Σε δεινή θέση οι δανειολήπτες - Eντείνονται οι ανησυχίες για «κόκκινα δάνεια»

Συνεχίζει ακάθεκτη την επιθετική νομισματική της πολιτική η ΕΚΤ, εφόσον ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά. Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο ανήλθε στο 9,9%, ποσοστό πολύ μακριά από τον στόχο της ΕΚΤ, που είναι το 2%. Παρά τις εκτιμήσεις ότι έρχεται μία παρατεταμένη και βαθιά ύφεση στην οικονομία, η Επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, έστειλε σαφές μήνυμα ότι τα επιτόκια θα αυξάνονται ενόσω ο πληθωρισμός είναι υψηλός.

Θα χρειαστεί χρόνος

Η ΕΚΤ έχει προχωρήσει ήδη σε δύο αυξήσεις επιτοκίων από τον Ιούλιο, συνολικού ύψους 125 μονάδων βάσης, ωστόσο, ο πληθωρισμός δεν έχει δείξει σημάδια αποκλιμάκωσης. Οικονομολόγοι αναφέρουν ότι θα αργήσει πολύ να φανεί, διότι ο πληθωρισμός δεν δημιουργείται από την αυξημένη ζήτηση των προϊόντων αλλά από τα σοβαρά ζητήματα που προκύπτουν στην εφοδιαστική αλυσίδα και την προσφορά των προϊόντων. Επίσης, από τεχνητές παρεμβάσεις που υπάρχουν στην αγορά μέσω των κυρώσεων και των αντικυρώσεων, αλλά και σοβαρών ζητημάτων που αφορούν στη μεταφορά των προϊόντων προς τις αγορές. Θα χρειαστεί χρόνος, όπως αναφέρουν, για να μεταδοθεί η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ μέσω των τοπικών τραπεζών στις αγορές, που σκοπό έχει τη μείωση της ρευστότητας από την αγορά, τη μείωση της ζήτησης των προϊόντων και κατ’ επέκτασιν τη μείωση των τιμών. Συνεπώς, η επιβράδυνση του πληθωρισμού θα καθυστερήσει λόγω των τεχνικών παρεμβάσεων, που δεν αφήνουν τις δυνάμεις της αγοράς να λειτουργήσουν.

Τόκος «φωτιά»

Πονοκέφαλο στους δανειολήπτες προκαλούν οι αυξήσεις των επιτοκίων. Ήδη οι πρώτες αυξήσεις αποτυπώνονται και στα τελευταία στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας (ΚΤΚ). Το επιτόκιο για τα στεγαστικά δάνεια τον Αύγουστο ανήλθε στο 2,96%, σε σύγκριση με 2,55% τον προηγούμενο μήνα. Το επιτόκιο που αφορά τις μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι €1 εκ. παρουσίασε αύξηση στο 3,81%, σε σύγκριση με 3,51% τον Ιούλιο. Στον πιο κάτω πίνακα φαίνεται πως διαμορφώνεται η δόση ενός δανείου. Μία δόση ενός στεγαστικού δανείου ύψους €150.000, με διάρκεια αποπληρωμής 20 χρόνια και επιτόκιο 3,55%, με την άνοδο των επιτοκίων κατά 0,75%, θ’ αυξηθεί κατά €59 τον μήνα. Δηλαδή από €873 δόση τον μήνα, θα πληρώνει €932. Η δόση ενός στεγαστικού δανείου ύψους €200.000, με διάρκεια αποπληρωμής 20 χρόνια και επιτόκιο 3,55%, με την άνοδο θ' αυξηθεί κατά €78 τον μήνα. Δηλαδή από €1.165 δόση τον μήνα, θα πληρώνει €1.243.

1ο παράδειγμα

Δάνειο €150.000

Αποπληρωμή 20 χρόνια

Επιτόκιο Δόση

3,55% €873

4,3% €932

2ο παράδειγμα

Δάνειο €200.000

Αποπληρωμή 20 χρόνια

Επιτόκιο Δόση

3,55% €1.165

4,3% €1.243

Δύσκολο το 2023

Οι συνέπειες των υψηλών επιτοκίων σε συνάρτηση με τις ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, καύσιμα και ρεύμα, σύμφωνα με οικονομολόγους θα φανούν το πρώτο τρίμηνο του 2023. Μιλώντας στο «Σίγμα» ο Σύμβουλος Αφερεγγυότητας, Μάριος Ιερόπουλος, στις 26 Οκτωβρίου, ανέφερε πως οι δανειολήπτες που δεν μπορούν ν’ ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις, καλό θα ήταν να ζητήσουν από το τραπεζικό τους ίδρυμα αναδιάρθρωση. Πρόσθεσε πως «η αναδιάρθρωση συμφέρει και την τράπεζα, διότι εάν το δάνειο τερματιστεί και προβεί σε εκποίηση πρώτης κατοικίας η τράπεζα, τότε δύσκολα θα βρει αγοραστή γιατί το ενδιαφέρον για κύρια κατοικία είναι μηδαμινό και στο τέλος θα μείνει ανεκμετάλλευτο». Έκανε ιδιαίτερη μνεία στην ΚΕΔΙΠΕΣ, για τον τρόπο που διαχειρίστηκε την αύξηση των επιτοκίων. Συγκεκριμένα, η ΚΕΔΙΠΕΣ μετέφερε τις αυξήσεις των τόκων στην τελευταία δόση του δανείου, με τον κ. Ιερόπουλο να αναφέρει «πως μέχρι την τελευταία δόση πιθανόν να μην έχει αυξήσεις, γιατί υπολογίζω σε 3 χρόνια τα επιτόκια ν’ αρχίζουν να μειώνονται και έτσι οι αυξήσεις θα μετριαστούν». Παρά ταύτα, νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα πρέπει ν’ αναθεωρήσουν τους προϋπολογισμούς τους, ώστε να μπορούν ν’ αντεπεξέλθουν με τις δανειακές τους υποχρεώσεις. Ο κίνδυνος για ένα νέο κύμα «κόκκινων δανείων» στην ήδη βεβαρημένη κυπριακή οικονομία είναι ορατός και οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές.

Νέα εποχή

Ο κύκλος της αύξησης των επιτοκίων έχει ανοίξει στις 27 Ιουλίου, όταν αυξήθηκαν τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης, μια αύξηση που σηματοδότησε το τέλος των αρνητικών επιτοκίων στην Ευρωζώνη μετά από οκτώ χρόνια. Γεγονός που είναι προς όφελος των καταθετών άνω των €100.000, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια έβλεπαν τις καταθέσεις τους να μειώνονται. Η άνοδος των επιτοκίων διαφαίνεται και από τις καταθέσεις, οι οποίες, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΚΤΚ, έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων εννέα και πλέον ετών τον Σεπτέμβριο του 2022. Οι συνολικές καταθέσεις τον Σεπτέμβριο του 2022 κατέγραψαν καθαρή αύξηση €148 εκ., σε σύγκριση με καθαρή αύξηση €173,7 εκ. τον Αύγουστο του 2022. Πέραν της αύξησης των επιτοκίων, όπως αναφέρουν οικονομολόγοι, οφείλεται και στο γεγονός πως λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας και της ακρίβειας πολλές επενδύσεις «έμειναν στον πάγο». Αντίθετα, πληθωριστικές πιέσεις και αύξηση των επιτοκίων φρέναρε τη ζήτηση των νέων δανείων. Σύμφωνα με την ΚΤΚ, ο νέος δανεισμός κατέγραψε μείωση σχεδόν €111 εκατ. Η πολιτική των τραπεζών για νέα δάνεια έχει γίνει ήδη πιο αυστηρή, καθώς οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν συνεπεία της υφιστάμενης κατάστασης είναι πολλοί.