Χριστουγεννιάτικα δέντρα: Mια ιστορία 600 ετών!

Χριστούγεννα! Η ημέρα που το xριστουγεννιάτικο δέντρο έχει την τιμητική του. Αυτό που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν, εντούτοις, είναι η θρυλική ιστορία που κρύβει το έθιμο του στολισμού και κρατάει περισσότερα από 600 έτη!

Η απαρχή

Η λατρεία για τα δέντρα ξεκίνησε από τους αρχαίους Αιγυπτίους και έπειτα επεκτάθηκε στους ειδωλολάτρες Ευρωπαίους. Ωστόσο, το χριστουγεννιάτικο δέντρο προέρχεται κατά κόρον από τη Γερμανία. Αρχικά, οι Γερμανοί, έστηναν το δέντρο του "Παραδείσου" μέσα στα σπίτια τους στις 24 Δεκεμβρίου, ημέρα που είναι η θρησκευτική εορτή του Αδάμ και της Εύας και κρεμούσαν πάνω του λεπτά μπισκότα (χριστιανικό σύμβολο της σωτηρίας), τα οποία αντικαταστάθηκαν αργότερα από μπισκότα σε διάφορα σχήματα. Εκτός από το δέντρο, υπήρχε και η πυραμίδα των Χριστουγέννων, στην οποία τοποθετούσαν χριστουγεννιάτικα κλαδιά, κεριά (συμβολισμός Χριστού), καθώς και ένα αστέρι. Πάντως, σύμφωνα με τους ερευνητές, το πρώτο στολισμένο δέντρο εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1539 και τα στολίδια ήταν κατασκευασμένα από είδη ρουχισμού ή φαγητού.

Βασιλικό έθιμο

Παρά το γεγονός ότι η εν λόγω παράδοση είχε βαθιές ρίζες στη Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία "υιοθέτησε" την παράδοση αυτή και έγινε ευρύτερα γνωστότερη, χάρη στις προσπάθειες του πρίγκιπα Αλβέρτου και της βασίλισσας Βικτώριας. Για την ιστορία, η βασίλισσα Βικτώρια ως παιδί ήταν εξοικειωμένη με το έθιμο, καθώς στο δωμάτιό της κάθε Χριστούγεννα στολιζόταν ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο. Μετά τον γάμο της με τον Γερμανό εξάδελφό της, πρίγκιπα Αλβέρτο, το 1841, το έθιμο έγινε ακόμη πιο γνωστό σε ολάκερη τη Βρετανία. Μάλιστα, στις εφημερίδες του Λονδίνου είχε δημοσιευτεί ένα ξυλόγλυπτο της βασιλικής οικογένειας δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Windsor Castle.

Μετέπειτα, το έθιμο αναπτύχθηκε και στη Βόρειο Αμερική, όπου τα χριστουγεννιάτικα δένδρα εισήχθησαν από τους Γερμανούς αποίκους. Εξίσου δημοφιλές έθιμο έγινε και στην Ελβετία, την Πολωνία και την Αυστρία.

Κατά τον 19ον και τον 20όν αιώνα οι Αμερικανοί ιεραπόστολοι εισήγαγαν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα στην Κίνα και την Ιαπωνία, όπου επικράτησε η διακόσμησή τους με περίπλοκα σχέδια από χαρτί.

«Γαλανόλευκα» Χριστούγεννα

Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Ελλάδα στολίστηκε το 1843, και συγκεκριμένα στο αρχοντικό του Γενικού Προξένου της Ρωσίας στην Αθήνα, Ναξιώτη Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου. Εν αντιθέσει με την υπόλοιπη Ευρώπη, το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου άργησε να διαδοθεί στην Ελλάδα.

Από την άλλη επικρατεί και η εκδοχή ότι το έθιμο στην Ελλάδα το έφεραν οι Βαυαροί και μάλιστα στόλισαν δέντρο -για πρώτη φορά- στα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα. Σύμφωνα με την εν λόγω εκδοχή, κάθε χρόνο οι πολίτες έβαζαν ένα μεγάλο κούτσουρο στο τζάκι ή στις σόμπες τους από αγριοκερασιά, πεύκο ή ελιά και το άφηναν να καίγεται κατά τη διάρκεια των δώδεκα ημερών των γιορτών από τα Χριστούγεννα έως και τα Φώτα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το έθιμο έφερνε τύχη και γούρι στα σπίτια και έδιωχνε τους καλικάντζαρους. Διά του λόγου το αληθές, τη δεκαετία του '30 κάποια αστικά σπίτια άρχισαν να στολίζουν χριστουγεννιάτικο δέντρο, ενώ μεταπολεμικά το έθιμο διαδόθηκε ταχύτατα τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο.

Εdison Christmas

Μεγαλεπήβολο γεγονός θεωρείται η ηλεκτροφώτιση του πρώτου χριστουγεννιάτικου δέντρου στη Νέα Υόρκη από τον Αμερικανό εφευρέτη και επιχειρηματία, Τόμας Έντισον, στις 22 Δεκεμβρίου του 1882. Πριν από την ανακάλυψη του Έντισον, οι άνθρωποι συνήθιζαν να τοποθετούν κεριά στα χριστουγεννιάτικα δέντρα τους για να τα φωτίσουν. Στην αρχή, τα κολλούσαν με υγρό κερί επάνω στις άκρες των κλαδιών και αργότερα οι επιδέξιοι τεχνίτες άρχισαν να δημιουργούν ειδικά κηροπήγια, τα οποία εφάρμοζαν προσεκτικά στα κλαδιά. Οι τεχνίτες συνήθιζαν να χρησιμοποιούν διάφορα μέταλλα για τη δημιουργία των ειδικών κηροπηγίων για τα Χριστούγεννα.

Έτσι κυκλοφόρησαν κηροπήγια με περίτεχνα σχέδια.

Με την πάροδο του χρόνου τα κεριά αντικαταστάθηκαν από λάμπες που έπαιρναν μέσα κερί ή μεταλλικά φανάρια με μικρά φιτίλια που κρεμόντουσαν από τα κλαδιά σαν στολίδια. Η εξέλιξη των χριστουγεννιάτικων φώτων μέσα στο χρόνο γινόταν πάντοτε με γνώμονα την ασφάλεια και την εξέλιξη της τεχνολογίας. Σαφέστατα τα αναμμένα κεριά επάνω στα κλαδιά των δέντρων δεν ήταν ό,τι πιο ασφαλές, αλλά είχε «αγκαλιαστεί» από τον κόσμο που συνήθιζε να τα ανάβει το βράδυ των Χριστουγέννων. Εν συνεχεία, το εν λόγω έθιμο διαδόθηκε -αρχικά- στην Ευρώπη και έπειτα σε ολόκληρο τον κόσμο.