Η χρονιά που όλα άλλαξαν

Το 2020 ήταν μια γεμάτη χρονιά. Με γεγονότα όπως οι δασικές πυρκαγιές στην Αυστραλία, η πανδημία του COVID-19, η έκρηξη στο λιμάνι του Λιβάνου, οι μαζικές αντιρατσιστικές εκδηλώσεις ανά το παγκόσμιο λόγω του θανάτου του George Floyd, η αλλαγή σκυτάλης στην προεδρία των Η.Π.Α. από τον Τrump στον Biden, η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και άλλα πολλά, το 2020 μπορεί τουλάχιστον να χαρακτηριστεί σαν μια χρονιά-σταθμός για τη μοντέρνα παγκόσμια ιστορία.

Μέσα απ’ όλα αυτά, η πανδημία του COVID-19, με τους περιορισμούς που επέβαλαν οι κυβερνήσεις, ομολογουμένως ήταν αυτό που επηρέασε την καθημερινότητα αλλά και τον τρόπο ζωής ανά το παγκόσμιο. Στην αρχή πιστεύαμε πως η ζωή θα επέστρεφε στο φυσιολογικό σε λίγες εβδομάδες, οι βδομάδες έγιναν μήνες και οι μήνες τώρα αρχίζουν να γίνονται χρόνια. Βεβαίως, καθώς η ζωή συνεχιζόταν, αρχίσαμε να προσαρμοζόμαστε σε μια νέα πραγματικότητα. Τα σαλόνια των σπιτιών έγιναν χώροι εργασίας (για όσους το επέτρεπαν οι συνθήκες) και τα υπνοδωμάτια των παιδιών έγιναν τάξεις τηλεκπαίδευσης. Αδιαμφισβήτητα, η τεχνολογία διαδραμάτισε τον σημαντικότερο ίσως ρόλο, ούτως ώστε η ζωή ανά το παγκόσμιο να συνεχιστεί όσο το δυνατό πιο ομαλά.

Διάφορες τεχνολογικές καινοτομίες και εφαρμογές συνέβαλαν καθοριστικά ώστε να γίνει εφικτή αλλά και παραγωγική τόσο η απομακρυσμένη εργασία από το σπίτι αλλά και η τηλεκπαίδευση. Για παράδειγμα, οι διάφορες πλατφόρμες επικοινωνίας όπως Microsoft Teams και Zoom, παρέχουν στους χρήστες ευρεία γκάμα εφαρμογών όπως τηλεδιασκέψεις, κοινή χρήση εγγράφων σε πραγματικό χρόνο, βοήθεια σε οργάνωση, κ.λπ. Οι πλατφόρμες αυτές έγιναν ανάρπαστες κατά την περίοδο της πανδημίας, καθώς υποβοήθησαν στη γρήγορη προσαρμογή στα νέα δεδομένα της εποχής.

Η τεχνολογία είναι επίσης ο σημαντικότερος λόγος αναδιαμόρφωσης των επενδύσεων στην πιο διαδεδομένη και παλαιά κατηγορία περιουσιακών στοιχείων, αυτήν του τομέα των ακινήτων. O όρος «proptech» είναι ευρέως γνωστός και χρησιμοποιείται για να περιγράψει το κύμα τεχνολογικών καινοτομιών που συντελείται στον τομέα των ακίνητων: από τα έξυπνα κτήρια, τις διαδικτυακές «ξεναγήσεις» ακίνητων, μέχρι την ανάλυση πολλαπλών δεδομένων σε πραγματικό χρόνο για ένα ακίνητο.

Ωστόσο, ο τομέας των ακινήτων ενδεχομένως να επηρεάζεται και από γενικότερες τεχνολογικές καινοτομίες (όπως αυτές που αναφέρθηκαν πιο πάνω - Microsoft Teams και Zoom) που είναι εκτός του πλαισίου «proptech» και ως ένα βαθμό αλλάζουν τον τρόπο που χρησιμοποιούμε και αντιλαμβανόμαστε το όφελος ενός ακινήτου. Αυτές οι τεχνολογικές καινοτομίες κατά μία έννοια συνέβαλαν στην «υποτίμηση» ανάγκης ύπαρξης ενός γραφειακού χώρου ή μίας αίθουσας διδασκαλίας, καθώς ανέδειξαν ότι η εργασία από το σπίτι ή η τηλεκπαίδευση είναι εφικτές χωρίς τη φυσική παρουσία σε έναν συγκεκριμένο χώρο.

Αναμένεται πλέον ότι, βάσει των νέων δεδομένων, η ζήτηση για διάφορα είδη ακίνητων θα επαναπροσδιοριστεί. Για παράδειγμα, επιχειρήσεις με μεγάλους γραφειακούς χώρους μπορεί να προχωρήσουν σε μείωση του εργασιακού τους χώρου αφενός παρέχοντας την ευελιξία στο προσωπικό τους για εξ αποστάσεως εργασία και αφετέρου μειώνοντας τα λειτουργικά τους έξοδα. Επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου ενδεχομένως να αποφασίσουν μείωση της φυσικής τους παρουσίας σε εμπορικά ακίνητα, δίνοντας έμφαση στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Στον αντίποδα, καθώς πλέον ο κόσμος πέρνα περισσότερες ώρες στο σπίτι, η ζήτηση για πιο ευρύχωρα οικιστικά ακίνητα πιθανόν να αυξηθεί.

Αυτό το κύμα τεχνολογικών καινοτομιών έχει επιφέρει ραγδαίες αλλαγές στον τομέα των ακινήτων. Μέσα από διάφορες κορυφαίες μελέτες ανά το παγκόσμιο, εκτιμάται ότι για ν’ αντεπεξέλθουν σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα εμπορικά ακίνητα όπως γραφειακοί χώροι, λιανεμπόριο, κ.λπ., πρέπει να γίνουν πιο ευέλικτα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την παροχή μιας πιο πελατοκεντρικής προσέγγισης, με τους χρήστες των χώρων να είναι στο επίκεντρο και τους ιδιοκτήτες να παρέχουν π.χ. πιο ευέλικτους όρους μισθώσεων, μικρότερη διάρκεια μίσθωσης, περισσότερες παροχές και κίνητρα, κ.λπ.

Η τεχνολογία είτε αφορά τα ακίνητα («proptech») είτε όχι, φαίνεται να έχει τεράστια επίδραση πλέον στον τομέα. Βέβαια η τεχνολογία από μόνη της δεν είναι αρκετή για να μεταμορφώσει τον τομέα. Η ανάγκη για μια πιο πελατοκεντρική προσέγγιση στον τομέα είναι επιβεβλημένη. Η AirBnB, που δεν είναι ούτε αυτή τίποτα άλλο από μια τεχνολογική καινοτομία στον τομέα των ακίνητων, δεν «ευθύνεται» ουσιαστικά για τις απώλειες που παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια στην παραδοσιακή ξενοδοχειακή βιομηχανία. Απεναντίας, η έλλειψη μιας πιο πελατοκεντρικής και εξατομικευμένης προσέγγισης από τη ξενοδοχειακή βιομηχανία - κάτι που προσφέρει απλόχερα η ευελιξία και οι πολλαπλές επιλογές της AirBnB - ώθησε στην άνθηση της τελευταίας.

* Manager, DealAdvisory, KPMGLimited

** Οι απόψεις και γνώμες που διατυπώνονται στο παρόν είναι αυτές του συγγραφέα και δεν εκπροσωπούν κατ’ ανάγκην τις απόψεις και γνώμες της KPMG Limited. Η επωνυμία και το λογότυπο της KPMG είναι εγγεγραμμένα εμπορικά σήματα, τα οποία χρησιμοποιούνται κατόπιν άδειας από τις ανεξάρτητες εταιρείες-μέλη του παγκόσμιου οργανισμού της KPMG.