετές αναβαθμίσεις Stena Drilling, συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος split dual fluid, ενός συστήματος μεταφοράς στο κέντρο της γεώτρησης, για ανάπτυξη της διαδικασίας.