Η πανδημία ωθεί στη νεανική παραβατικότητα

Η νεανική παραβατικότητα αποτελεί δίχως αμφιβολία ένα από τα κρίσιμα φαινόμενα της σύγχρονης κοινωνίας, με την πανδημία να ωθεί στα άκρα ακόμη περισσότερο τις νεαρότερες ηλικίες. Ο εγκλεισμός, η αποστασιοποίηση, η απουσία από τις σχολικές αίθουσες και από το σχολικό περιβάλλον, ενίσχυσαν περισσότερο τα αρνητικά συναισθήματα, οδήγησαν στο αίσθημα της καταπίεσης και οδεύουν σε βίαια ξεσπάσματα απέναντι στο σύνολο.

Τα παιδιά μας έχασαν απλώς μια χρονιά ή ένα μέρος της ζωής τους;

Από τη μια πλευρά η ηλικία επηρεάζει τον τρόπο συμπεριφοράς του νεαρού παραβάτη, την κοινωνικοποίηση και τη διάπλαση του χαρακτήρα του, αλλά και τα ερεθίσματα που του προσφέρει η κοινωνία.

Συναισθηματική δυσφορία

έως ψυχιατρικές διαταραχές

Οι πρωτόγνωρες συνθήκες στις οποίες κλήθηκαν να συνεχίσουν όπως-όπως τη ζωή τους, τη ρουτίνα τους, την καθημερινότητά τους, την εκπαίδευσή τους, δεν θα μπορούσαν να μην επηρεάσουν την ψυχοσύνθεσή τους και τα συναισθήματά τους, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις την εμφάνιση της συναισθηματικής δυσφορίας και των ψυχιατρικών διαταραχών, όπως λένε οι ειδικοί.

Τα παιδιά και ειδικότερα οι έφηβοι έχουν απομακρυνθεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα από το σχολείο και αυτό φαίνεται να επηρέασε σε κάποιο βαθμό τις αποφάσεις τους σχετικά με τους στόχους τους. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι που φαίνεται να παρουσιάζουν δυσκολίες συγκέντρωσης, ειδικότερα όταν η εκπαίδευση γινόταν διαδικτυακά. Συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης εμφανίζονται κυρίως σε κορίτσια, όπως κατέδειξαν μέχρι στιγμής έρευνες.

Ανεξέλεγκτος θυμός και ξέσπασμα

Αρκετά περιστατικά είδαν το φως της δημοσιότητας που σχετίζονται με διάφορα «ξεσπάσματα» των νέων, είτε μέσα από την ανεξέλεγκτη χρήση κροτίδων είτε με βανδαλισμούς σε δημόσια περιουσία, σε σχολεία, σε γειτονιές κ.λπ. Παρατηρείται ένας ανεξέλεγκτος θυμός, ο οποίος πηγάζει ενδεχομένως από μια μορφή καταπίεσης, την οποία βίωσαν ή βιώνουν οι νέοι και η οποία ίσως να συνδέεται άμεσα με την πανδημία και τις συνέπειες του περιορισμού και του εγκλεισμού.

Δεν είναι λίγοι οι νέοι που όχι μόνο έμειναν σπίτι λόγω των γενικότερων μέτρων, αλλά εξαιτίας του ότι θεωρήθηκαν στενές επαφές, όχι μόνο μια φορά ή ακόμη και κρούσματα. Η ψυχολογία ενός εφήβου που αναγκάζεται να παραμείνει περιορισμένος σε ένα μέρος, μακριά από το σύνηθες περιβάλλον του, μακριά από φίλους, μακριά από τη ζωή συνδεδεμένος με μια οθόνη, μπορεί να διαφοροποιηθεί άρδην και όχι με θετικά αποτελέσματα.

Παραβατικότητα και οικογένεια

Μια σειρά παραγόντων συμβάλλουν ώστε να οδηγηθεί ένας νέος στην εμφάνιση μιας παραβατικής συμπεριφοράς και τα πρωτεία κατέχει η οικογένεια αλλά και η κοινωνία. Η ψυχολόγος και Συντονίστρια στο Σπίτι του Παιδιού, Τόνια Μασιά, μιλώντας στη «Σημερινή», εξήγησε ότι η παραβατικότητα σχετίζεται άμεσα με την οικογενειακή κατάσταση. «Έρευνες έχουν δείξει ότι η νεανική παραβατικότητα συνδέεται με ένα προφίλ οικογενειακής κατάστασης, μιας παραβατικής οικογένειας, η οποία μπορεί να μην παραβαίνει νόμους της πολιτείας, αλλά να παραβαίνει νόμους μέσα στο σπίτι με την έννοια της παραμέλησης. Μπορεί όμως ακόμη να παρατηρείται παραβίαση νόμων με την έννοια της κακοποίησης, μέσα στα πλαίσια του σπιτιού».

Η κ. Μασιά ξεκαθάρισε, ωστόσο, ότι δεν μπορεί να ευθύνεται μόνο η οικογένεια για την παραβατικότητα του παιδιού. «Δεν είναι πάντα η οικογένεια, ούτε η οικογένεια μπορεί απόλυτα να φταίει, γιατί μέσα στην οικογένεια μπορεί να υπάρχουν τρία παιδιά και μόνο το ένα να παρουσιάζει παραβατική συμπεριφορά. Δεν υπάρχει μια και μόνο αιτιολογία, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Αν ένα παιδί παρουσιάζει παραβατική συμπεριφορά, θα πρέπει να δούμε τι γίνεται γύρω του, όχι μόνο στην οικογένεια, γιατί εκεί μπορεί να πηγαίνουν όλα καλά, αλλά θα πρέπει να εξετάσουμε τι γίνεται ίσως στο σχολείο. Σε τέτοια περιστατικά εμπλέκονται και άλλα παιδιά και έτσι ενισχύεται ακόμη περισσότερο η συμπεριφορά».

Η βία είναι «εύκολα προσβάσιμη» στα μάτια όλων

Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική όσο και η σωματική υγεία, ειδικότερα σε περιόδους κρίσης και αβεβαιότητας. Σίγουρα ο εγκλεισμός και η κοινωνική απομόνωση αποτελούν προκλήσεις για την ψυχολογία όλων, αλλά και συγκεκριμένα των νέων, που η καθημερινότητά τους άλλαξε άρδην. Η ψυχολόγος ανέφερε ότι είναι σημαντικό μέσα από τις δυσκολίες να μπορούμε να κατανοούμε τα θετικά. «Θεωρώ σημαντικό να μπορούμε μέσα από τις δυσκολίες να εντοπίζουμε τα μαθήματα ζωής που παίρνουμε. Η ίδια η πανδημία μάς δίδαξε πολλά και ίσως μας βοήθησε να αναθεωρήσουμε τις αξίες μας. Μπορούμε μέσα από τις δυσκολίες όλοι μας ξεχωριστά να δημιουργήσουμε και να φτιάξουμε μαζί ένα καλύτερο αύριο για την κοινωνία μας. Παράλληλα, να μην ξεχνούμε πως είμαστε άνθρωποι, και ο κάθε άνθρωπος έχει αδυναμίες. Η αναγνώριση των δυσκολιών μας και η αναζήτηση βοήθειας είναι σημάδι δύναμης και όχι αδυναμίας».

Υποστήριξη από γονείς

Η παραμονή στο σπίτι και η αύξηση του χρόνου των οικογενειακών στιγμών μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις, ωστόσο η οικογένεια οφείλει να παραμένει ο βράχος των παιδιών και να λειτουργεί υποστηρικτικά απέναντί τους. Τα μέλη της οικογένειας συμβιώνουν, αναπτύσσουν μεταξύ τους σχέσεις και η σχέση τους θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές της ισότητας και του σεβασμού της ανθρώπινης προσωπικότητας.

Οι γονείς χρειάζεται να αντιληφθούν ότι πρέπει να κατανοήσουν την ψυχοσύνθεση των παιδιών και τις ιδιαιτερότητές τους. Από την άλλη πλευρά, η ίδια η κοινωνία και η πολιτεία οφείλουν να παρέχουν κίνητρα και να προωθούν θετικά πρότυπα για τους νέους.