Το περιοδικό «London Illustrated News» και η εξέγερση του 1931
Υπερπόντια αερομεταφορά στρατευμάτων για καταστολή της εξέγερσης των Κυπρίων το 1931 – Η πρώτη υπερπόντια αερομεταφορά στρατευμάτων στην πολεμική ιστορία
Στο περιοδικό «London Illustrated News» της 14ης Νοεμβρίου του 1931 δημοσιεύτηκε ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα για την εξέγερση των Οκτωβριανών και τις ενισχύσεις που απεστάλησαν για να καταπνιγεί το κίνημα. Τίτλος του αφιερώματος: «TROOP TRANSPORT OVERSEA BY AIR: HELP SENT FROM CAIRO TO CYPRUS». Το αφιέρωμα συνοδεύουν και έντεκα εντυπωσιακές φωτογραφίες από την πρώτη αερομεταφορά στρατευμάτων με πτήση πάνω από θάλασσα.
Έτσι, μετά τη δημοσίευση φωτογραφιών του Κυβερνείου, πριν και μετά την εξέγερση, στο τεύχος της 7ης Νοεμβρίου του 1931, το περιοδικό επανέρχεται με νέες φωτογραφίες σχετικές με τα γεγονότα στην Κύπρο.
Η αερομεταφορά 150 στρατιωτών είχε ειδησεογραφικά καλυφθεί από το τεύχος της 31ης Οκτωβρίου του 1931. Εκεί γινόταν για πρώτη φορά αναφορά στις δυνατότητες των επτά Vickers Victoria μεταγωγικών της RAF.
Επίσης στους «Times» της 31ης Οκτωβρίου του 1931 ο ανταποκριτής στο Κάιρο ανάγγειλε την επιστροφή των πέντε Vickers στο Κάιρο την 29η του Οκτώβρη. Τα δύο άλλα Vickers παρέμειναν στην Κύπρο εκτελώντας μεταφορές προσωπικού από πόλη σε πόλη.
Ο ανταποκριτής των «Times» τόνιζε πως « η επιχείρηση εμπερικλείει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού αυτή πιστεύεται ότι είναι η πρώτη φορά που στρατεύματα μεταφέρονται πάνω από θάλασσα αεροπορικώς».
«Η συνολική απόσταση της πτήσης από την Αίγυπτο στη Λευκωσία ήταν 550 μίλια περιλαμβανομένης και της υπερπτήσης πάνω από τη θάλασσα για 180 μίλια και ολοκληρώθηκε σε 7 ½ ώρες». Αυτά αναφέρει ο συντάκτης του περιοδικού.
Τα αεροπλάνα της επιχείρησης ήταν αποσπασμένα στο 216 Bomber Transport Squadron της Βασιλικής Αεροπορίας που εδρεύει στην Ηλιούπολη. Σε αυτά είχαν εφαρμόσει ειδικά δύο μηχανές Napier Lion.
Ο συντάκτης υπενθυμίζει πως τα αεροπλάνα αυτά και οι μηχανές είχαν διεκπεραιώσει με επιτυχία πτήση μετ’ επιστροφής από το Κάιρο στο Κέηπ Τάουν.
Επιπρόσθετα τονίζει ότι αεροπλάνα του ιδίου τύπου χρησιμοποιήθηκαν για να φυγαδεύσουν από την Καμπούλ τους Βρετανούς και τους ξένους υπηκόους κατά τον χειμώνα του 1928-1929.
Σε κάποια από τα Vickers ή στα υδροπλάνα συνοδείας φαίνεται να εγκαταστάθηκαν φωτογραφικές μηχανές γι’ αυτό και έχουμε κάποιες εκπληκτικές αεροφωτογραφίες της επιχείρησης. Κάποιες από αυτές δημοσιεύουμε ενώ τις υπόλοιπες θα φιλοξενήσουμε στο επόμενο «Ταξίδι στο Παρελθόν».
Η Κύπρος ήταν πάντα χώρος εφαρμογής στρατηγικών και πολεμικών καινοτομιών. Μια από αυτές παρουσιάζουμε εκτενώς σε μια προσπάθεια εμβάθυνσης στην εσταυρωμένη πορεία για ελευθερία σε ένα νησί Ελληνικού τρόπου ζωής από τα βάθη των αιώνων.
Συνεχίζουμε την παρουσίαση του αφιερώματος στην εξέγερση των Οκτωβριανών που επιχειρεί το «London Illustrated News» της 14ης Νοεμβρίου του 1931.
Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος φέρει τον τίτλο «TROOP-CARRIERS ARRIVING INCYPRUS. AIR-BORNE REINFORCEMENTS FROM EGYPT». Περιλαμβάνει πέντε εντυπωσιακές αεροφωτογραφίες που είχαν ληφθεί από ειδικές φωτογραφικές που τοποθετήθηκαν σε κάποια από τα μεταγωγικά αεροπλάνα που συμμετείχαν σε αυτό το ριψοκίνδυνο εγχείρημα αερομεταφοράς βρετανικών στρατευμάτων.
Στο κείμενο που συνοδεύει τις πέντε φωτογραφίες αναφέρονται πληροφορίες για τις εκατοντάδες συλλήψεις και τους εντοπισμούς αγωνιστών της ελευθερίας του νησιού.
Ανταποκρίσεις για τους εξόριστους, για τις καταμετρήσεις των ζημιών από την Παγκύπρια εξέγερση και τις ενέργειες των Βρετανών για να φορολογηθεί όλος ο πληθυσμός και να αποπληρωθούν οι ζημιές.
Για να κατανοήσει κάποιος τη σημασία των αεροπλάνων αυτών θα πρέπει να μελετήσει τη μαρτυρία του Βρετανού επικεφαλής των αποικιακών στρατευμάτων, λοχαγού H. A. Freeman, ο οποίος αναφέρει στο κείμενο του «Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 1931 ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ», δημοσιευμένο τον Ιανουάριο του 1933 στο επίσημο περιοδικό του Βρετανικού Υπουργείου Αμύνης, «The Army Quarterly»:
«Τα μεταγωγικά ήταν ανεκτίμητα για τη μεταφορά διμοιριών από τη Λευκωσία στις επαρχίες. Με το μέσο αυτό ήμουν σε θέση να στείλω μια διμοιρία πενήντα μίλια στη Λεμεσό ή Αμμόχωστο για να πραγματοποιήσουν σύλληψη να πάρουν όπλα ή λεφτά κλπ και να βρίσκονται πίσω στη Λευκωσία, το απόγευμα. Τα αεροπλάνα δε χρειάζονται φρουρά ενώ βρίσκονται στο έδαφος καθώς με το πρώτο σημάδι μιας επίθεσης απογειώνονταν αμέσως».
Μια αρχειακή πρόκληση αποτελεί η εξεύρεση όλων των αεροφωτογραφιών αυτής της στρατιωτικής επιχείρησης των Βρετανών για να καταπνιγεί αυτή η αυθόρμητη επανάσταση των Ελλήνων της Κύπρου.
Βέβαια συνολικότερη εικόνα θα μπορέσουμε να έχουμε όταν παρουσιάσουμε την προβολή που είχε η εξέγερση και η πυρπόληση του Κυβερνείου από το περιοδικό «London Illustrated News» της 7ης Νοεμβρίου του 1931, όπου σε φωτογραφικό αφιέρωμα παρουσιάζεται ελεγχόμενη η σύγκρουση της τοπικής Κυβερνήσεως με το αυθόρμητο κίνημα αυτοδιάθεσης του Ελληνικού λαού της Κύπρου.
Η εξέγερση των Οκτωβριανών αποτελεί ένα ανοικτό κεφάλαιο διερεύνησης και πρόσθετης εμβάθυνσης.
