Από το 1821 στο 1955-59

Με τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη του Αγώνα του 1821 για αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού οι Έλληνες της Κύπρου συμμετείχαν ενεργώς σε όλους τους αγώνες του Έθνους και τη δημιουργία του νεότερου Ελληνικού Κράτους, στη διακυβέρνηση του οποίου έλαβαν μέρος και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις έκτοτε και μέχρι σήμερα.

Αλλά αυτό δεν είναι του παρόντος, αφού στις διάφορες εκδηλώσεις που οργανώνονται και αυτές που έχουν πραγματοποιηθεί δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην ενεργό συμμετοχή των Ελλήνων της Κύπρου σε όλους τους αλυτρωτικούς αγώνες των Ελλήνων της Κύπρου, τελευταίος των οποίων είναι ο αγώνας της ΕΟΚΑ (1955-59).

Κατά τους αγώνες των Ελλήνων της Κύπρου στη διάρκεια της μακραίωνης σκλαβιάς της ιδιαίτερής μας πατρίδας υπήρξαν κατά καιρούς αυθόρμητα επαναστατικά ξεσπάσματα, όπως του Ρε Αλέξη, Καλόγερου Ιωαννίκιου, Οκτωβριανά και άλλα.

Όμως αποκορύφωμα είναι ο Αγώνας της ΕΟΚΑ, που ήταν ΠΑΛΛΑΪΚΟΣ, με ενότητα σκοπού και δράσης που συνέγειρε το Πανελλήνιο και κέρδισε τον παγκόσμιο θαυμασμό.

Ο Αμερικανός δημοσιογράφος και γνωστός ακτιβιστής Robert Taber στο βιβλίο του «Θεωρία και Πρακτική του ανταρτοπόλεμου (ο πόλεμος του ψύλλου)», που κυκλοφόρησε και στα Ελληνικά το 1969, όπου περιγράφει τα 11 πλέον σημαντικά εθνικοαπελευθερωτικά και ανταρτικά κινήματα του 20ού αιώνα, κατατάσσει τον Αγώνα της ΕΟΚΑ σαν ένα από αυτά και αφιερώνει αρκετές σελίδες.

Ο Taber υπήρξε στενά συνδεδεμένος και συμπολεμιστής του Φιντέλ Κάστρο για ανατροπή της δικτατορίας του Μπατίστα και τραυματίστηκε στη μάχη του λεγόμενου «Κόλπου των Χοίρων». Περί αυτού έγραψα λεπτομερώς προ μερικών ετών σε άρθρο μου.

Ο Φιντέλ Κάστρο, με την επικράτηση της Κουβανικής Επανάστασης που σχεδόν συνέπεσε με τη λήξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ, έστειλε συγχαρητήριο τηλεγράφημα στον Αρχηγό της ΕΟΚΑ Γεώργιο Γρίβα-Διγενή, όπου μεταξύ άλλων ανέφερε ότι εμπνεύσθηκε από αυτόν τον Αγώνα.

Όταν πέθανε ο Γ. Γρίβας-Διγενής, ο Κάστρο έστειλε συλλυπητήριο τηλεγράφημα στην κ. Κική Γεωργίου Γρίβα-Διγενή.

Μερικοί ανιστόρητοι ισχυρίζονται ότι η αγγλική αποικιοκρατία θα κατέρρεε και η Κύπρος θα απελευθερωνόταν. Αγνοούν, φαίνεται, την ομιλία στη Βουλή των Κοινοτήτων (12/10/1954) του Συντηρητικού υφυπουργού των Αποικιών, στην οποία δήλωνε, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Πάντα ήταν κατανοητό και συμφωνημένο ότι ορισμένες περιοχές της Κοινοπολιτείας, λόγω ειδικών συνθηκών, δεν μπορούν ποτέ να αναμένουν πλήρη ανεξαρτησία. Η βρετανική κυριαρχία θα παραμείνει» και δεν άφησε πλέον άλλη επιλογή από την ανάληψη ένοπλης δράσης. Ο αγώνας της ΕΟΚΑ εξευτέλισε τον αρχηγό του Αυτοκρατορικού Βρετανικού Επιτελείου, Σερ Τζον Χάρντινγκ, που απεστάλη στην Κύπρο επικεφαλής 40 χιλιάδων στρατιωτών για να συντρίψει την ΕΟΚΑ, αλλά απέτυχε και αποχώρησε ντροπιασμένος.

Έκτοτε η βρετανική πολιτική παραμένει αναλλοίωτη, γι’ αυτό και ποτέ δεν θα εγκαταλείψουν οι Άγγλοι τις ούτω καλούμενες «κυρίαρχες βάσεις», όπως δεν εγκατέλειψαν ούτε το Γιβραλτάρ.

Η αγγλική αποικιοκρατία κατέρρευσε λόγω των εθνικο-απελευθερωτικών και ανταρτικών κινημάτων, μεταξύ των οποίων και ο Αγώνας της ΕΟΚΑ. Το ίδιο συνέβη π.χ. και με τη γαλλική αποικιοκρατία, λόγω του αγώνα του Αλγερινού λαού όπως και άλλα παρόμοια.

Ο Αγώνας της ΕΟΚΑ υπήρξε η λαμπρότερη σελίδα στην ιστορία της Κύπρου από της εποχής του Ευαγόρα και του Ονήσιλου.

Οι ήρωες και μάρτυρες του 1955-59 έδωσαν τη ζωή τους για την ΕΝΩΣΗ και όχι για οποιαδήποτε ψευδεπίγραφη ανεξαρτησία, ούτε για τις επάρατες συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και ασφαλώς ούτε για την ούτω καλούμενη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδί, που οδηγεί τελικά στην επανάκτηση και πλήρη ολοκληρωτικό έλεγχο της Κύπρου από την Τουρκία.

Η Κύπρος δεν καταστράφηκε στο όνομα της ΕΝΩΣΗΣ αλλά από την ανικανότητα της πολιτικής της ηγεσίας.

Ας αναβαπτιστούμε, λοιπόν, στο πνεύμα του Αγώνα του 1955-59, αν πρόκειται να επιτύχουμε την πραγματική απελευθέρωση της Κύπρου και την εθνική δικαίωση του Κυπριακού Ελληνισμού.

Υ.Γ. (1) Μια χειρόγραφη επιστολή του στρατηγού Γρίβα έφερε μαζί του από την Αθήνα ο βετεράνος δημοσιογράφος και συγγραφέας, πρώην Υπουργός Εσωτερικών της Ελλάδας Γιώργος Ρωμαίος επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος ήταν ο ομιλητής στην τελετή απονομής των δημοσιογραφικών βραβείων του ΚΥΠΕ, στο Προεδρικό. Ο Γ. Ρωμαίος έδωσε την επιστολή στον πρόεδρο του Πρακτορείου, Ιωσήφ Ιωσήφ, αλλά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που ήταν παρών, ζήτησε όπως η επιστολή καταχωρηθεί στο Κρατικό Αρχείο. Η επιστολή εστάλη το 1973 από τον Γρίβα στον Γιώργο Ρωμαίο, ο οποίος δεν την δημοσίευσε ποτέ, αφού έκρινε ότι το περιεχόμενό της δεν ήταν κατάλληλο.

(2) 2015. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν παρέδωσε στον Πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη το πρωτότυπο δακτυλογραφημένης διακήρυξης, με την οποία ο Διγενής κήρυττε τη λήξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ όταν ο τελευταίος πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη Ρωσία. Άγνωστο πώς αυτή η διακήρυξη βρέθηκε στο Κρεμλίνο.

Πού βρίσκονται, άραγε, σήμερα τα πιο πάνω σημαντικά ιστορικά έγγραφα; Ελπίζω να είναι στο Κρατικό Αρχείο. Ας ενδιαφερθεί το ΣΙΜΑΕ (Συμβούλιον Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ) και οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών να εξασφαλίσουν αντίγραφα.

* Πρώην συνδικαλιστής