Ένταση για τα νερά του Νείλου: Αίγυπτος και το «Μέγα Φράγμα» της Αιθιοπίας
Η ομιλία του Στρατάρχη Al-Sisi στα Ηνωμένη Έθνη. Ο ποταμός Νείλος, η κλιματική αλλαγή και άλλα πολλά σε μια μικρή ομιλία των 1000 λέξεων. Το «Μέγα Φράγμα της Αιθιοπικής Αναγέννησης» και στο βάθος σύγκρουση στο Τιγκράι.
Η Αίγυπτος παρουσίασε τη θέση της αναφορικά με την περιοχή του Τιγκράι της Αιθιοπίας, καθώς η τελευταία υιοθετεί μια αμυντική θέση, όπως αναφέρει το «Al-Monitor».
Σε μια αιχμηρή ομιλία στη Γενική Συνέλευξη του ΟΗΕ αυτή την εβδομάδα, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Στρατάρχης Abdel Fattah al-Sisi, κατάγγειλε την Αιθιοπία για τη «ξεκάθαρη αδιαλλαξία και αδικαιολόγητη απόρριψη» της διεθνούς διπλωματίας σχετικά με την διαμάχη για το Μέγα Φράγμα της Αιθιοπικής Αναγέννησης (Grand Ethiopian Renaissance Dam – GERD) και προειδοποίησε ότι αυτό αποτελεί «σοβαρή απειλή για την ασφάλεια και τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής».
Η Αίγυπτος βασίζεται στον Νείλο για πάνω από το 90% της παροχής νερού και έχει επιδιώξει μια συμφωνία με την Αιθιοποία, με διεθνή μεσολάβηση, για να διασφαλιστεί η πως ηξ παροχή νερού στην Αίγυπτο δεν θα μειωθεί από το Μέγα Φράγμα της Αιθιοπίας.
Διαφωνεί η Αιθιοπία
Ο Πρωθυπουργός της Αιθιοπίας Abiy Ahmed έχει μέχρι στιγμής αντισταθεί στην προοπτική διεθνούς μεσολάβησης για το Μέγα Φράγμα, υποστηρίζοντας πως το έργο αυτό είναι κυρίαρχο ζήτημα της χώρας του και πως οι ανησυχίες της Αιγύπτου είναι υπερβολικές. Την θέση της Αιγύπτου για το θέμα υποστηρίζει και το Σουδάν.
Η διεθνής κοινότητα, παρακολουθώντας τις εξελίξεις, αναγνωρίζει πως ελλοχεύει κίνδυνος σύγκρουσης. Στις 15 Σεπτεμβρίου, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξέδωσε δήλωση που καλούσε τα τρία μέρη να ξεκινήσουν και πάλι διαπραγματεύσεις με τη διαμεσολάβηση της Αφρικανικής Ένωσης.
Το «Al-Monitor» έγραφε τον Ιούλιο, όταν η Αίγυπτος έκανε τη δεύτερη παρουσίαση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Μέγα Φράγμα, πως να πετύχει ένα ψήφισμα, που έχει περισσότερο βάρος από μια δήλωση, ήταν δύσκολο εγχείρημα. Η εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι περιορισμένη για θέματα που επηρεάζουν τη «διεθνή ασφάλεια». Είναι σαφές πως αυτή η διαμάχη πλησιάζει όλο και πιο κοντά στο να καταστεί ένα τέτοιο θέμα, αλλά ακόμα κι έτσι, τα μέλη παραμένουν ανήσυχα για το προηγούμενο της χρήσης του φόρουμ αυτού για να αντιμετωπίσουν «ζητήματα νερού», καθώς θα μπορούσαν να ανοίξουν μια πλειάδα άλλων υποθέσεων στο Συμβούλιο.
Η δήλωση του Συμβουλίου είναι επομένως ένα μικτό αποτέλεσμα για την Αίγυπτο, η οποία θα προτιμούσε ένα πιο δεσμευτικό ρόλο για τον ΟΗΕ, την ΕΕ και άλλες εξωτερικές δυνάμεις για να στηρίξουν την Αφρικανική Ένωση στις συνομιλίες που διεξάγονται.
Από την άλλη, η Αιθιοπία θεωρεί πως το Μέγα Φράγμα είναι θέμα πέραν της αρμοδιότητας του Συμβουλίου Ασφαλείας και προτιμά όπως οι συνομιλίες παραμείνουν υπό την αιγίδα της Αφρικανικής Ένωσης.
Η θέση των ΗΠΑ και ο εμφύλιος στο Τιγκράι
Ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Antony Blinken, έπειτα από συνάντησή του με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Sameh Shoukry στις 22 Σεπτεμβρίου, ανέφερε πως οι δύο χώρες μοιράζονται μια «κοινή επιθυμία για διαπραγματεύσεις με στόχο τα αποτελέσματα», σχετικά με τις συνομιλίες υπό την αιγίδα της Αφρικανικής Ένωσης για το θέμα του Μεγάλου Φράγματος. Των διαπραγματεύσεων αυτή τη στιγμή προεδρεύει το Κογκό.
Η αιγυπτιακή διπλωματία για το Μέγα Φράγμα έχει επωφεληθεί επίσης από την χειροτέρευση των σχέσεων ΗΠΑ-Αιθιοπίας λόγω του εμφυλίου στο Τιγκράι, τον οποίο το State Department χαρακτήρισε ως «μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο», με περισσότερους από 900,000 ανθρώπους να ζουν σε κατάσταση λιμού.
Στις 17 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση του Joe Biden θέσπισε νέο καθεστώς κυρώσεων ως απάντηση στη κρίση. Αυτό ήταν μια προειδοποίηση προς τις κυβερνήσεις της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας, οι οποίες εμπλέκονται σε θηριωδίες και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Διασύνδεση του Νείλου με την κλιματική αλλαγή
Η Αίγυπτος, συνεχίζει η αναφορά του «Al-Monitor», δεν θέτει το ζήτημα του Νείλου μόνο με όρους ασφαλείας. Συνδυάζει τις ανησυχίες της για τον Νείλο σε μια ευρύτερη προσπάθεια να δοθεί έμφαση στις διασυνοριακές συγκρούσεις νερού κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, υπογραμμίζοντας τα προβλήματα λειψυδρίας, ξηρασίας, ερημοποίησης και επισιτιστικής ασφάλειας.
Εν αναμονή των πιθανών επιπτώσεων της μειωμένης παροχής νερού, η Αίγυπτος αναλαμβάνει πολλά έργα για τη μεγιστοποίηση της υδατικής αποτελεσματικότητας και αναβαθμίζει αρκετούς από τους κύριους σταθμούς παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας.
