Παραλείψεις στη Γενεύη

Λίγες ημέρες πριν από την «άτυπη πενταμερή» της Γενεύης, 250 πολίτες της Κύπρου και της Ελλάδας προβήκαμε σε μια δήλωση-παρέμβαση, που απευθυνόταν ιδιαίτερα προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη.

Μεταξύ άλλων υποδεικνύαμε:

- Δεδομένης της πάγιας τακτικής της τουρκικής πλευράς να αμφισβητεί την ύπαρξη και τη νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καλούμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να καταστήσει σαφές κατά την έναρξη των εργασιών της πενταμερούς ότι εκπροσωπεί, πέραν της ελληνοκυπριακής πλευράς, την Κυπριακή Δημοκρατία ως μοναδικό υποκείμενο Διεθνούς Δικαίου όπως ρητά προνοείται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και ειδικότερα το 186/1964, το 541/1983 και το 550/1984.

- Επειδή η τουρκική πλευρά -Τουρκία και Τ/Κ ηγεσία- προαναγγέλλουν με κατηγορηματικότητα ότι θα αξιώσουν ως μορφή λύσης του Κυπριακού τα δύο κράτη ή τη συνομοσπονδία, κατά παραβίαση των περί Κύπρου ψηφισμάτων και ιδιαίτερα του ψηφίσματος 1251/1999 που προνοεί για ένα κράτος με μία κυριαρχία, μία διεθνή προσωπικότητα και μία ιθαγένεια αλλά και των Ευρωπαϊκών Συνθηκών και ιδιαίτερα της Συνθήκης προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. Καλούμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να καταθέσει στην πενταμερή διάσκεψη περίγραμμα λύσης του Κυπριακού με βάση το ομόφωνο ανακοινωθέν του Εθνικού Συμβουλίου του Σεπτεμβρίου του 2009. Ένα περίγραμμα λύσης που να κινείται εντός των παραμέτρων των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών και των αρχών και των αξιών του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου.

- Η διεθνής πτυχή του Κυπριακού, δηλαδή η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, η κατάργηση των αναχρονιστικών εγγυήσεων του 1960, τα κατ’ ισχυρισμόν επεμβατικά δικαιώματα και ο εποικισμός να παραπεμφθούν σε διεθνή διάσκεψη με συμμετοχή των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, της Ε.Ε., των τριών εγγυητριών δυνάμεων, της Κυπριακής Δημοκρατίας και των δύο κοινοτήτων. Στόχος ένα «κανονικό» κράτος, όπως είχε δηλώσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ κατά την τελική φάση των διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά.

- Να μην αποδεχθεί προς συζήτηση τις φερόμενες ως «γεφυρωτικές προτάσεις» των Βρετανών μεταξύ ομοσπονδίας και λύσης δύο κρατών. Οι Βρετανοί στερούνται της «έξωθεν καλής μαρτυρίας» για να τους επιτρέπεται να παρεμβαίνουν στο κυπριακό πρόβλημα, για τη δημιουργία του οποίου φέρουν βαρύτατες ευθύνες.

- Να επιμείνει στην ενεργό παρουσία της Ε.Ε. στην πενταμερή διάσκεψη.

Δυστυχώς, παρά το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά συμπεριφέρθηκε με πρωτοφανή προκλητικότητα, δίνοντας ρεσιτάλ αδιαλλαξίας, η τακτική της δικής μας πλευράς υπήρξε αμυντική και ανεξήγητα αιδήμων.

1. Δεν αξιοποιήθηκε η ευκαιρία να δηλωθεί ενώπιον του Γ.Γ. του ΟΗΕ ότι ο Πρόεδρος εκπροσωπεί την Κυπριακή Δημοκρατία επιπρόσθετα της εκπροσώπησης της ελληνοκυπριακής πλευράς. Κάτι που ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν μπορούσε να αμφισβητήσει δεδομένου ότι ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας ήδη από το 1964 αλλά και μετά την τουρκική εισβολή του 1974 κατά τρόπο κατηγορηματικό προβλέπουν.
2. Δεν αξιοποιήθηκε η ευκαιρία κατάθεσης ενός περιγράμματος αρχών λύσης του Κυπριακού στη βάση των ομόφωνων αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου. Τη στιγμή που Τουρκία και υποχείρια Τ/Κ ηγεσία ήγειραν την εξωφρενική αξίωση των δύο κρατών, προδήλως κατά παραβίαση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών, ένα δικό μας περίγραμμα αρχών λύσης του Κυπριακού εντός των παραμέτρων του Διεθνούς Οργανισμού θα αποτελούσε την πιο πειστική απάντηση.
3. Δεν υπήρξε επαρκής ή και καθόλου προβολή της διεθνούς πτυχής του Κυπριακού και κυρίως η ανάγκη συζήτησής της σε μια διεθνή διάσκεψη με συμμετοχή των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, της Ε.Ε., των εγγυητριών δυνάμεων, της Κυπριακής Δημοκρατίας και των δύο κοινοτήτων.
4. Παρά τις ευχαριστίες που απηύθυνε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προς τη Βρετανία στο τέλος της συνάντησης στη Γενεύη, είναι φανερό ότι ο ρόλος του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών υπήρξε «γεφυρωτικός» και ταυτόχρονα απενοχοποιητικός έναντι των τουρκικών αξιώσεων για «κυριαρχική ισότητα». Το επιβεβαίωσε το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών με πρόσφατη ανακοίνωση, στην οποία αναφέρει ότι η Δ.Δ.Ο. «μπορεί να χωρέσει τις απαιτήσεις και των δύο πλευρών».
5. Η παθητική αντιμετώπιση της κατηγορηματικής άρνησης Τουρκίας και Βρετανίας να αποδεχθούν την παρουσία της Ε.Ε. στη συνάντηση της Γενεύης συνιστά καίριο σφάλμα και δημιουργεί προηγούμενο, το οποίο θα συναντήσουμε και στο μέλλον.

Αναμφίβολα η «άτυπη πενταμερής» της Γενεύης απέδωσε καταθλιπτικά αποτελέσματα. Βρισκόμαστε στη χειρότερη στιγμή του Κυπριακού από το 1974. Είναι πρόδηλον ότι χρειάζεται ανασύνταξη, επαναδιαμόρφωση στρατηγικής, αποφασιστικότητα και συνέπεια στην υλοποίησή της.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που θα πρέπει κατά προτεραιότητα να αποσοβηθεί είναι να μην περιληφθεί στην ατζέντα μελλοντικών διαπραγματεύσεων η λεγόμενη κυριαρχική ισότητα και η λύση των δύο κρατών.