€293 εκ. από το Ταμείο Ανάκαμψης για τα έργα του Υπουργείου Ενέργειας

Επιφορτισμένο με έργα κόστους €547 εκατομμυρίων που αφορούν την ενεργειακή αναβάθμιση, τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας & των επιχειρήσεων κ.α., είναι το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ). Όπως εξήγησε σε συνέντευξή της στη «Σημερινή» η Υπουργός, Νατάσα Πηλείδου, βασική πηγή χρηματοδότησης για τα έργα αυτά, με €293 εκατομμύρια, αποτελεί το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Εξάλλου οι πλείστες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, με τις οποίες είναι επιφορτισμένο το ΥΕΕΒ, αποτελούν μέρος του στρατηγικού πλάνου «Κύπρος - το αύριο» - Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Τι είναι το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε το 2020 στη δημιουργία ενός έκτακτου και προσωρινού μέσου χρηματοδότησης της ανάκαμψης και εξόδου της ΕΕ από την κρίση που επέφερε η πανδημία, με την επωνυμία «Next Generation EU». Ο συνολικός προϋπολογισμός του Next Generation φτάνει τα €750 δις, και εντάσσεται στο πλαίσιο του Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027.

Τον πυρήνα του πιο πάνω μέσου αποτελεί ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), με €672,5 δις σε διαθέσιμα δάνεια και επιχορηγήσεις για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα υλοποιήσουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Στόχος, πέρα από τον μετριασμό των επιπτώσεων της πανδημίας, είναι να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες περισσότερο βιώσιμες, ανθεκτικές και καλύτερα προετοιμασμένες σε μελλοντικές προκλήσεις, μέσω της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Προϋπόθεση για πρόσβαση και αξιοποίηση των χρηματοδοτικών κεφαλαίων του ΜΑΑ από τα κράτη-μέλη αποτελεί η υποβολή ολοκληρωμένων εθνικών σχεδίων.

Στις 17 Μαΐου η κυπριακή Κυβέρνηση υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το δικό της «Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» (ΣΑΑ), το οποίο αναμένεται να εγκριθεί περί τα τέλη Ιουλίου. Το ΣΑΑ Κύπρου περιλαμβάνει «μια συνεκτική δέσμη κοστολογημένων μεταρρυθμίσεων και δημόσιων επενδύσεων με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2026» και αποτελεί ουσιαστικά το στρατηγικό πλάνο για την πορεία των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που άπτονται της μετεξέλιξης του παραγωγικού - οικονομικού μοντέλου της χώρας. Το κόστος του συνολικού πλάνου φτάνει τα 4,4 δισεκατομμύρια ευρώ και από αυτά, τα 1,23 δισεκατομμύρια θα αντληθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι άξονες πολιτικής για την κατανομή των πόρων του ΣΑΑ είναι οι εξής πέντε:

Επιφορτισμένο με πράσινη

οικονομία και μεταρρυθμίσεις

Από τους πέντε άξονες του ΣΑΑ που αναφέρονται πιο πάνω, το ΥΕΕΒ συμμετέχει στον 2ο άξονα «Ταχεία μετάβαση σε μια Πράσινη οικονομία» αλλά και τον 3ο άξονα που αφορά στην «Ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας».

Τα επιμέρους σχέδια που «τρέχουν» ή που πρόκειται να υλοποιηθούν στο άμεσο μέλλον αναφορικά με την ενεργειακή αναβάθμιση – Πράσινη οικονομία, είναι δεκάδες και αλληλοσυνδεόμενα. Κομβικής σημασίας κρίνονται σύμφωνα με την κ. Πηλείδου τα σχέδια που αφορούν το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων και το ζήτημα της αποθήκευσης ενέργειας.

«Το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού είναι ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός», σημείωσε η κ. Πηλείδου. «Έχουμε ήδη μπει στη μεταβατική περίοδο από τις αρχές του έτους. Σημαντική πτυχή της όλης μεταρρύθμισης είναι το λογισμικό, το οποίο επεξεργάζεται αυτήν τη στιγμή ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου με την Greed Solutions, θυγατρική της General Electric, ούτως ώστε να μπορέσει πραγματικά να ανοίξει η αγορά. Στόχος είναι εντός του 2022 να ανοίξει η αγορά και να αυξηθεί το ποσοστό των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα», συμπλήρωσε.

Σε ό,τι αφορά τα πλάνα για την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων, η Υπουργός Ενέργειας υπογράμμισε πως αν και πρόκειται για υφιστάμενα σχέδια, που χρηματοδοτούνται από διάφορα ταμεία πέραν του ΤΑΑ, με τη συμβολή του Ταμείου Ανάκαμψης διευρύνονται οι δυνατότητες και ικανοποιείται ακόμη περισσότερο η κάλυψη αναγκών για την αναβάθμιση κτηρίων.

Σημείο-κλειδί για την επιτυχή κατάληξη του ανοίγματος της αγοράς και την αύξηση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου «είναι η υλοποίηση του στόχου της δημιουργίας ρυθμιστικού πλαισίου αποθήκευσης ενέργειας, κάτι το οποίο θα υλοποιήσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) πολύ σύντομα», ανέφερε η κ. Πηλείδου. «Έχει ήδη εκπονηθεί μελέτη και αναμένονται τα αποτελέσματα τέλος του καλοκαιριού. Έχει, επίσης, συσταθεί ήδη ομάδα του ΥΕΕΒ μαζί με την ΡΑΕΚ, η οποία κοιτάζει το σχέδιο χορηγιών που αφορά τα συστήματα αποθήκευσης μεγάλης εμβέλειας», σημείωσε η κ. Πηλείδου, προσθέτοντας ότι «η μελέτη έχει καταδείξει έλλειμμα χρηματοδότησης (funding gap), όπου θα χρειαστεί κάποια μειοδότηση γι’ αυτό. Αυτήν τη στιγμή γίνεται ο σχεδιασμός του «Σχεδίου χορηγιών για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας», το κόστος του οποίου φτάνει τα 40 εκατομμύρια ευρώ (τα οποία θα εκταμιευτούν από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης)».

Σημειώνεται ότι για την όλη διαδικασία που αφορά την ενεργειακή αποθήκευση «γίνεται προσπάθεια επίσπευσης», σημείωσε η κ. Πηλείδου, προσθέτοντας ότι «θεωρούμε πως το ρυθμιστικό πλαίσιο αποθήκευσης είναι το κλειδί για πολλές πτυχές της συνολικής ενεργειακής αναβάθμισης. Σίγουρα είναι και κάτι το οποίο χρειαζόμαστε επειδή ενόσω δεν υπάρχει ενεργειακή διασύνδεση με άλλες χώρες, ο μόνος τρόπος να σταθεροποιηθεί το δίκτυό μας και να αυξήσουμε τις ΑΠΕ είναι η αποθήκευση».

Πέραν των πιο πάνω, και άλλες μεταρρυθμίσεις έχουν και αυτές τη σημασία τους. Σημειώνεται ενδεικτικά το σχέδιο για τους «έξυπνους μετρητές» που συμπεριλαμβάνεται στο Ταμείο Ανάκαμψης και που κοστολογείται συνολικά στα 35 εκατομμύρια ευρώ. «Αξίζει να αναφερθεί ότι το σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης για τις κατοικίες συμπεριλαμβάνει ήδη εξοπλισμό αποθήκευσης μικρής εμβέλειας για τα σπίτια. Συνεπώς, αφού υπάρχει αυτή η δυνατότητα, με την εγκατάσταση έξυπνου μετρητή, οι καταναλωτές θα μπορούν να ελέγχουν και να διαχειρίζονται καλύτερα την ενέργεια που καταναλώνουν αλλά και που παράγουν», σημείωσε η κ. Πηλείδου.

Όπως επισήμανε η κ. Πηλείδου, η ολοκληρωμένη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, ωστόσο, είναι κάτι πιο ευρύ και περνά μέσα και από μεταρρυθμίσεις και έργα, με τα οποία είναι επιφορτισμένα άλλα υπουργεία και υπηρεσίες του κράτους. Ενδεικτικό είναι το θέμα των μεταφορών που άπτεται του Υπουργείου Μεταφορών, με την επένδυση στο πλαίσιο του ΣΑΑ για τη «βιώσιμη Αστική κινητικότητα» (ύψους 31,5 εκατομμυρίων) και την «προώθηση της ευρείας χρήσης των ηλεκτρικών οχημάτων» επίσης στο πλαίσιο του ΣΑΑ με συνολικό κόστος περί τα 50 εκατομμύρια ευρώ.

Σχέδια πολλών εκατομμυρίων

Όλα τα πιο πάνω συνδυάζονται με την «έξυπνη» βιομηχανία. Η «έξυπνη» βιομηχανία και η βιομηχανική πολιτική «την οποία σχεδιάσαμε για το 2020-2030», ανέφερε η κ. Πηλείδου, «εστιάζει πολύ στην κυκλική οικονομία. Για την κυκλική οικονομία κάναμε ήδη μια μελέτη και βάσει αυτής ετοιμάστηκε ένα σχέδιο δράσης για ‘‘Ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας και βιομηχανίας’’, με χορηγίες 15 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης».

Άλλα 10 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα χρηματοδοτήσουν το «Σχέδιο Ψηφιακής Αναβάθμισης των Επιχειρήσεων» (θα δοθούν συνολικά 30 εκατομμύρια), ενώ 25 εκατομμύρια το «Σχέδιο Χορηγιών εκσυγχρονισμού και ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων».

Σημαντικές, σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, όπως ανέφερε η κ. Πηλείδου, «είναι και η μελέτη για τα 4 κύρια εξαγωγικά προϊόντα και για το πώς αυτά θα αναπτυχθούν περισσότερο αλλά και η μελέτη για το ‘’made in Cyprus’’». Πρόκειται για μελέτες οι οποίες χρηματοδοτούνται επίσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και κρίνονται σημαντικές «επειδή όταν πιστοποιείται ένα προϊόν ότι είναι made in Cyprus με κάποια ποιοτικά κριτήρια, τα οποία θα πρέπει να πληρούνται για να λάβει κανείς αυτό το σήμα, αυτό από μόνο του προσδίδει και επιπλέον αξία για την ποιότητα του προϊόντος και άρα μπορεί η τιμή πώλησής του να ανέβει», σημείωσε η κ. Πηλείδου.

Άλλες δύο ξένες εταιρείες στην πόρτα εισόδου

Έφτασαν τις 11 οι εταιρείες που μεταφέρθηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο μέσω του Μηχανισμού Ταχείας Δραστηριοποίησης. Σε παρουσίαση που έγινε την προηγούμενη Τετάρτη, έγινε γνωστό ότι οι 11 αυτές εταιρείες προέρχονται από 7 διαφορετικές χώρες.

Σύμφωνα με όσα είπε η κ. «Πηλείδου» στη «Σημερινή», «φαίνεται ότι υπάρχει κινητικότητα και ενδιαφέρον και από άλλες εταιρείες. Αυτήν τη στιγμή είναι σε πιο προχωρημένο στάδιο άλλες δύο εταιρείες και στο επόμενο διάστημα θα διαφανεί αν ευοδωθούν οι διαδικασίες εγκατάστασής τους στην Κύπρο μέσω του μηχανισμού ταχείας δραστηριοποίησης».