Δώδεκα χρόνια χωρίς τον Άντη Χατζηκωστή
Τον θυμόμαστε κάθε Ιανουάριο τέτοιες μέρες. Αλλά τον κουβαλούμε καθημερινά. Όσοι τον γνωρίσαμε, όσοι τον ζήσαμε, όσοι συνεργαστήκαμε μαζί του. Έγραφε ο συνάδελφος Μιχάλης Παπαδόπουλος: «Όσοι γνώρισαν τον Άντη και συναναστράφηκαν τη μειλίχια και θαυμαστά ζυγιασμένη μεγαλοσύνη του είναι υπόχρεοι, σήμερα, στη γενναιοδωρία αυτής της απερίσταλτης μνήμης, που έχει το προνόμιο να χωρά, επιδικάζοντας, ήδη, στο μέλλον, ό,τι είναι ανεξίτηλο από το πέρασμα μιας αξέχαστης, χαρισματικής παρουσίας: Στην περίπτωση του Άντη, όχι απλώς στιγμές, αναμνήσεις και εντυπώσεις, αλλά το στίγμα μιας πλέριας ανθρωπινότητας, ένα πλήρες και ακέραιο ον στην ολότητά του, που και μόνον η υπόμνησή του προσδίδει δύναμη και παλμό σε κάθε χειρονομία που απευθύνεται στο μέλλον».
Είναι το στίγμα τούτο που κουβαλούμε, ως χρέος έναντι των προσπαθειών και των οραμάτων του. Είναι κατάθεση πίστης στη συλλογικότητα και όχι στον ατομισμό, «μια επανεφεύρεση του Κοινού και της αλήθειας τού κοινωνείν με τους άλλους, η θέση, εν έργω, μιας συλλογικότητας που δεν μερίζεται, αλλά συμμερίζεται εν προόδω», αντιγράφοντας ξανά τον Μιχάλη Παπαδόπουλο.
Δώδεκα χρόνια μετά τον χαμό του, το χρέος που μας ενέπνευσε παραμένει: Πρωτοπορία κι Αλήθεια. Και βαδίζουμε τον δρόμο του οράματός του, με τα εφόδια που μας άφησε παρακαταθήκη και προσταγή: Η δημιουργία, το πλάσιμο, το κοσμείν τον κόσμο!
Η «έξοδος» του Άντη ήταν πλήγμα για τον «Δία», αλλά και για την κοινωνία. Είναι γι’ αυτό που το ξόδι μας συνεχίζει θρηνητικότερο δώδεκα χρόνια μετά, καθώς η απώλεια είναι ακόμα αισθητή και το παράπονο πικρό. Όχι μόνο για τη ζωή που χάθηκε (σημείο καθ’ εαυτό τραγικό σε κάθε επίπεδο), αλλά και για το ταξίδι που έσβησε εν τη γενέσει του: «Ένα ταξίδι, που το είχε σχεδιάσει με πολύ κόπο, πολλή μαστοριά και αξιοθαύμαστο μεράκι ο νεαρότερος οραματιστής, ρέκτης και χαλκέντερος σκαπανέας του τομέα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. […] Ένα μεγαλεπήβολο επιχειρηματικό ταξίδι, που θα έδινε αξιοπρεπή εργασία σε δεκάδες άτομα σε καιρό πρωτοφανούς ύφεσης στον τόπο μας και θα συνέβαλλε στην περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας ζωής εκατοντάδων οικογενειών…», έγραφε ο Χαράλαμπος Χαραλαμπίδης.
Η ελεγεία ενός ποιητή: «Να αφιερώνεις, λοιπόν, σ' εκείνον που αφιερώθηκε […] ολάκερος στους άλλους, είναι σαν να καλείς τον λόγο της υπόμνησης να γίνει ένα με το έργο…»
Αντιγράφουμε από το περσινό αφιέρωμα του δημοσιογράφου και ποιητή Μιχάλη Παπαδόπουλου, την αφιέρωσή του στον Άντη Χατζηκωστή. Πέραν της γλαφυρής αποτύπωσης των ποιοτικών χαρακτηριστικών του εκλιπόντος, ο Μιχάλης Παπαδόπουλος καταφέρνει να συνοψίσει τον χαρακτήρα και το στίγμα του Άντη: «[Ο άνθρωπος γίνεται] Αόρατος, μα, όπως ο Άντης, διαρκώς ψηλαφήσιμος μέσα στης αγάπης την πλέρια ορατότητα…».
«Πριν από πέντε χρόνια, αφιέρωσα σε σένα, αξέχαστε πολύτιμε φίλε, το τελευταίο - ατομικό - συγγραφικό μου πόνημα, τις ‘‘Εκδοχές ενός Ποιήματος’’. Ένα ποίημα, το ‘‘Αιωνιότητα’’, θαρρώ πως είναι μια ψηφίδα παρμένη από το ψηφιδωτό της δικής σου ζωής, όπως ανασχηματίστηκε λεκτικά μέσα μου: “Όλα θα γίνουν όπως ήταν να γίνουν/Ο πηλός θα πάει στον άνθρωπο κι ο άνθρωπος στο κτήνος μέσα του/Ο αθώος θα πάει στον φονιά και η πράξη του φονιά στην άφεση/Ο χρόνος ο βραχύς στην ατελείωτη διάρκεια κι ο χρόνος ο ατελείωτος στη στιγμή που χάνεται/Ο παγερός κορεσμός να υπάρχεις στην ανεκπλήρωτη φλόγα των ανεκπλήρωτων/Κι εκείνος που γράφει πέραν απ’ τη ζωή/σκυμμένος στις ρωγμές του εαυτού του χρόνια/θα συνεχίσει να γράφει για σένα/δίχως ένα σημάδι στον ορίζοντα καταληκτικού χρόνου”.
»Πώς, όμως, και τι, να αφιερώσεις σε κάποιον που ολάκερη η ζωή του ήταν μια απροσμέτρητη αφιέρωση; Ίσως, εκφράζει μια ενδόμυχη πρόθεση να προεκταθείς, ως ύπαρξη, σε μιαν αξιοσύνη που σε ξεπερνά, να γίνεις το μικρό δώρο που ξετυλίγεται, σαν νήπιος φωτεινός αντικατοπτρισμός, στη σκιά μιας υπερέχουσας γενναιοδωρίας: Μιας γενναιοδωρίας που συμπτύσσεται ολόκληρη μέσα στην απεραντοσύνη του ίχνους της και μας καλεί να την ακολουθήσουμε, νοερά, ως την αδολίευτη χειρονομία που την θεσμοθέτησε στον κόσμο.
»Προσπαθώντας τώρα, με την ίδια νοερή εντρύφηση, να στοιχίσω το όνομά σου με όσα γράφτηκαν και ειπώθηκαν για σένα, αισθάνομαι πως το πέρασμά σου ανάμεσα στα πράγματα που στοίχιζαν γύρω κι ανάμεσά μας έναν κόσμο, μοιάζει με το πέρασμα εκείνης της βαθιάς ομιλούσας σιωπής που στοιχίζει γύρω από τις λέξεις τη λεπτή, αδιόρατη μεμβράνη ενός νοήματος.
»Να αφιερώνεις, λοιπόν, σ' εκείνον που αφιερώθηκε, σαν μια ανεπαίσθητη αύρα αδολίευτης γενναιοδωρίας, ολάκερος στους άλλους, είναι σαν να καλείς τον λόγο της υπόμνησης να γίνει ένα με το έργο, την περιδίνηση της ζωής μέσα και πέρα από τον καλπασμό των ασυναίρετων στιγμών της.
»Έντεκα χρόνια, λοιπόν, από την φυγή ενός τέτοιου ανθρώπου, που το μεγαλύτερο μέρος της προσφοράς του ήταν μια αφανέρωτη αλήθεια, ξέρουμε πως όσος καιρός κι αν περάσει, δεν υπάρχει, ούτε θα υπάρξει, ποτέ, τελευταίος λόγος. Γιατί, αυτός (ο λόγος) έρχεται, κατά κάποιον τρόπο, πάντα πρώτος, ανακυκλώνει όσα εκείνος ήταν και εποίησε, μέσα σε μιαν πρωθύστερη αφοριστική τελεσιδικία, που λειτουργεί, απλώς, σαν μια εσαεί επιβεβαίωση...
»Ο άνθρωπος λειαίνεται έως ότου γίνει αόρατος έλεγε κάπως έτσι ο Ρενέ Σαρ, κι αυτό ήταν κυρίως η μοίρα των ποιητών, αλλά κι εκείνων που τολμούσαν να παρασταθούν στην έκθεση μιας κατακλυσμιαίας αναταραχής, στο όριο που το ανθρώπινο πασχίζει να αναλωθεί πέρα από τον εαυτό του, σε μια χειρονομία που ενώνει, μετεωριζόμενη, το Παν και το Τίποτα. Αόρατος, μα, όπως ο Άντης, διαρκώς ψηλαφήσιμος μέσα στης αγάπης την πλέρια ορατότητα…».
Ο Άντης Χατζηκωστής
Ο Άντης Χατζηκωστής ήταν άνθρωπος με μεγάλη καλλιέργεια και παιδεία, αγάπη για την ποίηση και έφεση στην καινοτομία. Μιλούσε τρεις ξένες γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά). Κάτοχος πτυχίων Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών (στο Πανεπιστήμιο του Southampton στην Αγγλία, όπου τελείωσε με «Άριστα»), εργάστηκε ως οικονομικός αναλυτής στη Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες (1992-1993). Επίσης διετέλεσε project manager στον συμβουλευτικό οίκο Kienbaum Consultants International Kienbaum στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας (1992-1993). Ερχόμενος στην Κύπρο, ανέλαβε διευθυντής μάρκετινγκ του εκδοτικού οίκου ΔΙΑΣ και της τηλεόρασης ΣΙΓΜΑ (1994-1997). Επιπλέον, αποτέλεσε ιδρυτικό και διευθυντικό στέλεχος στην εταιρεία IMH Creative Solutions Consulting (1996-2010) και διευθυντής αναπτύξεως νέων επιχειρήσεων (1997-1999), για να αναλάβει τη διεύθυνση του συγκροτήματος ΔΙΑΣ κατά την περίοδο 1999-2002 και ακολούθως να καταστεί διευθύνων σύμβουλος της Τηλεόρασης ΣΙΓΜΑ και του εκδοτικού οίκου ΔΙΑΣ. Επιπρόσθετα, συμμετείχε σε συμβούλια δημοσίων εταιρειών στην Κύπρο, όσο και στο εξωτερικό. Διετέλεσε, ταυτόχρονα, μέλος του European Publishers Association και διοικητικός σύμβουλος και πρεσβευτής των διεθνών τηλεοπτικών βραβείων Έμι.
Ήταν, ίσως, ο πρώτος που κατάλαβε τη δύναμη των νέων Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και τις δυνατότητες του διαδικτύου για την ενημέρωση, επενδύοντας, με όραμα, σε ό,τι υποσχόταν το μέλλον. Δυστυχώς, ο αδόκητος θάνατός του άφησε ανολοκλήρωτα τα πιο θαρραλέα και πρωτοποριακά σχέδια που ετοίμαζε. Ήταν εκείνος, ωστόσο, που πρώτος έβαλε τον θεμέλιο λίθο για όλα όσα σήμερα συναπαρτίζουν το μιντιακό τοπίο μας, παρά την κρίση και τις ολέθριες επιπτώσεις της.
Άντης Χατζηκωστής. Επιχειρηματικό πάθος, δίψα για πρωτοπορία, ανάγκη για δράση και ανόθευτη φιλοπατρία, βιολογικών ετών 41. Διαιωνιζόμενος στις καρδιές των οικείων του, των φίλων του, των εκτιμητών της δουλειάς και του οράματός του (και τόσων άλλων που ζουν στις συνέπειες της δράσης του, δίχως –εν πολλοίς– να το γνωρίζουν).
Ώρα σου καλή, Άντη. Θυμόμαστε…
