Μείωση πλαστικών και με τον νόμο

Την εναρμόνιση με την οδηγία σχετικά με τη μείωση ορισμένων πλαστικών προϊόντων, μειώνοντας παράλληλα τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, επιχειρεί η Επιτροπή Περιβάλλοντος, η οποία φρόντισε να ετοιμάσει νομοσχέδιο σχετικό με τον Περί Αποβλήτων Νόμο.

Μια οδηγία που θα έπρεπε κανονικά να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο μέχρι τις 3 Ιουλίου του 2021. Σκοπός του μέρους που τέθηκε για τροποποίηση είναι η πρόληψη και η μείωση του αντικτύπου ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, ιδίως στο υδάτινο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία, καθώς και η προώθηση της μετάβασης σε κυκλική οικονομία με καινοτόμα και βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα, προϊόντα και υλικά, συμβάλλοντας έτσι στην αποδοτική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

Το νομοσχέδιο εφαρμόζεται σε όλα τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης, στα προϊόντα που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη και στα αλιευτικά εργαλεία που περιέχουν πλαστικές ύλες.

Περιορισμοί της διάθεσης στην αγορά

Αν και η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν ξεκάθαρη και οι εισαγωγές πλαστικών μιας χρήσης είχαν περιοριστεί, εντούτοις η απουσία νομοθετικού πλαισίου που να θέτει σε πραγματική ισχύ την εν λόγω οδηγία, δεν εμπόδισε την κυκλοφορία των «απαγορευμένων» πλαστικών, με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα εύκολα κάποιος να μπορεί να βρει και να αγοράσει πλαστικά καλαμάκια, μπατονέτες, αναδευτήρες ποτών, κυπελλάκια και ποτηράκια, εφόσον αρκετοί επιχειρηματίες εξασφάλισαν στοκ για αρκετούς μήνες.

Ωστόσο, με τη νομοθεσία που ψηφίζεται σήμερα και τίθεται άμεσα σε ισχύ, απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης και των προϊόντων που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη. Αυτά είναι: μπατονέτες, μαχαιροπήρουνα, ξυλάκια τύπου chopsticks, πιάτα, καλαμάκια, αναδευτήρες ποτών, ράβδοι για μπαλόνια, δοχεία φαγητού (όπως αυτά που δίνονται σε ταχυφαγεία), περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο, κυπελλάκια από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους.

Αλλαγές και στα επόμενα χρόνια

Από τις 3 Ιουλίου 2024, τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης όπως περιέκτες ποτών με χωρητικότητα έως και τριών λίτρων, περιλαμβανομένων των καπακιών και των καλυμμάτων τους, μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνο εάν τα καπάκια και τα καλύμματα παραμένουν προσαρτημένα στους περιέκτες κατά τη διάρκεια του προβλεπόμενου σταδίου χρήσης του προϊόντος.

Από την 1η Ιανουαρίου 2025, οι φιάλες ποτών PET -κατασκευασμένες από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο- θα περιέχουν τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό.

Από την 1η Ιανουαρίου 2030, οι φιάλες ποτών θα αποτελούνται κατά τουλάχιστον 30% από ανακυκλωμένο πλαστικό, υπολογιζόμενο ως μέσος όρος για όλες τις φιάλες ποτών που διατίθενται στην αγορά.

Απαιτήσεις στη σήμανση

Μια ακόμη εισήγηση, που θα τεθεί σε εφαρμογή, είναι όπως όλα τα πλαστικά μιας χρήσης, που εξακολουθούν να καταναλώνονται, φέρουν ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση επί της συσκευασίας τους ή επί του ίδιου του προϊόντος, που θα ενημερώνει τους καταναλωτές για τις κατάλληλες επιλογές διαχείρισης του προϊόντος ως αποβλήτου, την παρουσία πλαστικών υλών στο προϊόν και τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της απόρριψής τους στο περιβάλλον.

Τέτοια προϊόντα που καταναλώνονται ευρέως είναι οι σερβιέτες υγιεινής, ταμπόν και εφαρμογές ταμπόν, τα υγρά μαντηλάκια, τα προϊόντα καπνού με φίλτρο και φίλτρα που κυκλοφορούν στο εμπόριο για χρήση σε συνδυασμό με προϊόντα καπνού και κυπελλάκια.

Ευθύνες των παραγωγών

Οι παραγωγοί των διαφόρων πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης, που αναφέρθηκαν πιο πάνω, θα πρέπει να αναλάβουν κάποια κόστη όπως αυτό των μέτρων ευαισθητοποίησης, της συλλογής αποβλήτων που απορρίπτονται στα δημόσια συστήματα συλλογής, μεταφοράς και επεξεργασίας τους και του καθαρισμού ως αποτελέσματος της απόρριψης στο περιβάλλον.

Από την άλλη πλευρά η αρμόδια Αρχή, που δεν είναι άλλη από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, θα πρέπει να λάβει μέτρα για την ενημέρωση των καταναλωτών και την παροχή κινήτρων για υπεύθυνη καταναλωτική συμπεριφορά, προκειμένου να μειωθούν τα απορρίμματα από τα διάφορα προϊόντα.