Garibe Gezer: «Ενδιαφέρονται για τα δικαιώματά μας μόνο αφού πεθάνουμε»

Στις 9 Δεκεμβρίου 2021 γνωστοποιήθηκε ο θάνατος της 28χρονης Garibe Gezer, Κούρδισας πολιτικής κρατουμένου στις φυλακές Kandira, στην τουρκική επαρχία Κοτζάελι. Τον περασμένο Οκτώβριο η Gezer είχε καταγγείλει κακομεταχείρισή της, σεξουαλική κακοποίηση και συστηματικά βασανιστήρια. Πέραν τούτων διαμαρτυρήθηκε για την κράτησή της σε ειδικά επενδυμένο κελί, χωρίς παράθυρα, στο οποίο υπήρχαν κόπρανα. Σε σχέση δε με τον βιασμό της από τις φρουρούς των φυλακών, υποστήριξε ότι «την παρενοχλούσαν και την βίαζαν για ώρες, ενώ όσο περισσότερο αντιστεκόταν τόσο πιο βίαιες γίνονταν και την χτυπούσαν μέχρι να χάσει τις αισθήσεις της» (medyanews.net, 14 Δεκεμβρίου 2021). Καθώς η ίδια αρνήθηκε ιατρική φροντίδα (υφιστάμενη ασέβεια εκ μέρους του γιατρού), η Διεύθυνση των φυλακών την υποχρέωσε να υπογράψει ότι σε περίπτωση θανάτου της, η ευθύνη βάραινε την ίδια.

Οι Αρχές των φυλακών απέδωσαν τον θάνατο σε αυτοκτονία. Ωστόσο, όπως σημειώνεται σε άρθρο της bianet.org (15 Δεκεμβρίου 2021), «ο θάνατός της προκαλεί υποψίες, καθώς πολλοί αναρωτιούνται πώς μπορεί να αυτοκτονήσει ένα άτομο φυλακισμένο σε κελί απομόνωσης». Περαιτέρω, η νεκροτομή που διεξήχθη χωρίς την παρουσία των δικηγόρων της, ενέτεινε τις φωνές για προσπάθεια συγκάλυψης εγκλήματος. Συν τοις άλλοις, η δικηγόρος Jiyan Tosun από τo «Γραφείο Νομικής Αρωγής Ενάντια στη Σεξουαλική Παρενόχληση και τον Βιασμό των Κρατουμένων», κατάγγειλε ότι δόθηκε εντολή να μην αποκαλυφθούν τα αρχεία των ερευνών για τις καταγγελίες κακομεταχείρισης και για τον θάνατο της πολιτικής κρατουμένης (bianet.org, 15 Δεκεμβρίου 2021). Η ίδια δικηγόρος υποστήριξε επίσης ότι στον φάκελο της υπόθεσης δεν συμπεριλήφθηκε το βίντεο των φυλακών.

Η Deniz Tepeli, κρατούμενη στις ίδιες φυλακές, απέστειλε γράμμα στη Eren Keskin του τουρκικού Συνδέσμου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων [IDH]. Στην επιστολή της η Tepeli υποστηρίζει ότι ήταν μάρτυρας τη δολοφονίας της Gezer και ότι οι Αρχές των φυλακών προσπαθούν να συγκαλύψουν την υπόθεση. Εξηγεί επίσης ότι κλήθηκε από τον Εισαγγελέα της επαρχίας να καταθέσει τη μαρτυρία της για τις καταγγελίες περί βιασμού και βασανιστηρίων, ωστόσο έγινε προσπάθεια να παραποιηθεί η κατάθεσή της (bianet.org, 22 Δεκεμβρίου 2021).

Το φέρετρο της Gezer μετέφεραν γυναίκες που τραγουδούσαν το κουρδικό άσμα «Sehid Namirin» [=«Οι μάρτυρες δεν πεθαίνουν»] προκαλώντας την αντίδραση των αστυνομικών δυνάμεων. Σύμφωνα με την Eren Keskin, στην ιστορία της Gezer συνοψίζεται ο διωγμός που υφίστανται οι Κούρδοι στην Τουρκία: «Ο ένας της αδελφός δολοφονήθηκε το 2014, ο άλλος καταγγέλλοντας τη μοίρα του νεότερου αδελφού του πληγώθηκε και είναι παράλυτος. Ένας άλλος αδελφός της είναι στη φυλακή. Ο πόνος που βίωσε η Garibe και η οικογένειά της δεν είναι τίποτε άλλο παρά η “επιτομή” [όσων υφίστανται οι Κούρδοι]» (kedistan.net, 11 Δεκεμβρίου 2021).

Τα γεγονότα προκάλεσαν την αντίδραση του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών [HDP], σε ανακοίνωση του οποίου σημειώνεται πως ακόμα και αν η Gezer αυτοκτόνησε, το συμβάν αποτελεί κατ’ ουσίαν δολοφονία, υποδεικνύοντας τα πολύμηνα βασανιστήρια που υπέστη η πρώην κρατούμενη (medyanews.net, 14 Δεκεμβρίου 2021). Επιπλέον σε ανακοίνωση της Συνέλευσης Γυναικών του ιδίου κόμματος (13 Δεκεμβρίου 2021) σημειώνεται:

«Υπό την Κυβέρνηση του AKP σχεδόν όλοι οι θεσμοί της Τουρκίας, και ιδίως οι φυλακές, διαπράττουν εγκλήματα και αδιαφορούν για τον νόμο και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Οι τουρκικές φυλακές κατέστησαν κέντρα βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης. Οι απάνθρωπες αυτές πρακτικές, ιδίως όταν εφαρμόζονται έναντι των πολιτικών καταδίκων, επιδρούν έντονα στην ανθρώπινη συνείδηση. Ένα ιδιαίτερα θλιβερό και ανησυχητικό περιστατικό [αυτής της φύσης] είναι ο θάνατος, στις 9 Δεκεμβρίου, της Κούρδισας πολιτικής κρατουμένη, Garibe Gezer […] Παρότι οι καταγγελίες και οι ισχυρισμοί της ήταν γνωστοί για αρκετό διάστημα, δεν διατάχθηκε έρευνα από την Εισαγγελία και δεν λήφθηκε κανένα μέτρο έναντι των υπευθύνων. Στις 27 Οκτωβρίου, 22 γυναίκες αντιπρόσωποι του HDP έθεσαν την υπόθεση της Garibe Gezer στο Κοινοβούλιο και κάλεσαν σε διεξαγωγή έρευνας, αλλά δεν πέτυχαν να κινητοποιήσουν τις Αρχές ώστε να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες. Η κύρια ευθύνη για τον θάνατο της Garibe Gezer βαραίνει την Κυβέρνηση του AKP, που κανονικοποίησε τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση στις βρετανικές φυλακές. Η πολιτική της Κυβέρνησης έγκειται απλώς στη συγκάλυψη, ακόμα και στην ενθάρρυνση των εγκλημάτων που διαπράττονται στα υπό τον έλεγχό της ιδρύματα. Καλούμε τη διεθνή κοινότητα, τους δημοκράτες και ιδίως τις γυναικείες οργανώσεις να υψώσουν τη φωνή τους ενάντια στις απάνθρωπες πρακτικές και στα εγκλήματα που διαπράττονται στις τουρκικές φυλακές».

Στη μνήμη της Gezer, αναδημοσιεύουμε από το medyanews.net (16 Δεκεμβρίου 2021) την τελευταία της επιστολή προς τη δικηγόρο Jiyan Tosun:

«Μετά την τελευταία μας συνάντηση ήμουν τόσο μπερδεμένη, ώστε κατευθύνθηκα σε λάθος διάδρομο. Οι φρουροί φώναζαν συνεχώς: “Πηγαίνεις σε λάθος χώρο, έλα πίσω!” αλλά δεν μπορούσα να ακούσω τι έλεγαν. Είναι πιο δύσκολο να εκφραστώ προφορικά. Σκεφτόμουν όλη μέρα όσα σου είπα. Είναι σαν να μην έζησα όσα σου περιέγραψα, αλλά ένα άλλο άτομο μέσα μου, που δεν είμαι εγώ, τα βίωσε όλα. Τη μέρα της γνωριμίας μας έστειλα τις κουβέρτες μου για πλύσιμο. Τις αφήνουν στον διάδρομο την ώρα της απογευματινής αναφοράς. Από εκεί τις παίρνουμε. Όταν ολοκληρώθηκε η απογευματινή αναφορά, ήθελα να πάρω τις κουβέρτες μου από τον διάδρομο, αλλά οι φρουροί τις πέταξαν στην τρύπα για τον εξαερισμό. Δεν μου επέτρεψαν να τις πάρω. Και όταν το επιχείρησα, ένας από αυτούς με χτύπησε στον ώμο, δεν με άφηναν να τις πάρω, προσπαθούσαν να προκαλέσουν προβλήματα.

Βλέπεις, γίνονται πιο βίαιοι όταν δεν σιωπούμε έναντι της κακομεταχείρισης και των βασανιστηρίων. Δεν επέτρεψαν στη θεία μου να με επισκεφθεί την τελευταία βδομάδα του Αυγούστου. Δεν δέχτηκαν ούτε καν τα ρούχα που μου έφεραν οι γονείς μου. Όταν ρώτησα για το εν λόγω περιστατικό, μου είπαν: “Δεν δικαιούσαι άλλα”. Τους απάντησα: “Αν τα παραλαμβάνατε και τα αφήνατε στην αποθήκη, θα τα έπαιρνα αργότερα και θα άλλαζα [αυτά που έχω]”. Αλλά μου είπαν ότι δεν είχα το δικαίωμα να τα έχω στην αποθήκη.

Σε ορισμένους φίλους μας που βρίσκονται κλεισμένοι στα κελιά τους για πάνω από ένα μήνα, δεν δόθηκαν τα προσωπικά τους αντικείμενα. Τιμωρήθηκαν σε κελιά απομόνωσης και υφίστανται βασανιστήρια, ενώ δεν ικανοποίησαν τις ανάγκες τους για βδομάδες. Σε άλλες περιπτώσεις εμποδίζεται η μεταφορά φίλων σε νοσοκομείο και μας αρνούνται το δικαίωμα ιατρικής περίθαλψης. Μας υποχρεώνουν να φωνάζουμε ονόματα στη διάρκεια τηλεφωνικών κλήσεων. Μας βάζουν να φωνάζουμε και τα δικά μας ονόματα, παρόλο που είναι ήδη καταχωρημένα στα σχετικά έγγραφα. Αν αρνηθούμε και προκαλέσουμε πρόβλημα, μας απαγορεύουν το δικαίωμα να τηλεφωνήσουμε.

Δεν μας παρέχουν αρκετά προϊόντα υγιεινής. (Υγρό σαπούνι, λευκαντικό) μας παραχωρούνται ξεχωριστά. Σχεδόν όλες μας οι επιστολές λογοκρίνονται. Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς μπορούμε να πάρουμε βιβλία κάθε δύο μήνες. Όμως παρότι στους κανονισμούς δεν διευκρινίζεται ο αριθμός των βιβλίων [που μπορούμε να πάρουμε] η Διεύθυνση [των φυλακών] αυθαίρετα έθεσε όριο τα τρία βιβλία. Δεν μας δίνουν περιοδικά. Μας υποχρέωσαν να εγγραφούμε συνδρομητές [για να τα λαμβάνουμε]. Ακόμα και όταν εγγραφούμε όμως, δεν μας δίνουν παλαιότερα ή νεότερα τεύχη των περιοδικών. Δεν μας επιτρέπουν ούτε να τυπώνουμε από το διαδίκτυο, παρότι δεν υπάρχει τέτοια απαγόρευση βάσει των κανονισμών.

Οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος που πληρώνω κοστίζουν όσο μιας τετραμελούς οικογένειας. Οι μόνες ηλεκτρικές συσκευές που έχω είναι μια τηλεόραση και ένα σαμοβάρι. Παρόλο που τα χρησιμοποιώ περιστασιακά, πληρώνω λογαριασμούς των 50-80 τουρκικών λιρών. Ζήτησα όπως πληρώνονται από το κονδύλι των φυλακών. Όχι μόνο δεν έλαβα απάντηση, αλλά έπρεπε να πληρώσω ακριβότερο λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος.

Ζήτησα να εγγραφώ σε ανοιχτή δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πέρασαν τρεις μήνες, δεν εγγράφηκα και βρίσκουν τη μια δικαιολογία μετά την άλλη, αναβάλλοντας το ζήτημα. Με ρώτησες αν έχω τάσεις αυτοκτονίας. Η ψυχολογία μου επηρεάστηκε από την παρενόχληση και τα βασανιστήρια, ναι. Αλλά η απόπειρα αυτοκτονίας που διέπραξα, έγινε εν πλήρη συνειδήσει της πράξης μου, διότι ενδιαφέρονται για τα δικαιώματά μας μόνο αφού πεθάνουμε.

Προστατεύουν και επιβραβεύουν μάλιστα έναν άντρα που σκοτώνει ή κακοποιεί μια γυναίκα. Μετά την απόσυρση [της Τουρκίας] από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, οι παρενοχλήσεις και οι σφαγές για τις οποίες είναι υπεύθυνο το κράτος, νομιμοποιήθηκαν. Η απόπειρα αυτοκτονίας μου ήταν μια εκ των προτέρων δράση [proactive]. Αυτά μόνο επιθυμώ να πω για την ώρα και ελπίζω να σε δω ξανά. Στον φάκελο βρίσκονται τα έγγραφα για τις τιμωρίες που μου επιβλήθηκαν και η αίτηση που έστειλα στον δικηγόρο μου, με ημερομηνία 12 Ιουλίου 2021. Μου επιβλήθηκαν ποινές για να επιβραβεύσουν κακοποιούς και βασανιστές.

Να έχεις αγάπη και ελπίδα».