Αναλύσεις

Η επιστροφή των Φαραώ και το αίνιγμα της Σφίγγας

Η γεωπολιτική αναβάθμιση της Αιγύπτου, οι προκλήσεις για Κύπρο και ο πόθος της Άγκυρας

Οι «Φαραώ» επέστρεψαν και η Αίγυπτος διεκδικεί πλέον να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στα διεθνή δρώμενα. Αρχές Απριλίου εγκαινιάστηκε το νέο Μουσείο της χώρας σε μια λαμπρή εκδήλωση που σηματοδότησε το κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός για την Αίγυπτο. Οι εικόνες με τη μεταφορά 22 βασιλικών μουμιών και 17 σαρκοφάγων, από το Αρχαιολογικό Μουσείο στην πλατεία Ταχρίρ, στο νέο Μουσείο συνολικής έκτασης 135.000 τ.μ, στην περιοχή Φουστάτ, του παλαιού Καΐρου, έκαναν τον γύρο του κόσμου. Γιατί, άραγε, πλέον η προσοχή των μεγάλων δυνάμεων και του αραβικού κόσμου στρέφεται στην Αίγυπτο; Πώς μπορεί η Κύπρος να αξιοποιήσει τις φιλικές της σχέσεις με την Κυβέρνηση Αλ Σίσι και στο ενεργειακό επίπεδο; Ποιος ο φόβος της Άγκυρας, που επιδιώκει διακαώς να επιδιορθώσει τις διπλωματικές γέφυρες με την Αίγυπτο; Πώς θα επηρεάσει τυχόν αυτονομία της Αιγύπτου το ευρύτερο πλαίσιο συμμαχιών της περιοχής, που προκύπτει με τις Συμφωνίες του Αβραάμ;

Ενεργειακός κόμβος

Η Αίγυπτος διαθέτει δύο εγκαταστάσεις υγροποίησης φυσικού αερίου (ΥΦΑ), καθιστώντας τη χώρα ενεργή ως εξαγωγέα και επανεξαγωγέα ΥΦΑ, συμπεριλαμβανομένου ενός δυνητικού αγωγού Κύπρου-Αιγύπτου που θα ωφελήσει την Αίγυπτο από την άποψη της οικονομικής σταθερότητας, και θα βοηθήσει στο να καθιερωθεί ως περιφερειακή δύναμη. Ο αγωγός Κύπρου-Αιγύπτου θα επιτρέψει στην Κύπρο να εξάγει φυσικό αέριο από το φυσικό αέριο Αφροδίτη της Κυπριακής ΑΟΖ στην Αίγυπτο για υγροποίηση και η Αίγυπτος θα επανεξάγει το ΥΦΑ στην ευρωπαϊκή αγορά. Η Τουρκία, ωστόσο, υποστηρίζει ότι τα έσοδα που προκύπτουν από τη διαδικασία πρέπει να μοιραστούν με το ψευδοκράτος. Προκειμένου να ικανοποιήσει τα συμφέροντά της, η Τουρκία άρχισε εδώ και μήνες την προσπάθεια επαναπροσέγγισης με την Αίγυπτο.

Το τουρκικό φλερτ

Το κυβερνών ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Τουρκίας (AKP) πρότεινε μέσα στη βδομάδα τη δημιουργία ομάδας κοινοβουλευτικής φιλίας με την Αίγυπτο. Ήδη τον περασμένο μήνα η Άγκυρα ζήτησε από τα αιγυπτιακά τηλεοπτικά κανάλια της αντιπολίτευσης που εκπέμπουν στην Τουρκία να περιορίσουν την κριτική τους για την Αίγυπτο. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου παραδέχτηκε για πρώτη φορά αυτήν την εβδομάδα ότι η χώρα του έχει προειδοποιήσει τους θεσμούς της Μουσουλμανικής Αδελφότητας να αποφεύγουν δηλώσεις κατά της Αιγύπτου. «Υπάρχουν ορισμένοι στους οποίους απευθύναμε τις απαραίτητες προειδοποιήσεις, ειδικά σε εκείνους που υπερβάλλουν στην εξτρεμιστική ρητορική εναντίον της Αιγύπτου», δήλωσε ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών σε τηλεοπτική συνέντευξη το βράδυ της Τρίτης σχετικά με περιορισμούς που επιβάλλονται στα τηλεοπτικά κανάλια της Αδελφότητας που μεταδίδονται από την Κωνσταντινούπολη.

Προκειμένου να καταστεί εφικτή η όποια διαδικασία εξομάλυνσης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι αρχικά ο τερματισμός του επεκτατικού πανισλαμικού οράματος του Ερντογάν, αλλά και των όποιων μελλοντικών τουρκικών κυβερνήσεων. Παρά την πιθανή πίεση από τους Δημοκρατικούς στη διοίκηση του Μπάιντεν, η Αίγυπτος φαίνεται απρόθυμη να εξετάσει τη σύγκλιση στην ισλαμική σύνθεση και την ενσωμάτωση της μουσουλμανικής αδελφότητας. Η πλήρης εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών μπορεί να χρειαστεί χρόνο.

Η περίπτωση της Λιβύης

Ένας δεύτερος καθοριστικός παράγοντας είναι η σύγκλιση συμφερόντων στη Λιβύη. Αίγυπτος και η φιλοτουρκική Κυβέρνηση της Τρίπολης εισήλθαν αυτήν την εβδομάδα σε μια νέα φάση συνεργασίας, αφού ο Πρωθυπουργός της Αιγύπτου Mostafa Madbouly επισκέφθηκε την Τρίπολη και συζήτησε με τον Λίβυο ομόλογό του, Abdel Hamid Dbeibeh, περιφερειακά και διεθνή θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Από κοινού τόνισαν τη σημασία της εντατικοποίησης του συντονισμού και της πολιτικής διαβούλευσης για διάφορα θέματα. Υπογράμμισαν, παράλληλα, τη σημασία της προστασίας της κυριαρχίας της Λιβύης στην επικράτειά της, την πολιτική της ενότητα και την ανεξαρτησία της. Η Αίγυπτος και η Λιβύη υπέγραψαν ορισμένα μνημόνια, συμπεριλαμβανομένου ενός σχετικά με την επανέναρξη πολιτικών πτήσεων μεταξύ των δύο χωρών, μετά από έξι χρόνια αναστολής. Σε κοινή δήλωση τονίστηκε επίσης ο ρόλος της Αιγύπτου και οι «εποικοδομητικές συνεισφορές της στον έλεγχο της κοινής ασφάλειας και σταθερότητας με τρόπο που εγγυάται την εδαφική ακεραιότητα των δύο πλευρών». Η δήλωση έκανε επίσης αναφορά στο εμπόριο και την οικονομική ανταλλαγή μεταξύ των χωρών, συμπεριλαμβανομένης της διευκόλυνσης της κυκλοφορίας των εμπορευμάτων.

Οικονομικά μέτρα ανάκαμψης

Η Αίγυπτος στοχεύει να συγκεντρώσει 80 δισεκατομμύρια δολάρια ως μέρος του επενδυτικού της σχεδίου για το οικονομικό έτος 2021/2022, σύμφωνα με την Αιγυπτία Υπουργό Προγραμματισμού και Οικονομικής Ανάπτυξης Hala Al-Saeed. Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει αύξηση 125% στη χρηματοδότηση για τον τομέα παραγωγής, είπε η Υπουργός, καθώς και αύξηση 30% για τον τομέα των υπηρεσιών της χώρας. Η Αλ Σάιντ είπε ότι το σχέδιο συμβάλλει στην αντιμετώπιση των δεσμεύσεων για δημόσιες δαπάνες που σχετίζονται με την υγεία και την εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα, καθώς και χρηματοδότηση για τις συνεχείς προσπάθειες για την καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19.

To μεγαλύτερο ιδιωτικό πάρκο ηλιακής ενέργειας

Μια ομάδα τραπεζών και κεφαλαίων υπέγραψαν την Πέμπτη ένα πακέτο 114 εκατομμυρίων δολαρίων με την ACWA Power για τη χρηματοδότηση της κατασκευής του μεγαλύτερου ιδιωτικού ηλιακού πάρκου στο Kom Ombo της Αιγύπτου. Η συμφωνία υπεγράφη από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ), το Ταμείο Διεθνούς Ανάπτυξης του ΟΠΕΚ, την Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (AfDB), το Ταμείο Πράσινου Κλίματος (GCF) και την Αραβική Τράπεζα. Το εργοστάσιο Kom Ombo θα συμβάλει στον στόχο της αιγυπτιακής κυβέρνησης να παράγει 42% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2035, παρέχοντας παράλληλα ένα από τα χαμηλότερα τέλη παραγωγής στην Αφρική.

Κόμβος παγκόσμιας διανομής εμβολίων της Covid-19

Σημειώνεται ότι η Διώρυγα του Σουέζ είναι το νευραλγικό εκείνο σημείο που χειρίζεται τη διέλευση του 12% του παγκόσμιου εμπορίου, του 10% του παγκόσμιου πετρελαίου και του 8% των παγκόσμιων ροών υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ). Η Δύση, η Ρωσία, η Ε.Ε. και η Κίνα το γνωρίζουν πάρα πολύ καλά.

Η αιγυπτιακή εταιρεία Minapharm ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι θα παραγάγει 40 εκατομμύρια δόσεις του ρωσικού εμβολίου Sputnik V για την καταπολέμηση της πανδημίας Covid-19. Ήταν η πρώτη συνεργασία για την παραγωγή του Sputnik V στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, δήλωσε η Minapharm σε κοινή δήλωση με το Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων.

Αργότερα μέσα σε αυτό το έτος η διάθεση του εμβολίου θα προορίζεται για «παγκόσμια διανομή», ανέφερε οι Minapharm και το RDIF, οι οποίοι υποστήριξαν τη χρηματοδότηση του εμβολίου. Η Αίγυπτος, η πιο πυκνοκατοικημένη χώρα του αραβικού κόσμου, δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι ετοιμάζεται να παραγάγει 80 εκατομμύρια δόσεις του κινεζικού εμβολίου Sinovac μέσω της κρατικής εταιρείας Vacsera. Το Κάιρο βρίσκεται επίσης στο τελικό στάδιο της συμφωνίας να αγοράσει 20 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Sinopharm της Κίνας, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, με αναμενόμενη αποστολή 500.000 δόσεων αυτόν τον μήνα.