ASTRAZENECA: Γιατί δεν υπάρχει επιλογή για 2η δόση με άλλο εμβόλιο

Σε σύσταση στα άτομα κάτω των 50 ετών να επιλέγουν εμβόλια τεχνολογίας mRNA (Pfizer/BioNTech και Moderna) αποφάσισε να περιοριστεί το Υπουργείο Υγείας, μετά τον σάλο που ξέσπασε με τον θάνατο της 39χρονης Βρετανίδας, η οποία εμβολιάστηκε στις αρχές Μαΐου στην Πάφο με το σκεύασμα AstraZeneca και μέρες αργότερα υπέστη θρομβοεμβολικό επεισόδιο. Την ίδια ώρα, το Υπουργείο καλεί τους πολίτες που εμβολιάστηκαν ήδη με την πρώτη δόση του συγκεκριμένου σκευάσματος να ολοκληρώσουν κανονικά τον εμβολιασμό τους με το ίδιο εμβόλιο. Της απόφασης προηγήθηκε επανεξέταση της πολιτικής για χορήγηση του εν λόγω εμβολίου από τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής (ΣΕΕ), κατά την οποία διεφάνη ότι οι απόψεις των επιδημιολόγων διίστανται. Συγκεκριμένα, στο τραπέζι έπεσαν τέσσερεις διαφορετικές εισηγήσεις όπως: α) να συνεχιστεί η χορήγηση του εμβολίου χωρίς περιορισμούς, β) να αποσυρθεί πλήρως το εμβόλιο, γ) να μπει φραγμός στη χορήγησή του σε άτομα κάτω των 40 ετών και δ) να σταματήσει η χορήγησή του σε ηλικίες κάτω των 50 ετών. Το τελευταίο ήταν αυτό που επικράτησε, ωστόσο με τη μορφή σύστασης και όχι απαγόρευσης. Μετά την ανακοίνωση της επίμαχης απόφασης, λοιπόν, προκύπτουν τα εξής ερωτήματα: Γιατί δεν μπήκε ηλικιακό πλαφόν και γιατί δεν δίνεται η δυνατότητα επιλογής άλλου εμβολίου στα άτομα κάτω των 50 ετών για τη χορήγηση της δεύτερης δόσης; Πληροφορίες της «Σημερινής» αναφέρουν πως ο λόγος που δεν δίνεται αυτή η επιλογή, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες, είναι γιατί στη χώρα μας δεν υπάρχει επάρκεια εμβολίων. Με λίγα λόγια, φαίνεται πως εάν δινόταν η δυνατότητα επιλογής άλλου εμβολίου για την επαναληπτική δόση, τότε δεν θα μας έφταναν τα διαθέσιμα εμβόλια για την ολοκλήρωση του εμβολιαστικού προγράμματος. Πάντως, από πλευράς επιδημιολόγων, ο Δρ Πέτρος Καραγιάννης, Μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Υπουργείου Υγείας, δίνει μιαν άλλη εξήγηση, καθώς όπως αναφέρει, οι μελέτες βάσει των οποίων αδειοδοτήθηκαν τα εμβόλια δεν αφορούσαν τους συνδυασμούς τους.

Η επίμαχη απόφαση

Αυτούσια η ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας αναφέρει πως, από τις εισηγήσεις που υποβλήθηκαν από τα μέλη της ΣΕΕ, προκύπτει:

1. Ομόφωνα η σαφής θέση ότι τα άτομα που εμβολιάστηκαν με την 1η δόση του εμβολίου της AstraZeneca, θα πρέπει να προχωρήσουν κανονικά με τη 2η δόση του εμβολίου, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παρουσίασαν μετά την 1η δόση οποιαδήποτε συμπτωματολογία σοβαρών παρενεργειών (σύνδρομο θρόμβωσης/θρομβοπενίας). Ως εκ τούτου, τα άτομα αυτά καλούνται να προσέλθουν κανονικά για τη 2η δόση του εμβολίου, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη θωράκισή τους έναντι του ιού και των μεταλλάξεών του.
2. Σε ό,τι δε αφορά το θέμα του ηλικιακού περιορισμού στη χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca, η πλειοψηφία των μελών της ΣΕΕ, αφού έλαβε υπόψη τη βελτιωμένη επιδημιολογική εικόνα, τη διαθεσιμότητα των εμβολίων και το όφελος από την απρόσκοπτη συνέχιση του εμβολιαστικού προγράμματος, εισηγείται τη σύσταση για προτίμηση εμβολίων τεχνολογίας mRNA (Pfizer/BioNTech και Moderna) στα άτομα ηλικίας 50 ετών και κάτω. Ως εκ τούτου, το Υπουργείο Υγείας υιοθετεί τη σύσταση της πλειοψηφίας των μελών της ΣΕΕ και προτρέπει τους πολίτες κάτω των 50 ετών να επιλέγουν εμβόλιο τεχνολογίας mRNA για τον εμβολιασμό τους.

Το Υπουργείο Υγείας διαβεβαίωσε ότι συνεχίζει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και τα δεδομένα που προκύπτουν στην Κύπρο και διεθνώς, καθώς και τις οποιεσδήποτε νέες συστάσεις πιθανόν να προκύψουν από τον ΕΜΑ, και είναι σε ετοιμότητα να αξιολογεί σε τακτική βάση την πορεία της επιδημιολογικής εικόνας της χώρας και κατ’ επέκτασιν του εμβολιαστικού πλάνου, και να λάβει όλες τις ενέργειες με πρώτιστη προτεραιότητα τη διαφύλαξη της Δημόσιας Υγείας και την ασφάλεια των πολιτών.

Η λογική πίσω από την απόφαση

Σε δηλώσεις του στη «Σ», ο Δρ Πέτρος Καραγιάννης, ερωτηθείς γιατί δεν μπήκε πλαφόν στην ηλικία και γίνεται απλώς μία σύσταση προς τα άτομα κάτω των 50, είπε πως αυτό αποφασίστηκε «διότι μπορεί να υπάρχουν άτομα τα οποία θέλουν να εμβολιαστούν με το AstraZeneca και δεν μπορεί κάποιος να τους απαγορεύσει». Περαιτέρω, κληθείς να σχολιάσει γιατί δεν δίνεται η επιλογή στα άτομα που εμβολιάστηκαν ήδη με την πρώτη δόση να βάλουν την δεύτερη με άλλο εμβόλιο, είπε πως «τα εμβόλια δεν αδειοδοτήθηκαν για να χορηγούνται σε συνδυασμό. Πήραν άδεια, πρόσθεσε, για να χρησιμοποιηθούν σε συνθετικά εμβόλια από το ίδιο εμβόλιο. «Έτσι έγιναν οι μελέτες βάσει των οποίων δόθηκαν οι άδειες», τόνισε. Βέβαια, όπως είπε, αυτήν τη στιγμή είναι σε εξέλιξη μελέτες πάνω σε αυτό το θέμα και μία μάλιστα έχει ήδη ολοκληρωθεί. Συγκεκριμένα, ο Δρ Καραγιάννης αναφέρθηκε σε μία μελέτη που διενεργήθηκε στην Ιταλία για τον συνδυασμό του AstraZeneca με το εμβόλιο της Pfizer, της οποίας τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα δύο εμβόλια μπορούν να συνδυαστούν έχοντας το ίδιο αποτέλεσμα. Πρόκειται, όπως είπε, για μία μελέτη που θα εξεταστεί από τον ΕΜΑ, ώστε να δοθεί αδειοδότηση για τον συνδυασμό των δύο εμβολίων. Ερωτηθείς πόσο καιρό χρειάζεται για να αδειοδοτηθεί ο εν λόγω συνδυασμός, είπε πως αυτό εξαρτάται από το πότε θα υποβάλουν τον φάκελο με τα ευρήματά τους οι εταιρείες. Περαιτέρω, κληθείς να σχολιάσει ότι κάποιες χώρες δίνουν αυτήν την επιλογή στα άτομα που εμβολιάστηκαν ήδη με την πρώτη δόση με AstraZeneca, είπε πως το ότι δεν αδειοδοτήθηκε ο συνδυασμός εμβολίων από τον ΕΜΑ, «δεν σταματά κάποιες χώρες από το να τον εφαρμόσουν εάν έχουν την ευχέρεια και τον αριθμό των εμβολίων».

Τι ισχύει σε άλλες χώρες

Πάντως, οι οδηγίες για χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca από χώρα σε χώρα ποικίλλουν. Για παράδειγμα, η Αυστραλία συστήνει στα άτομα κάτω των 50 ετών να επιλέγουν το εμβόλιο της Pfizer αντί γι’ αυτό της AstraZeneca. Στη Βρετανία η αρμόδια επιτροπή ανακοίνωσε ότι όπου είναι εφικτό θα πρέπει να χορηγείται στα άτομα κάτω των 30 ετών κάποιο άλλο εμβόλιο, επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι ο κόσμος θα πρέπει να συνεχίσει κανονικά με τη δεύτερη δόση εάν έχει ήδη λάβει την πρώτη. Στον Καναδά, από τις αρχές Απριλίου οι Αρχές πάγωσαν τη χορήγησή του στις ηλικίες κάτω των 55. Η Εσθονία ανέστειλε τη χρήση του εμβολίου στα άτομα κάτω των 60 ετών. Η Γαλλία χορηγεί το εμβόλιο αποκλειστικά σε άτομα άνω των 55 ετών και συστήνει σε όσους έλαβαν την πρώτη δόση και ήταν κάτω από 55 ετών να λάβουν τη δεύτερη δόση άλλου εμβολίου τεχνολογίας mRNA. Η Φινλανδία χορηγεί το εμβόλιο μόνο σε άτομα άνω των 65. Στη Γερμανία η οδηγία προβλέπει τον περιορισμό της χρήσης σε όσους είναι άνω των 60 και γίνεται σύσταση σε όσους ήταν αυτής της ηλικίας και είχαν λάβει ήδη την πρώτη δόση να κάνουν τη δεύτερη δόση με άλλο εμβόλιο. Στην Ιρλανδία, την Ιταλία, την Ολλανδία και την Ισπανία η χρήση του περιορίζεται σε άτομα μεγαλύτερα των 60 ετών, ενώ στη Σουηδία χορηγείται στους 65 ετών και άνω. Στη Νότια Κορέα το εμβόλιο χορηγείται σε όσους είναι μεγαλύτεροι από 30 ετών.

Συμβουλές για το κοινό

Στην τελευταία του ενημέρωση σχετικά με τις σοβαρές παρενέργειες που παρατηρούνται μετά τον εμβολιασμό με το Vaxzevria (πρώην COVID-19 Vaccine AstraZeneca), ο ΕΜΑ παρείχε πρόσθετες συμβουλές. Όπως αναφέρει, ενώ οι θρόμβοι αίματος με χαμηλά αιμοπετάλια μετά τον εμβολιασμό είναι πολύ σπάνιοι, ο EMA συνεχίζει να συμβουλεύει τους ανθρώπους να γνωρίζουν τα συμπτώματα, έτσι ώστε να μπορούν να λάβουν άμεση εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη εάν χρειαστεί. Πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζει το κοινό:

- Έχουν εμφανιστεί περιστατικά ασυνήθιστων θρόμβων αίματος με χαμηλά αιμοπετάλια σε άτομα που έλαβαν Vaxzevria (πρώην COVID-19 Vaccine AstraZeneca).

- Δεν πρέπει να κάνετε το εμβόλιο Vaxzevria εάν είχατε θρόμβους αίματος με χαμηλά αιμοπετάλια μετά τη λήψη του εμβολίου.

- Ο γιατρός σας θα πραγματοποιήσει εξετάσεις εάν έχετε οποιοδήποτε τύπο θρόμβου αίματος ή χαμηλά αιμοπετάλια μετά τον εμβολιασμό.

- Πρέπει να ζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια εάν έχετε κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα εντός 3 εβδομάδων από τη δόση: πόνος στο στήθος, δύσπνοια, πρήξιμο στα πόδια, πόνος στα πόδια, επίμονος κοιλιακός πόνος, νευρολογικά συμπτώματα, όπως σοβαροί και επίμονοι πονοκέφαλοι, θολή όραση, σύγχυση ή επιληπτικές κρίσεις, ασυνήθιστοι μώλωπες του δέρματος ή εντοπισμός στρογγυλών σημείων πέρα από το σημείο της ένεσης.

Ακόμα ένα βήμα προς την κανονικότητα

Η μεγάλη ανταπόκριση στο κάλεσμα για εμβολιασμό και η αύξηση της εμβολιαστικής θωράκισης του πληθυσμού συνέτειναν ώστε να επέλθουν νέες χαλαρώσεις. Έτσι, από χθες το Σάββατο, η απαγόρευση μετακινήσεων ισχύει από τη 1 το βράδυ μέχρι τις 5 το πρωί, ενώ από τις 10 Ιουνίου, η απαγόρευση μετακινήσεων τερματίζεται. Από την 1η Ιουνίου, επιτρέπονται: η παρουσία σε οικίες μέχρι 20 ατόμων, περιλαμβανομένων των μόνιμα διαμενόντων και των ανήλικων, ενώ η φυσική παρουσία προσώπων σε κλειστούς χώρους, όπως θρησκευτικής λατρείας, καζίνο, χώρους διεξαγωγής συνεδρίων και εμπορικών εκθέσεων, θέατρα, αμφιθέατρα και άλλους χώρους παραστατικών τεχνών καθορίζεται στο 50% της χωρητικότητας του κάθε χώρου. Επίσης, από την 1η Ιουνίου, επαναλειτουργούν οι εσωτερικοί χώροι των επιχειρήσεων εστίασης. Από τις 10 Ιουνίου, μεταξύ άλλων επαναλειτουργούν τα νυχτερινά κέντρα αναψυχής, και αίρεται ο περιορισμός του ορίου του 50% φυσικής παρουσίας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και τμήματα/οργανισμούς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Πιο κοντά στην πολυπόθητη ανοσία

Όπως δήλωσε ο Υπουργός Υγείας, Κωνσταντίνος Ιωάννου, την περασμένη Πέμπτη, κατά την ανακοίνωση των προαναφερθέντων αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, «με το 51% των συμπολιτών μας να έχουν εμβολιαστεί με την 1η δόση του εμβολίου και το 25% του πληθυσμού να έχουν ολοκληρώσει το εμβολιαστικό τους σχήμα, η χώρα μας είναι στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ακόμα πιο κοντά στην επίτευξη του στόχου για εμβολιαστική κάλυψη του 65% του πληθυσμού τουλάχιστον με την 1η δόση μέχρι τα τέλη Ιουνίου». Ερωτηθείς για τις ποσότητες των εμβολίων που αναμένεται να παραληφθούν το επόμενο διάστημα, ο κ. Ιωάννου είπε ότι θα παραληφθούν εντός Ιουνίου 201.000 δόσεις του εμβολίου της Pfizer/BioNTech, 24.000 δόσεις του εμβολίου της Moderna, 35.000 εμβόλια της Janssen (Johnson & Johnson) και γύρω στις 90.000 του εμβολίου της AstraZeneca, οι οποίες επαρκούν για τις δεύτερες δόσεις.