Χαρτογράφηση οικονομικού πλάνου για το 2022

Αν και η έξαρση της πανδημίας στη δύση του 2021 επισημαίνει με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι σε μεγάλο βαθμό όλα παραμένουν ρευστά, οι σχεδιασμοί και οι στόχοι για την οικονομία του τόπου στη νέα χρονιά έχουν γίνει με δεδομένο ότι εξερχόμαστε της κρίσης και της αβεβαιότητας που επέφερε ο κορωνοϊός.

Αυτό αντανακλά και ο προϋπολογισμός «δημοσιονομικής διόρθωσης» για το νέο έτος, ο οποίος υπερψηφίστηκε από τη Βουλή στις 17 Δεκεμβρίου. Αν και με σαφή μείωση στο έλλειμμα συγκριτικά με το 2021 (-5%), ο προϋπολογισμός του 2022 θα είναι επίσης ελλειμματικός κατά -1,1%. Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να φτάσει το 4%, ενώ το ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα φτάσει τα €23,66 δις.

Οι στόχοι και οι κύριες προκλήσεις για το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης παραμένουν η προώθηση των δομικών μεταρρυθμίσεων και η «διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας, καθώς και του υψηλού ρυθμού ανάπτυξης».

Εξάλλου η ψηφιακή μεταρρύθμιση και η μετάβαση στην πράσινη και κυκλική οικονομία, που αφορούν στο σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών, είναι και για την Κύπρο κεντρικοί στόχοι που θα πραγματώνονται σταδιακά στα επόμενα χρόνια με μεταρρυθμίσεις και έργα, για την υλοποίηση των οποίων (όπως αναφέρεται και πιο κάτω) θα προκηρύσσονται σχέδια με επιχορηγήσεις εκατομμυρίων ευρώ εντός του 2022.

Επίσης, σε ό,τι αφορά τη «βαριά βιομηχανία» του τόπου, τον τουρισμό, ο στόχος είναι να «προσεγγιστούν οι αποδόσεις του 2019».

Σειρά στρατηγικών μεταρρυθμίσεων το 2022

Η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας, της Δικαιοσύνης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πέρα από αναγκαίες για τη βελτίωση της κρατικής λειτουργίας, καθίστανται κρίσιμες επειδή αποτελούν προαπαιτούμενα που πρέπει εντός του 2022 να διεκπεραιωθούν, προκειμένου να εκταμιευθούν συνδεδεμένα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης.

–Φορολογικές μεταρρυθμίσεις

Η απόφαση των G20 για εφαρμογή παγκόσμιου εταιρικού φόρου στο 15% επιταχύνει και στην Κύπρο τις διαδικασίες για φορολογικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα αντισταθμίσουν την όποια απώλεια πλεονεκτήματος μπορεί να προκαλέσει η αύξηση από το 12,5%, που είναι τώρα ο εταιρικός φόρος, στο 15% που θα ανέλθει.

Ήδη από το βήμα της Βουλής, στις 15 Δεκεμβρίου, ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης ανακοίνωσε μια σειρά από φορολογικές αλλαγές, που θα εφαρμοστούν εντός του νέου έτους. Μείωση ή κατάργηση του τέλους €350 για τις εταιρείες, μείωση ή κατάργηση της έκτακτης εισφοράς επί της λογιζόμενης ή/και πραγματικής διανομής μερισμάτων, μείωση του 17% ή κατάργησή του σε περίπτωση επανεπένδυσης, μείωση του ποσοστού επιβολής αμυντικής εισφοράς επί των πιστωτικών τόκων, αναπροσαρμογή των συντελεστών του ΦΠΑ κ.ά.

– Σχέδια προσέλκυσης επενδύσεων στα συντρίμμια του ΚΕΠ

Εξάλλου, φαίνεται ότι τις οικονομικές απώλειες που προκάλεσε η ρεζίλικη κατάργηση του ΚΕΠ των «χρυσών διαβατήριων» θα προσπαθήσουν να αντισταθμίσουν από το κυβερνητικό στρατόπεδο, με νέα, «πιο ορθολογικά δομημένα και στοχευμένα» προγράμματα προσέλκυσης επενδύσεων. Συγκεκριμένα, από 1η Ιανουαρίου θα τεθεί σε εφαρμογή «το πρόγραμμα προσέλκυσης επενδύσεων σε τομείς υψηλής τεχνολογίας, και η άρση στρεβλώσεων στην αγορά», που, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πετρίδη, «έχει στόχο να µετατρέψει την Κύπρο, τα επόµενα χρόνια, σε έναν επιτυχηµένο, αξιόπιστο και ανταγωνιστικό επιχειρηµατικό κόµβο».

Εργασιακά «πρώτης γραμμής»

Ήδη, από το τελευταίο τετράμηνο του χρόνου που αφήνουμε πίσω μας, πήραν μπρος για τα καλά οι συζητήσεις για μια σειρά από ζητήματα εργασιακού χαρακτήρα.

–Κατώτατος μισθός και τηλεργασία

Η θέσπιση Εθνικού Κατώτατου Μισθού δεσπόζει του διαλόγου που διεξάγεται στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος, ανάμεσα σε εκπροσώπους των συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων, και της Υπουργού Εργασίας Ζέτας Αιμιλιανίδου. Το 2022, θεωρείται βέβαιον ότι θα ολοκληρωθεί και θα ψηφιστεί σε Νόμο του κράτους η θέσπιση του Κατώτατου Μισθού.

Επιπλέον, τον νέο χρόνο αναμένεται να πάρει σάρκα και οστά η νομοθετική ρύθμιση της τηλεργασίας, που ειδικά μετά την έλευση της πανδημίας και στον τόπο μας υιοθετήθηκε από μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων και εργαζομένων, με όλα τα στοιχεία να συγκλίνουν στο ότι θα παραμείνει ως μοντέλο εργασίας και μετά την πανδημία.

– Πλαίσιο απασχόλησης εργατών από τρίτες χώρες

Η αναδιαμόρφωση του «πλαισίου απασχόλησης εργατών από τρίτες χώρες» είναι άλλο ένα ζήτημα, το οποίο αναμένεται να «κλειδώσει» εντός του 2022 και μάλιστα στις αρχές του νέου έτους. Εξάλλου, σχετικές διαδικασίες έχουν ήδη ξεκινήσει και αναμένεται ακόμη και εντός Ιανουαρίου να υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις. Κάτι που θα «ηρεμούσε» έναν μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων και εργοδοτών, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι έχουν σοβαρά προβλήματα έλλειψης προσωπικού, με αποτέλεσμα να καθίσταται αβέβαιη η απρόσκοπτη λειτουργία των επιχειρήσεών τους. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, σύμφωνα με τις εργοδοτικές οργανώσεις, εντοπίζεται στον τουριστικό τομέα (ξενοδοχεία και εστιατόρια) και, ως εκ τούτου, πρέπει να ληφθούν γρήγορα οι όποιες αποφάσεις για να είναι έτοιμες οι επιχειρήσεις ενόψει της νέας τουριστικής σεζόν.

–Συνταξιοδοτικό

Και αφού «κλείσουν» τα πιο πάνω ζητήματα, το νέο έτος θα ξεκινήσει επίσης ο εις βάθος διάλογος και για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού. Ήδη οι πρώτες δημόσιες αναφορές, που έχουν γίνει από αξιωματούχους και εμπλεκόμενους φορείς, δείχνουν ότι κάθε άλλο παρά εύκολη θα είναι η συμφωνία ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους και την Κυβέρνηση για το εν λόγω ζήτημα. Πάντως, όπως ανέφερε σε συνέντευξή της η Ζέτα Αιμιλιανίδου, ρυθμιστής του συνταξιοδοτικού θα είναι εν πολλοίς ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός, «καθώς επηρεάζει το ελάχιστο ποσό εισφορών στο ταμείο για τους εργαζομένους, τους εργοδότες και τους αυτοτελώς εργαζομένους και κατ’ επέκτασιν και το ύψος των συντάξεων των προσώπων αυτών».

Προκήρυξη σχεδίων με χορηγίες €150 εκατ.

Για τη μετάβαση στην πράσινη και κυκλική οικονομία, αλλά και για την ψηφιακή μετάβαση, το 2022 είναι προγραμματισμένη η προκήρυξη σειράς σχεδίων με επιχορηγήσεις που φτάνουν τα 150 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για σχέδια τα οποία, σύμφωνα με την Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, στοχεύουν στην «τόνωση της κυπριακής οικονομίας» μέσω της μείωσης του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, αλλά και διά της πράσινης ανάπτυξης.

Συγκεκριμένα, εντός του 2022 θα προκηρυχθούν τα παρακάτω σχέδια:

1. Μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων, €25 εκατ.
2. Ψηφιακή αναβάθµιση επιχειρήσεων, €20 εκατ.
3. Παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών σε επιχειρήσεις, €5 εκατ.
4. Στήριξη στις µεγάλες βιοµηχανίες, €7 εκατ.
5. Ανάπτυξη της κυκλικής οικονοµίας, €13 εκατ.
6. Ενεργειακή αναβάθµιση επιχειρήσεων και τοπικών Αρχών, €40 εκατ.
7. Ενεργειακή αναβάθµιση κατοικιών, €35 εκατ.
8. Σχέδια Ταµείου ΑΠΕ και ΕΞΕ για θερμομόνωση, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και θερµοσιφώνων και σηµείων φόρτισης ηλεκτρικών οχηµάτων, €7-8 εκατ.

Επιστροφή στην κανονικότητα και για τον Τουρισμό

Τα δύο προηγούμενα χρόνια η πανδημία κράτησε καθηλωμένη τη «βαριά βιομηχανία» του τόπου, τον Τουρισμό. Στο νέο έτος έχουν τεθεί στόχοι για επιστροφή στα επίπεδα του 2019. Φυσικά, η υλοποίηση των στόχων αυτών εξαρτάται από την εξέλιξη της πανδημίας.

Ωστόσο, οι σχεδιασμοί για τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου είναι εκεί και αφορούν στις πιο κάτω έξι δράσεις, με τις οποίες είναι επιφορτισμένο το Υφυπουργείο Τουρισμού για το 2022.

1. Ενισχυμένο ψηφιακό μάρκετινγκ. Το Υφυπουργείο έχει εξασφαλίσει έγκριση από το Υπουργείο Οικονομικών, κονδυλίου ύψους 5 εκ. ευρώ, για το ψηφιακό μάρκετινγκ που θα επιτρέψει διαφήμιση της Κύπρου στο εξωτερικό 12 μήνες τον χρόνο.
2. Αναβάθμιση του προσφερόμενου προϊόντος, ενίσχυση ειδικών μορφών τουρισμού και δαπάνες για βελτίωση σε υποδομές.
3. Ανάπτυξη περιοχών που δεν έχουν μέχρι σήμερα αναπτυχθεί επαρκώς τουριστικά, όπως τα ορεινά, η ύπαιθρος και οι ακριτικές περιοχές, με πολύπλευρες δράσεις όπως η διαδρομή «Heartland of Legends».
4. Ανάπτυξη του εγχώριου τουρισμού, όπως το Έκτακτο Σχέδιο Ενίσχυσης Εγχώριου Τουρισμού, το οποίο παρατάθηκε μέχρι το τέλος Μαρτίου 2022.
5. Συνεργασία με οργανωτές ταξιδιών και αεροπορικές εταιρείες, με πιο στοχευμένες συνεργασίες συνδιαφήμισης, με σκοπό τη διείσδυση σε αγορές που διαθέτουν ολόχρονο πρόγραμμα πτήσεων.
6. Υλοποίηση δράσεων που έχουν περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για το οποίο προβλέπονται στον προϋπολογισμό περίπου 3 εκ. ευρώ και για το οποίο θα εκπονηθούν τέσσερα σχέδια.

(δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή της Κυριακής», 01/01/2022)