Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε πρόσφατα τη σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, με κύριο στόχο τη μετατροπή των επιστημονικών ιδεών σε ρηξικέλευθες καινοτομίες. Ο προϋπολογισμός του νέου Συμβουλίου ανέρχεται στα 10 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2021-2027, ενώ το όλο πρόγραμμα εντάσσεται στον στρατηγικό σχεδιασμό «Ορίζων 2020» και αποτελεί το πλέον πρωτοποριακό πρόγραμμα στον κόσμο στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» αφορά σε ένα συνολικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με προϋπολογισμό της τάξης των 95.5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ο στρατηγικός σχεδιασμός του οποίου εγκρίθηκε στις 15 Μαρτίου 2021 για την περίοδο 2021-2024, με συγκεκριμένους στόχους και δείκτες που πρέπει να υλοποιηθούν.

Η σημαίνουσα αξία της εγκαθίδρυσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας εδράζεται στην ποντοπόρo αρχή του συνδυασμού της έρευνας στις αναδυόμενες τεχνολογίες με ένα πρόγραμμα επιτάχυνσης και ενός ειδικό ταμείου μετοχικών κεφαλαίων για την αναβάθμιση καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων και μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, μέσω της δημιουργίας του Ταμείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, το οποίο θα έχει στη διάθεσή του περίπου τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ του συνολικού προϋπολογισμού του Συμβουλίου. Μέσω της στήριξης μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στον τομέα της καινοτομίας, παρέχονται πλέον με απτό τρόπο οι ευκαιρίες για μετατροπή των αποτελεσμάτων ερευνών σε πραγματικές νεοφυείς επιχειρήσεις που βασίζονται στην τεχνολογία και την καινοτομία – πυλώνες που κατατάσσονται στην κορυφή της ατζέντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δημιουργία εκείνων των συνθηκών που θα επιφέρουν ένα βιώσιμο μέλλον για την ανθρωπότητα.

Η δήλωση της Ευρωπαίας Επιτρόπου Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας σε σχέση με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας οριοθετεί το πνεύμα της ίδρυσης του νέου Συμβουλίου, αφού αναφέρεται ρητά στον ρόλο που μπορεί να επιτελέσει το Συμβούλιο Καινοτομίας, ούτως ώστε η Ευρώπη «να ανακάμψει από την οικονομική κρίση και να επιταχύνει τη μετάβαση σε μια πράσινη και ψηφιακή οικονομία». Η κ. Γκαμπριέλ αναφέρει, σημαντικά, ότι «με επενδύσεις σε οραματική έρευνα και σε καινοτόμες επιχειρήσεις, θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή τεχνολογική κυριαρχία, θα αναβαθμίσει εκατοντάδες από τις πλέον ελπιδοφόρες νεοφυείς επιχειρήσεις της Ευρώπης και θα προετοιμάσει το έδαφος για την επικείμενη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Καινοτομίας».

Μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας οριοθετούνται τα χαρακτηριστικά της νέας Ευρώπης και οι τομείς πρώτιστου ενδιαφέροντος, σε νομικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο, που μπορούν να επιλειτουργήσουν θετικά προς όφελος του στόχου επίτευξης ενός βιώσιμου μέλλοντος. Το ίδιο το Συμβούλιο Καινοτομίας χαρακτηρίζεται από τέτοιες πρωτοποριακές ενέργειες, όπως το μέσο Accelator που στηρίζει μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ειδικά εκείνες που είναι νεοφυείς και αυτές που ονομάζουμε spinouts, ούτως ώστε να προχωρήσουν με την εφαρμοσμένη έρευνα και την καινοτομία, ή τη δημιουργία συγκεκριμένης ομάδας διαχείρισης προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας που θα εργάζεται στον τομέα της ανάπτυξης οραμάτων για τομές στην τεχνολογία και την καινοτομία και τον συντονισμό τέτοιων δράσεων.

Σημαντικό ρόλο στις εργασίες και τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας επιτελεί η στήριξη της γυναικείας καινοτομίας και η γεφύρωση του χάσματος καινοτομίας που παρατηρείται σε περιφερειακό επίπεδο. Προς τούτους τους σκοπούς καθορίζονται συγκεκριμένα βραβεία που έχουν τη δική τους σημασία, ήτοι το ευρωπαϊκό βραβείο Γυναικείας Καινοτομίας αλλά και το βραβείο για την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας (iCapital), που ευελπιστούμε ότι θα αποτελέσει οδηγό για τις δράσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης όσον αφορά το τοπικό οικοσύστημα καινοτομίας και την προώθηση της ρηξικέλευθης καινοτομίας σε τοπικό, πέραν του εθνικού, επίπεδο.

*Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.BLaw (Bristol), Ph.DinLaw – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας