Μνημόσυνο Μάρκου Δράκου
Τελέστηκε σήμερα (19 Ιανουαρίου 2022) στα «Φυλακισμένα Μνήματα» το μνημόσυνο του ήρωα της ΕΟΚΑ, Μάρκου Δράκου. Καταγόμενος από την κατεχόμενη σήμερα Λεύκα της επαρχίας Λευκωσίας, μυήθηκε από τους πρώτους στον εθνικο-απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων της Κύπρου και συμμετείχε στις πρώτες επιθέσεις της Οργάνωσης, τα χαράματα της 1ης Απριλίου 1955. Σκοτώθηκε αντάρτης στα 24 του χρόνια, στα βουνά της Ευρύχου. Ο συναγωνιστής του Τεύκρος Λοΐζου αφηγείται τις τελευταίες στιγμές του ήρωα. Στην προσπάθειά τους να διαφύγουν από τον κλοιό των Βρετανών κινούνταν στην περιοχή της Ευρύχου. Κοντά στα μεσάνυχτα της 18ης Ιανουαρίου 1957, ενέδρευαν στρατιώτες αντιλήφθηκαν τις κινήσεις των ανταρτών και άρχισαν να πυροβολούν εξ επαφής. Ο Μάρκος Δράκος ανταπέδωσε τα πυρά. Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του δεν μπορούσαν να πυροβολήσουν διότι υπήρχε κίνδυνος εξαιτίας της θέσης τους να τραυματίσουν τον επικεφαλής τους. «Εις μίαν στιγμήν ο Δράκος έπαυσε να βάλλη. Τον είδαμε να ξαπλώνεται και ηκούσαμεν βαρύν ρόγχον, όστις επανελήφθη δύο έως τρεις φοράς και αμέσως κατόπιν είδαμεν τον Δράκον τελείως ακίνητον. Το λαμπρό παλληκάρι ήτο νεκρό. […] Ο φονευθείς Δράκος είχε δεχθή επί του σώματός του άνω των 40 σφαιρών». Λίγες ώρες προηγουμένως είχε ζητήσει από τον Τεύκρο Λοΐζου να τραγουδήσει έναν ύμνο «που τον ηγάπα υπερβολικά»:
«Όπου κι αν στρέψω την ματιά μου
παντού εσέ, Θεέ, θα ιδώ
και με τον νου και την καρδιά μου
στέκομαι κι όλο Σ’ ευλογώ…»
Στη μνήμη του αγωνιστή δημοσιεύουμε απόσπασμα από τη μελέτη της τομεάρχη της ΕΟΚΑ, Ελενίτσας Σεραφείμ-Λοΐζου, Μάρκος Δράκος (Η σεμνότητα του ήθους και η αρετή της ψυχής), 1997). Στο απόσπασμα είναι εμφανής η πειθαρχία και η αποφασιστικότητα του Μάρκου Δράκου, οι προτεραιότητες της ΕΟΚΑ, αλλά και οι πρακτικές των Βρετανών:
«Ένας από τους πιο βάναυσους Εγγλέζους βασανιστές ήταν ο Οτρίσκουλ, που δρούσε στα ανακριτήρια Ξερού – Λεύκας. Γι’ αυτό και ο Αρχηγός Διγενής αποφάσισε την εκτέλεσή του. Έτσι στις 9/1/1956, ο Αρχηγός έδωσε διαταγή στο Μάρκο να πάει στον Ξερό μαζί με το Νίκο Ιωάννου, για να διευθετήσουν την εκτέλεση. Ο Μάρκος ειδοποίησε τον Τεύκρο Λοΐζου να τους παραλάβει. Ο Τεύκρος συνάντησε τους δύο συναγωνιστές του και τους οδήγησε, ως συνήθως, στο περιβόλι της αδελφής του Μαρούλας. Ο Μάρκος και ο Νίκος έμειναν δύο μέρες στο γνωστό τους σπιτάκι του περιβολιού, το πνιγμένο μέσα στις πορτοκαλιές, όπου δύσκολα μπορούσε κανείς να τους επισημάνει. Κατέστρωσαν μαζί με τον Τεύκρο το σχέδιο δράσεώς τους και το βράδυ ξεκίνησαν οι τρεις, για να τιμωρήσουν με εκτέλεση τον άγριο και απάνθρωπο βασανιστή των παιδιών της ΕΟΚΑ.
» Κοντά στο περιβόλι υπήρχε ένα βαθύ αυλάκι χωρίς νερό. Μέσα σ’ αυτό το αυλάκι που τους έκρυβε καλά περπάτησαν μέχρι να φθάσουν στον τόπο της ενέδρας, που ήταν το περιβόλι του γιατρού Διομήδη Ησαΐα. Μπήκαν και οι τρεις μέσα στο περιβόλι, πήραν θέσεις κοντά στη στροφή του δρόμου, απ’ όπου περνούσε κάθε βράδυ ο Οτρίσκουλ με το αυτοκίνητό του, και περίμεναν. Οι δύο αντάρτες κρατούσαν όπλα. Ο Μάρκος το στεν που κρατούσε πάντα μαζί του, ο Νίκος Τόμσον και ο Τεύκρος χειροβομβίδα. Ο δρόμος εκεί στη στροφή ήταν ανηφορικός και το αυτοκίνητο έπρεπε να ελαττώσει ταχύτητα. Περίμεναν οι δύο αντάρτες με το δάκτυλο στη σκανδάλη, ενώ ο Τεύκρος είχε την προσοχή του στραμμένη στο δρόμο. Φάνηκαν τα φώτα του να πλησιάζουν… και ξαφνικά ο Τεύκρος είπε:
― Μάρκο, δεν είναι μόνος του ο Οτρίσκουλ. Οδηγός είναι ο Τούρκος σωφέρ του.
― Μη πυροβολήσετε. Αφήστε τον να φύγει, απάντησε ο Μάρκος.
» Αν πυροβολούσαν, υπήρχε κίνδυνος να σκοτωθεί και ο Τούρκος οδηγός. Οι διαταγές του Αρχηγού Διγενή ήταν σαφείς, “μην ενοχλείτε τους Τούρκους” και ο Μάρκος τις τηρούσε πιστά.
» Έτσι η εκτέλεση δεν έγινε. Οι δύο αγωνιστές επέστρεψαν στον Κύκκο, επειδή πληροφορήθηκαν ότι έγιναν πολλές συλλήψεις αγωνιστών της ΕΟΚΑ στον Ξερό.
» Αργότερα έγινε και δεύτερη απόπειρα που απέτυχε για τον ίδιο λόγο.
» Τελικά ο Οτρίσκουλ κατηγορήθηκε για άγριο βασανισμό αγωνιστή… με κτυπήματα με άλυσο. Μαρτύρησε στο δικαστήριο ο γιατρός Διομήδης Ησαΐας. Τα σημάδια του βασανισμού πάνω στο κορμί του αγωνιστή ήταν εμφανή και ο Οτρίσκουλ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον Ξερό».
*Φωτογραφίες από το σημερινό τρισάγιο στα «Φυλακισμένα Μνήματα»
