Τα επτά… νομοσχέδια που άλλαξαν την Κύπρο το 2021

Η χρονιά που μας πέρασε ήταν άλλη μια δύσκολη περίοδος για το νησί μας, όμως καταφέρνουμε να κρατηθούμε ως λαός και κοινωνία. Αν και αντιμετωπίσαμε άπειρες προκλήσεις, ιδίως εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, καταφέραμε να εξελίξουμε τόσο τη σκέψη μας όσο και την κοινωνία μας μέσω νέων νόμων που θεσπίστηκαν κατά το 2021. Η χρονιά αυτή μάς έμαθε πολλά, ενώ αυτές οι προτάσεις νόμου θα βελτιώσουν την κυπριακή κοινωνία γενικά και τις μελλοντικές γενιές. Ωστόσο όλα ξεκινούν από την ψήφο εμπιστοσύνης στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, εφόσον οι υποψήφιοι που επιλέγουμε είναι αυτοί που θα τροποποιήσουν υφιστάμενους νόμους ή θα θέσουν νέα σχέδια νόμου για μια καλύτερη κοινωνία.

Νέα νομοσχέδια ή προτάσεις για ακύρωση ή αλλαγή υφιστάμενου νόμου μπορούν να καταθέσουν οι υπουργοί ενός κράτους ή οι βουλευτές. Σκοπός είναι η Κυβέρνηση να μπορέσει να υλοποιήσει τους στόχους που έθεσε στην αρχή της θητείας της, μέσω των νομοσχεδίων που προτείνει ένας υπουργός, ενώ δίνεται και το δικαίωμα στον πολίτη μέσω του αντιπροσώπου που έχει ψηφίσει, δηλαδή του βουλευτή, να θεσπίζονται νόμοι που του προσφέρουν ένα καλύτερο μέλλον.

Πιο γενικά, το νομοσχέδιο παρουσιάζεται στην αρχή στη Βουλή και αναλύεται από όλους τους βουλευτές. Αργότερα διαβάζεται και πάλι στην Ολομέλεια της Βουλής και γίνεται συζήτηση γύρω από το θέμα που πραγματεύεται. Στο τέλος της διαδικασίας οι βουλευτές ψηφίζουν σχετικά. Εάν το νομοσχέδιο απορριφθεί, δεν προωθείται παρακάτω. Αν όμως συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία, τότε θα παραπεμφθεί για εξέταση στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και μετά τις απαραίτητες εξετάσεις ή και τροποποιήσεις θα κατατεθεί εκ νέου στην Ολομέλεια της Βουλής, ώστε να ψηφιστεί και να σταλεί στον Προέδρο της Δημοκρατίας. Εφόσον ο ΠτΔ συμφωνήσει πλήρως με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, μέσα σε δεκαπέντε μέρες υποχρεούται να το δημοσιεύσει στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Έτσι οι νέοι πια νόμοι γίνονται καθημερινότητά μας.

Παρά τις δυσκολίες που προκάλεσε η πανδημία, η Βουλή των Αντιπροσώπων κατάφερε και φέτος να θεσπίσει αρκετούς νόμους. Κάποιοι από αυτούς άλλαξαν τη ζωή μας και σίγουρα θα συνεχίσουν να το κάνουν.

Η ανθρωποκτονία γυναικών μετονομάστηκε σε γυναικοκτονία

Πρόταση νόμου κατέθεσε μετά την ανάληψη της θέση της Προέδρου της Βουλής η Αννίτα Δημητρίου σχετικά με τις γυναικοκτονίες. Πλέον η δολοφονία γυναίκας θεωρείται ποινικό αδίκημα που τιμωρείται με ισόβια, όπως και η ανθρωποκτονία. Η διαφορά ανάμεσα στην ανθρωποκτονία και τη γυναικοκτονια (γι’ αυτό άλλωστε και τέθηκε νέα πρόταση νόμου) είναι ότι σε γυναικοκτονία προβαίνει κάποιος σε αυτή την πράξη ακριβώς επειδή το θύμα είναι γυναίκα. Η λογική πίσω από την πρόταση νόμου είναι ότι οι γυναίκες αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων ανθρωποκτονίας που διαπράττονται στο πλαίσιο ενδοοικογενειακής βίας, σεξουαλικής βίας, εγκλημάτων που γίνονται κατ’ επίκλησιν της επονομαζόμενης «τιμής», γεγονός το οποίο εδραιώνει την αντίληψη ότι η βία εναντίον των γυναικών είναι φαινόμενο αποδεκτό και αναπόφευκτο.

Ψηφίστηκε ο νόμος για την ψυχολογική βία κατά των γυναικών

Με συνεργασία δυο βουλευτών από τα δυο μεγαλύτερα κόμματα του κράτους μας θεσπίστηκε ο νόμος για «stalking» και παρενόχληση κατά των γυναικών. Συγκεκριμένα, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Δημήτρης Δημητρίου και ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού πέτυχαν την ομόφωνη υιοθέτηση από την Ολομέλεια της Βουλής του νόμου για την προστασία από παρενοχλητική παρακολούθηση και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι σημαντικό να εφαρμοστεί ο νόμος από την Αστυνομία και να ενθαρρυνθούν τα θύματα να καταγγέλλουν. Μάλιστα η πρόταση νόμου συνάντησε προβλήματα από τη γένεσή της, αφού έμεινε δύο χρόνια στα συρτάρια και η θέσπισή της κατέστη δυνατή μετά από επιμονή του Κοινοβουλίου. Πλέον οι γυναίκες μπορούν να καταγγέλλουν την παρενοχλητική παρακολούθηση, αφού προηγουμένως δεν υπήρχε το απαραίτητο νομοθετικό πλαίσιο.

Την αναστολή εκποιήσεων ακίνητων ψήφισε η Βουλή

Μετά τη λήξη της προηγούμενης παράτασης, που ολοκληρώθηκε στις 31 Μαρτίου 2021 και αφορούσε σε πρώτη κατοικία και μικρή επαγγελματική στέγη, η Ολομέλεια της Βουλής ψήφισε την πρόταση νόμου των ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ που παρατείνει για ακόμα τέσσερεις μήνες την αναστολή των εκποιήσεων. Η αναστολή των εκποιήσεων αφορά κύρια κατοικία αξίας μέχρις €500.000, καθώς και επαγγελματική στέγη πολύ μικρής επιχείρησης που εργοδοτεί προσωπικό μικρότερο των δέκα ατόμων και έχει ετήσιο κύκλο εργασιών που δεν υπερβαίνει τα 2 εκ. ευρώ, αλλά και αγροτεμαχίων μέχρι €250.000. Η συγκεκριμένη πρόταση νόμου κατατέθηκε στη Βουλή από τους Γιώργο Λουκαΐδη, Στέφανο Στεφάνου, Άριστο Δαμιανού και Αντρέα Καυκαλιά εκ μέρους του ΑΚΕΛ και τη Χριστιάνα Ερωτοκρίτου εκ μέρους του ΔΗΚΟ.

Δικαιοσύνη φιλική προς τα παιδιά

Για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας μέσω της εγκαθίδρυσης νέων δομών και διαδικασιών απεμπλοκής των παιδιών από το σύστημα δικαιοσύνης, υιοθέτησε σχετικό νέο νόμο η Ολομέλεια της Βουλής. Πρόκειται για πρωτοποριακό σύστημα εγκαθίδρυσης συστήματος για παιδοκεντρική μεταχείριση των ανήλικων παραβατών, με πρωταρχικό μέλημα το συμφέρον του παιδιού. Η φιλοσοφία του νόμου είναι ότι η ποινική δίωξη αποτελεί έσχατο μέτρο και εφαρμόζεται αφού έχουν όλα τα άλλα μέτρα δοκιμαστεί και αποτύχει. Βάσει του νέου νόμου, εγκαθιδρύεται Δικαστήριο Ανηλίκων και δημιουργούνται χώροι κράτησης παιδιών εκτός φυλακών.

Πράσινο φως της Βουλής για τις κάμερες τροχαίας

Ένα σύστημα το οποίο θα αποτρέψει πολλά ατυχήματα, αλλά και δυστύχημα, τέθηκε σε εφαρμογή πριν από λίγο καιρό. Πριν όμως τεθούν σε λειτουργία οι κάμερες που θα καταγράφουν την παραμικρή τροχαία παράβαση στους δρόμους (εξέλιξη που αποτελεί ορόσημο για τα τροχαία ατυχήματα), η Ολομέλεια έπρεπε να δώσει το πράσινο φως. Ψηφίστηκαν συνολικά τρεις νέοι νόμοι που εξυπηρετούν τη νέα τροχαία επιτήρηση, ενώ με βάση τη νέα νομοθεσία οι ιδιοκτήτες των αυτοκινήτων ενοικιάσεως δεν θα επιβαρύνονται με τυχόν πρόστιμα που θα προκύψουν από τις παραβιάσεις των πελατών τους.

Επιτέλους Αστυνομία και για τα ζώα

Με 32 ψήφους υπέρ και 2 αποχές η Ολομέλεια της Βουλής τροποποίησε τον περί Αστυνομίας Νόμο, ώστε να συσταθεί ειδικό κλιμάκιο από μέλη της Αστυνομίας Κύπρου, που θα αναλαμβάνει υποθέσεις κακομεταχείρισης και κακοποίησης ζώων. Τα μέλη του συγκεκριμένου κλιμακίου θα εκπαιδεύονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα για την εκτέλεση των καθηκόντων που προβλέπονται στον σχετικό νόμο. Η Ολομέλεια ενέκρινε την τροπολογία του Κινήματος Οικολόγων, με την οποία προστέθηκε διάταξη, βάσει της οποίας η Αστυνομία για τα Ζώα θα έχει αρμοδιότητα να διερευνά οποιαδήποτε παράβαση των διατάξεων του περί Προστασίας και Ευημερίας των Ζώων Νόμου και του περί Σκύλων Νόμου, αντί να περιορίζεται στη διερεύνηση μόνο ορισμένων πολύ σοβαρών αδικημάτων που προβλέπονται στους εν λόγω νόμους. Άλλες δύο τροπολογίες των Οικολόγων απορρίφθηκαν με διαφορά μιας ψήφου.

Επεκτείνεται η άδεια μητρότητας για… δυο, τρία και τέσσερα παιδιά

Η Ολομέλεια της Βουλής ψήφισε ομόφωνα τους νόμους για επέκταση της άδειας μητρότητας για το δεύτερό παιδί, οι οποίοι θα ισχύουν από τη στιγμή της δημοσίευσής τους και για τις μητέρες που θα βρίσκονται ήδη σε άδεια μητρότητας. Συγκεκριμένα, με βάση τον νέο νόμο, η άδεια μητρότητας αυξάνεται από 18 σε 22 εβδομάδες για το δεύτερο παιδί και σε 26 εβδομάδες για το τρίτο παιδί και για όσα θα ακολουθήσουν. Η αύξηση της άδειας μητρότητας αφορά όλες τις περιπτώσεις απόκτησης παιδιού με τοκετό, υιοθεσία ή μέσω παρένθετης μητέρας. Ωστόσο ο Ανδρέας Καυκαλίας, βουλευτής του ΑΚΕΛ, τόνισε την αδυναμία του νέου νόμου αφού δεν προβλέπει αύξηση στην άδεια μητρότητας και για το πρώτοπαιδί.

Οι νόμοι που τέθηκαν σε ισχύ μετά την ψήφισή τους μετατρέπουν την κοινωνία μας σε ένα πιο σύγχρονο και εναρμονισμένο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα κοινό. Ωστόσο οι πολίτες αναμένουν ότι το 2022 θα γίνουν ακόμα πιο δραστικές αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο του νησιού μας.