Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου: Η τελευταία ευκαιρία;

Ρίχνοντας μια ματιά στον χάρτη διεθνώς, πολλά χρηματιστήρια σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών, έχουν ιδιωτικοποιηθεί με την πάροδο του χρόνου, προφανώς για να μπορέσουν να επιβιώσουν στο ανταγωνιστικό, συνεχώς μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, ένα περιβάλλον που απαιτεί ευελιξία και ταχύτητα στις επιχειρηματικές αποφάσεις.

Αυτήν τη στιγμή το παγκόσμιο επιχειρηματικό τοπίο έχει διαμορφωθεί από συγχωνεύσεις και εξαγορές χρηματιστηρίων, τα οποία με τη σειρά τους έχουν δημιουργήσει «δίκτυα χρηματιστηρίων» σε όλον τον κόσμο. Αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας και την παγκοσμιοποίηση της αγοράς, αυτά τα δίκτυα οδήγησαν σταδιακά τα μικρότερα χρηματιστήρια σε απομόνωση και παρακμή.

Το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ) είναι, δυστυχώς, ένα παράδειγμα ενός χρηματιστηρίου που δεν κατάφερε να ακολουθήσει τις τάσεις. Μετά από μια υπερβολική δυναμική και την επακόλουθη κατάρρευση στις αρχές της χιλιετίας, έκτοτε στην ουσία εγκαταλείφθηκε από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους επενδυτές, και παρέμεινε ανενεργό. Κάποιες προσπάθειες, ενδεχομένως χωρίς τη δέουσα δέσμευση, πριν από μια δεκαετία, να ενώσει τις δυνάμεις του με μεγαλύτερα χρηματιστήρια, δεν καρποφόρησαν ποτέ. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, η ιδέα της ιδιωτικοποίησης του ΧΑΚ παρουσιάστηκε ως μέσο για την αναζωογόνησή του, αλλά, πάλι, δεν υπήρξε ποτέ ουσιαστική και ισχυρή βούληση για τολμηρές αποφάσεις, σε μια εποχή που ο λαϊκισμός κατάφερε να δαιμονοποιήσει τη λέξη «ιδιωτικοποίηση».

Σημειώνεται πως η απόφαση για ιδιωτικοποίηση του ΧΑΚ δεν είναι πρόσφατη και είχε απασχολήσει και στο παρελθόν την Πολιτεία. Στο πλαίσιο υλοποίησής της, προηγήθηκε η εκπόνηση σχετικής μελέτης από εμπειρογνώμονες για λογαριασμό του Υπουργείου Οικονομικών για τον στρατηγικό σχεδιασμό του ΧΑΚ. Ακολούθως, το Υπουργικό Συμβούλιο αξιολογώντας τα ενώπιόν του δεδομένα, έλαβε απόφαση τον Μάιο του 2020 για να προχωρήσει στην υλοποίηση των εισηγήσεων της μελέτης και συγκεκριμένα στην αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ.

Το ΧΑΚ δυστυχώς συνεχίζει να στοχοποιείται για τη «φούσκα» του πριν από 20 και πλέον χρόνια, γεγονός που μπορεί να χαρακτηριστεί το λιγότερο ως «ατυχές», για έναν τόσο σημαντικό θεσμό σε οποιαδήποτε σύγχρονη οικονομία. Η καταστροφή επήλθε όχι λόγω της ύπαρξης αυτής καθαυτής του θεσμού, αλλά εξαιτίας της κατάχρησης και της εγγενούς αδυναμίας ορθής παρακολούθησης και αξιολόγησής του.

Μια ενεργή κεφαλαιαγορά μπορεί να τροφοδοτήσει την οικονομική ανάπτυξη και τις επιχειρηματικές επενδύσεις. Η εταιρική χρηματοδότηση στην Κύπρο περιορίζεται ουσιαστικά στα τραπεζικά δάνεια και, από μια άποψη, η έλλειψη χρηματιστηριακής ρευστότητας συνέβαλε στα προβλήματα του χρηματοπιστωτικού κλάδου, οδηγώντας δυνητικά τις τράπεζες να αναλαμβάνουν χρηματοδοτήσεις υψηλότερου ρίσκου.

Η κυπριακή οικονομία σίγουρα θα επωφεληθεί από ένα υγιές και ενεργό χρηματιστήριο, τόσο από άποψη ρευστότητας στην αγορά, όσο και από την καθιέρωση της Κύπρου ως κόμβου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

Αξιολογώντας το σημερινό τοπίο των διεθνών χρηματοπιστωτικών αγορών, το οποίο σήμερα χαρακτηρίζεται από αυξανόμενη διείσδυση της τεχνολογίας, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για να σωθεί το ΧΑΚ. Ένα «παραμελημένο» και σχετικά μικρό χρηματιστήριο σε μια γωνιά της ευρωπαϊκής επικράτειας, έχει λίγες πιθανότητες να ανακάμψει και να αναπτυχθεί από μόνο του.

Το ΧΑΚ λειτουργεί κάτω από τις οδηγίες μιας φιλόδοξης και καλά οργανωμένης ομάδας αλλά, σίγουρα, χρειάζεται κάτι περισσότερο από αυτό για να ορθοποδήσει. Χρειάζεται ενδεχομένως μια εξωτερική ώθηση, που θα του επιτρέψει να γίνει πιο εξωστρεφές, ευέλικτο και ολοένα και πιο ορατό κατά μια έννοια, παρέχοντας δυνατότητες πρόσβασης σε κεφάλαια στους επενδυτές για να αναπτυχθούν και να συμβάλουν στις προσπάθειες για ένα μακροπρόθεσμο όραμα.

Η υλοποίηση της δρομολογούμενης ιδιωτικοποίησης του ΧΑΚ, όπου σκοπός, μεταξύ άλλων, είναι η εξεύρεση ενός στρατηγικού επενδυτή, ο οποίος μπορεί να είναι εγνωσμένης αξίας Χρηματιστήριο του εξωτερικού, θα συμβάλει με ουσιαστικό τρόπο στη σταδιακή διαφοροποίηση της υφιστάμενης δυσμενούς κατάστασης. Οι αποφάσεις για το μέλλον του ΧΑΚ θα πρέπει να ληφθούν στη βάση μακροπρόθεσμης στρατηγικής και θέσπισης των κατάλληλων συνεργασιών. Δυστυχώς, η ιστορία έδειξε πως η Πολιτεία δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά όλες τις προκλήσεις. Θεωρητικά, η ιδιωτικοποίηση μπορεί να μην είναι η μόνη λύση που προτείνεται, ωστόσο, εμφανίζεται ως η μόνη ρεαλιστική σωτηρία για να έχει το ΧΑΚ μια τελευταία ευκαιρία.

*Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited