Les jeux sont faits (?) (Το παιχνίδι έχει γίνει (;))
Το κυπριακό πρόβλημα συνεχίζεται στη σημερινή Τουρκία, με αμείωτη ένταση από πέραν της εξηκονταετίας. Κι ενώ η Τουρκία με τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923 αποποιήθηκε όλα τα δικαιώματά της πάνω στην Κύπρο, η Βρετανία, για ευνόητους λόγους, επανέμπλεξε τον τουρκικό παράγοντα στο κυπριακό ζήτημα τη δεκαετία του 1950 και έτσι έχουμε σήμερα το τουρκικό στοιχείο να είναι ανάμεσα στους πρωταγωνιστές στο ζήτημα.
Μετά τον Αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959) για ένωση με την Ελλάδα, ο Μακάριος δέχθηκε ανεξαρτησία και έτσι η ελληνική πλευρά, η πλειοψηφία του 82% του νησιού, εκινείτο προς ένα ενιαίο ανεξάρτητο κράτος. Με τις συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου (11-19 Φεβρουαρίου, 1959) μια «κολοβωμένη» ανεξαρτησία δόθηκε στην Κύπρο, σε συνθήκες δυαρχίας του ελληνικού και του τουρκικού στοιχείου. Με άλλα λόγια, η μειοψηφία είχε στην ουσία τα ίδια δικαιώματα με την πλειοψηφία και παραγνωρίζονταν οι άλλες μειοψηφίες (Αρμένιοι, Μαρωνίτες, Λατίνοι). Η Ζυρίχη απεκλήθη από την ελληνοκυπριακή ηγεσία που την αποδέχτηκε «αδήριτος ανάγκη».
Δεν έφθασε αυτό αλλά μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η κατάσταση για τους Ελληνοκυπρίους χειροτέρευσε ακόμη περισσότερο. Με τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου[Μακαρίου – Ντενκτάς (1977) και Κυπριανού – Ντενκτάς (1979)], ένας νέος όρος και σύστημα, άγνωστα μέχρι τότε στο διεθνές δίκαιο, προσετέθη στο άμοιρο κυπριακό ζήτημα: «Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (ΔΔΟ)»,ένα είδοςσύνθεσης ομοσπονδίας και συνομοσπονδίας, με πολλά ερωτηματικά στην εφαρμογή του – ασφαλώς δεν ήταν αυτό που αναζητούσαν οι Ελληνοκύπριοι.
Ένα τέτοιο σύστημα τέθηκε σε δημοψήφισμα στον κυπριακό λαό, υπό τον τίτλο «σχέδιον Ανάν». Το σχέδιο αυτό καταψηφίσθηκε κατά 76% από τους Ελληνοκυπρίους και ψηφίσθηκε με πλειοψηφία από τους Τουρκοκυπρίους. Μετά τις συναντήσεις στην Ελβετία, όπου οι αντιπρόσωποι απόλαυσαν, μεταξύ άλλων, όχι μόνο τη χώρα αλλά τις σπεσιαλιτέ της, όπως το fondu eau fromage, που πολλοί αποκαλούσαν περιφρονητικά «ψωμί που βουττούσαν σε λιωμένον τυρί», όταν επανήλθαν οι Τούρκοι άλλαξαν «χαβά» και αποφάσισαν ότι ήθελαν άλλο, καλύτερο «πράγμα»: δύο χωριστά κράτη.
Τη νέα αυτήν αξίωση την κυνηγούν πάλι με τον τουρκικόν τρόπον (“in the Turkish way”), ένα μείγμα διπλωματίας και ωμής βίας.
Ο κ. Ερντογάν το ζήτησε επιτακτικά μιλώντας στη φετινή Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ενώ από τη χώρα του μας μήνυσε ότι θα μας επισκεφθεί νύκτα.
Δεν θα χρησιμοποιήσω τη λέξη του Cambronne. Εν τούτοις, πιστεύω, ότι ίσως, δυστυχώς, «les jeux sont faits, Mesdames et Messieurs, rienneva plus!». Αν μείνουμε, τουλάχιστον, με τη παρούσα ηγεσία της Tűrkiye.
*barrister-at-law (Lincoln’sInn, London), Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης, Ελβετίας). Πρώην Μέλος της Γενικής Γραμματείας του ΟΗΕ στο Τμήμα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Πρώην Επιμελητής του Παντείου Πανεπιστημίου
