Απειλούν και την Κύπρο οι μεταλλάξεις της Covid-19

Αναβρασμός επικρατεί ανά το παγκόσμιο για τις νέες μεταλλάξεις της Covid-19, που φαίνεται ότι διασπείρονται με αμείωτους ρυθμούς. Πρόκειται για τρεις μεταλλάξεις: τη βρετανική, τη νοτιοαφρικανική και τη βραζιλιάνικη, οι οποίες απειλούν πλέον και την Κύπρο. Μέχρι στιγμής στο νησί επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη μόνο ενός εκ των τριών νέων στελεχών του ιού, του βρετανικού, που αποτελεί το πιο μεταδοτικό απ’ όλα, αλλά όχι και το πιο επικίνδυνο. Μεγαλύτερη ανησυχία υπάρχει αυτήν τη στιγμή για τη βραζιλιάνικη μετάλλαξη του ιού, καθώς από τα λίγα που γνωρίζουν οι επιστήμονες γι’ αυτό το στέλεχος, διεφάνη ότι μπορεί να επιμολύνει και άτομα με υψηλά επίπεδα αντισωμάτων. Την ίδια ώρα, το νοτιοαφρικανικό στέλεχος φαίνεται να κοντοζυγώνει αφού ήδη εντοπίστηκε το πρώτο κρούσμα στην Ελλάδα. Η απειλή των μεταλλάξεων αναγκάζει τους αρμόδιους φορείς γι’ ακόμη μια φορά να παρακολουθούν την κατάσταση στενά, με στόχο να αποφευχθεί ένα ενδεχόμενο τρίτο κύμα της πανδημίας στη χώρα μας. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε που οι χαλαρώσεις στα περιοριστικά μέτρα γίνονται στοχευμένα και σταδιακά, ενώ δεν αποκλείεται, σε περίπτωση εντοπισμού και άλλων μεταλλάξεων του ιού στην κοινότητα, να ανατραπεί όλο το πλάνο αποκλιμάκωσης που έχει σχεδιάσει η Κυβέρνηση.

Οι τρεις μεταλλάξεις

Το Μέλος της Συμβουλευτικής Ομάδας του Υπουργείου Υγείας, Πέτρος Καραγιάννης, δήλωσε στη «Σημερινή» πως σήμερα υπάρχουν τρεις μεταλλάξεις οι οποίες γεννούν ανησυχίες. Πρόκειται για τη βρετανική, της Νότιας Αφρικής και της Βραζιλίας. Ωστόσο, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρχουν και μία ή δύο άλλες οι οποίες δεν διερευνήθηκαν πλήρως. Υπενθύμισε πως το καλοκαίρι είχαμε την ισπανική μετάλλαξη, η οποία φαίνεται να εξασθένησε, ενώ ακολούθως είχαμε και τη μετάλλαξη στα ζώα μινκ στη Δανία, που εντοπίστηκε και στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Κοζάνη, όπου αναγκάστηκαν να τα θανατώσουν γιατί ανέπτυξαν κάποιες μεταλλάξεις, φοβούμενοι πως ίσως να μεταδίδονταν και στον άνθρωπο. Ερωτηθείς για το ποιες μεταλλάξεις εντοπίστηκαν μέχρι στιγμής στη χώρα μας, ο κ. Καραγιάννης ανέφερε πως απ’ όσο γνωρίζει έχουμε μόνο τη βρετανική. Συγκεκριμένα, όπως είπε, τον Δεκέμβριο εντοπίστηκαν 12 κρούσματα της εν λόγω μετάλλαξης, που κατέφθασαν στην Κύπρο αεροπορικώς από Αγγλία και άλλο ένα το ίδιο χρονικό διάστημα που εντοπίστηκε στην κοινότητα, ενώ από 24 δείγματα που διερευνήθηκαν για μεταλλάξεις μεταξύ 22-28 Ιανουαρίου 2021, εντοπίστηκαν άλλα εννέα κρούσματα στα οποία ανιχνεύθηκε το βρετανικό στέλεχος και δεν ανιχνεύθηκαν τα μεταλλαγμένα στελέχη από τη Νότιο Αφρική και τη Βραζιλία.Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα εντοπίστηκε -πέραν του βρετανικού στελέχους- και το νοτιοαφρικανικό.

Η διαδικασία ανίχνευσης των μεταλλάξεων

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τα νέα στελέχη του ιού δεν εντοπίζονται από τα PCR ή τα rapid tests. Όσον αφορά τη διαδικασία διερεύνησης των δειγμάτων για τυχόν μεταλλάξεις, ο κ. Καραγιάννης εξήγησε πως γίνεται πολλαπλασιασμός του γενετικού υλικού και μετά ακολουθείται η λεγόμενη αλληλούχιση -που είναι μία τεχνολογία που προσδιορίζει τη σειρά του κώδικα του γενετικού υλικού του ιού- και γίνεται σύγκριση με άλλα γνωστά στελέχη κι αν υπάρχει αλλαγή του αμινοξέου σημαίνει ότι υπάρχει η μετάλλαξη που αλλάζει την πρωτεΐνη. Δυστυχώς, όπως είπε, η μεθοδολογία αυτή είναι χρονοβόρος και δαπανηρή και χρειάζεται να απλοποιηθεί. Γι’ αυτό, άλλωστε, το ECDC έδωσε τη δυνατότητα στα κράτη της Ευρώπης να αποστέλλουν στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό ποσοστό των θετικών τους δειγμάτων για να γίνεται εκεί η εξειδικευμένη εξέταση. Αυτήν τη στιγμή στη χώρα μας για τον μεταλλαγμένο ιό διενεργούνται εξετάσεις σε ένα πολύ μικρό δείγμα από το Ινστιτούτο Νευρολογίας (ΙΝΓΚ), ενώ από την επόμενη εβδομάδα θα αποστέλλονται περίπου το 4-8% των θετικών δειγμάτων μας στο ECDC για περαιτέρω διερεύνηση. Το κόστος για την αποστολή, μεταφορά, εξέταση και άλλα, θα καλύπτει το ECDC.

Πιο επικίνδυνη η βραζιλιάνικη, πιο μεταδοτική η βρετανική

Ερωτηθείς για το ποια μετάλλαξη από τις υπάρχουσες θεωρείται πιο επικίνδυνη, ο κ. Καραγιάννης ανέφερε πως αυτήν τη στιγμή υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία για το βραζιλιάνικο στέλεχος, καθώς δεν γνωρίζουμε πολλά γι’ αυτό. Αυτό που ξέρουμε, πρόσθεσε, είναι ότι αναδύθηκε στην περιοχή Μαναούζ της Βραζιλίας, όπου το 80% του πληθυσμού μολύνθηκε, ενώ υπήρχε υψηλό ποσοστό ανοσίας. «Οπότε συμπεραίνουμε ότι το στέλεχος μπορεί να είναι ανθεκτικό στα αντισώματα». Αναφορικά με το νοτιοαφρικανικό στέλεχος, σύμφωνα με τον κ. Καραγιάννη, από μελέτες που έγιναν διεφάνη ότι τα εμβόλια ήταν αποτελεσματικά σε ένα ποσοστό 45-50%. Δηλαδή, οι μισοί από όσους εμβολιάστηκαν ήταν προστατευμένοι και οι υπόλοιποι ήταν αυτοί που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα αντισωμάτων. Άρα, διαφαίνεται πως όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα των αντισωμάτων, τόσο πιο δύσκολο είναι να μολυνθεί κάποιος από το συγκεκριμένο στέλεχος. Για το αγγλικό στέλεχος αυτό που είναι γνωστό είναι ότι καταγράφεται μία αύξηση κατά 50-55% στον αριθμό των κρουσμάτων από δύο ξεχωριστές μελέτες, που σημαίνει ότι είναι πιο μεταδοτικό.

Ορατός ο κίνδυνος επιδείνωσης της εικόνας λόγω των μεταλλάξεων

Απαντώντας κατά πόσο μία μετάλλαξη μπορεί να θεωρηθεί ως ένας νέος ιός, ο κ. Καραγιάννης εξήγησε πως δεν πρόκειται για νέους, αλλά για μεταλλαγμένους ιούς. «Είναι μία παραλλαγή», πρόσθεσε. Περαιτέρω, ερωτηθείς εάν είναι ορατός ο κίνδυνος να ανατραπεί η βελτιωμένη επιδημιολογική εικόνα στη χώρα μας λόγω αυτών των παραλλαγών, όπως είδαμε να συμβαίνει σε άλλες χώρες που οδεύουν ξανά σε καθεστώτα lockdown, είπε πως όντως υπάρχει αυτή η πιθανότητα για οποιαδήποτε μετάλλαξη. Όπως εξήγησε, το θετικό είναι πως, εκτός από τη μεταδοτικότητα, δεν παρατηρήθηκε να αυξάνεται η θνησιμότητα. Ωστόσο, η ύπαρξη του βρετανικού στελέχους -το οποίο εντοπίστηκε στη χώρα μας- ενδέχεται να αυξήσει τα κρούσματα, κάτι το οποίο μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω πίεση στα νοσηλευτήρια.

Ετοιμάζονται νέα εμβόλια

Ανησυχίες γεννώνται και όσον αφορά την αποδοτικότητα των εμβολίων στις εν λόγω μεταλλάξεις του ιού, καθώς αυτά δημιουργήθηκαν και δοκιμάστηκαν προτού προκύψουν τα νέα στελέχη. Ο κ. Καραγιάννης κλήθηκε να εξηγήσει πόσο αποδοτικά είναι τα εμβόλια που είναι διαθέσιμα μέχρι στιγμής απέναντι σε αυτές τις μεταλλάξεις και είπε πως φαίνεται ότι τα εμβόλια της Astrazenecaκαι της Moderna αντιμετωπίζουν σε μεγάλο βαθμό τα μεταλλαγμένα στελέχη. Ταυτόχρονα, υπέδειξε πως οι ίδιες οι εταιρείες λένε ότι προετοιμάζουν επιπλέον εμβόλια με τα μεταλλαγμένα στελέχη, τα οποία θα ενσωματωθούν στα υπάρχοντα εμβόλια. Όταν ετοιμαστούν τα εν λόγω εμβόλια, σύμφωνα με τον κ. Καραγιάννη, για όσους εμβολιάστηκαν ήδη με τα υπάρχοντα εμβόλια, ίσως υπάρξει και μία τρίτη δόση, η οποία θα χορηγηθεί σε αυτά τα άτομα. Καταληκτικά, ερωτηθείς εάν υπάρχει κίνδυνος να ανατραπεί ο στόχος για εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού μέχρι τον Σεπτέμβριο λόγω των μεταλλάξεων, ο κ. Καραγιάννης απάντησε αρνητικά, λέγοντας πως πρόκειται για μία πολύ απλή τεχνολογία, με τις ίδιες τις εταιρείες να λένε πως μέσα σε ένα δίμηνο μπορούν να είναι έτοιμες και πως δεν θα τους πάρει πολύ καιρό.