Φάκελος «Ανήλικοι Παραβάτες»: Εκφοβισμός, βία και ρατσισμός στα σχολεία

Έντονη ανησυχία και προβληματισμό προκαλούν οι σοβαρές υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται ανήλικοι. Αυξητική τάση παρουσιάζουν και οι υποθέσεις βίας στα σχολεία, του σχολικού εκφοβισμού, αλλά κυρίως των περιστατικών ρατσιστικής βίας.

Η «Σημερινή» καταγράφει όλα αυτά τα περιστατικά μέσω των αρμοδίων, αλλά δίνει τον λόγο και σε παιδιά που δίνουν τις δικές τους μαρτυρίες.

Γεγονός αποτελεί ότι δεν καταφέραμε σαν κοινωνία να είμαστε σωστά πρότυπα για τα παιδιά μας

Σημαντική αύξηση των σοβαρών αδικημάτων με εμπλοκή ανηλίκων

Κυριακή Λαμπριανίδου, Β. Διευθύντρια Υποδιεύθυνσης Διαχείρισης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων

Η κα Κυριακή Λαμπριανίδου, Β. Διευθύντρια της Υποδιεύθυνσης Διαχείρισης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων, αναφέρει ότι καταγράφονται όλα τα αδικήματα που αφορούν ποινικά υπεύθυνους ανηλίκους ( άνω των 14 ετών ). Για το 2021 επισημαίνει ότι καταγράφεται σημαντική αύξηση των σοβαρών αδικημάτων στα οποία εμπλέκονται ανήλικοι και ανέρχονται στα 231, ενώ είχαμε και 286 που αφορούσαν τροχαίες παραβάσεις.

Αναλυτικά για το 2021 καταγράφηκαν:

1 υπόθεση βιασμού

9 υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων από άλλους ανηλίκους ( με διαφορά ηλικίας πέραν των 3 χρόνων )

31 για πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης

34 για κατοχή ελεγχόμενου φαρμάκου

59 διαρρήξεις

4 υποθέσεις για ρατσισμό και ξενοφοβία

4 κλοπές μηχανοκίνητων οχημάτων

2 για βία στα γήπεδα

4 τραυματισμοί και άλλες υποθέσεις λιγότερο σοβαρές

Οι υποθέσεις αυτές, σύμφωνα με την κα Λαμπριανίδου, τυγχάνουν χειρισμού βάσει του περί παίδων σε σύγκρουση με τον νόμο, που ψηφίστηκε το 2021.

Όπως μας εξηγεί, σε περίπτωση που ένας ανήλικος πρέπει να ανακριθεί, αυτό γίνεται στην παρουσία δικηγόρου και του γονέα του παιδιού, ενώ όταν ένα παιδί τελεί υπό σύλληψη καλείται επιμελητής ο οποίος θα διασφαλίσει τα δικαιώματα του παιδιού.

Η κα Λαμπριανίδου τονίζει ότι η διερεύνηση μιας υπόθεσης γίνεται κανονικά και στη συνέχεια ο φάκελος αποστέλλεται στην νομική υπηρεσία όπου ο Γενικός Εισαγγελέας αποφασίζει για τα περαιτέρω.

Να αναφέρουμε ότι η νομοθεσία αυτή πιθανότατα να καταλήξει στις κρατικές καλένδες, αφού δεν έχουν δημιουργηθεί δομές αναμόρφωσης των ανηλίκων πλην των υποθέσεων για χρήστες ναρκωτικών που παραπέμπονται σε προγράμματα απεξάρτησης.

Όλο και περισσότεροι ανήλικοι στο ηλεκτρονικό έγκλημα

Αντρέας Αναστασιαδης, Υπεύθυνος Γραφείου Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί στις Αρχές, σύμφωνα με τον Ανδρέα Αναστασιάδη, υπεύθυνο του Γραφείου Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι ανήλικοι εμπλέκονται σε υποθέσεις που σχετίζονται με το ηλεκτρονικό έγκλημα. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι:

Για το 2021:

15 ανήλικοι εμπλέκονταν σε υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας (κατέβαζαν υλικό κακοποίησης παιδιών και το διένειμαν καμιά φορά και μαζικά σε άλλους χρήστες του διαδικτύου),

ενώ για το 2022 μέχρι σήμερα υπάρχουν 26 υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας που εμπλέκονται ανήλικοι.

Καταγράφεται αύξηση, υπογραμμίζει, ενώ ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι ανάμεσα στους ανήλικους αδικοπραγούντες υπάρχουν παιδιά ηλικίας 11 και 12 ετών.

Επίσης καταγγελίες στην υποδιεύθυνση ηλεκτρονικού εγκλήματος γίνονται και για υποθέσεις εκδικητικής πορνογραφίας, αφού ανήλικοι διανέμουν τέτοιο υλικό από πρώην σχέση τους ώστε να εκθέσουν το άτομο αυτό.

Και τέλος υπάρχει και ο διαδικτυακός εκφοβισμός, όπου ανήλικοι προχωρούν σε δημιουργία σελίδων στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης με σκοπό να στοχοποιούνται άλλοι συμμαθητές τους, κοροϊδεύοντάς τους με διάφορες αφορμές όπου και σε αυτές τις περιπτώσεις το γραφείο καταπολέμησης ηλεκτρονικού εγκλήματος δέχεται καταγγελίες.

Όλες οι πιο πάνω υποθέσεις, σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη, τυγχάνουν χειρισμού σύμφωνα με τον περί παίδων σε σύγκρουση με τον νόμο.

Πολύ περιορισμένα, υπογραμμίζει, αποστέλλονται υποθέσεις (που αφορούν ανηλίκους) με εισήγηση για ποινική δίωξη και εξαρτάται πάντα από το μέγεθος του αδικήματος και των ευρημάτων.

Πολλά περιστατικά δεν βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας

Χαράλαμπος Διονυσίου, Πρόεδρος Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Γονέων Μέσης Εκπαίδευσης

Ο Χαράλαμπος Διονυσίου, Πρόεδρος της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Γονέων Μέσης Εκπαίδευσης, κληθείς να σχολιάσει όλα όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας για περιστατικά βίας στα σχολεία, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι υπάρχει έντονη ανησυχία γιατί, όπως υπογράμμισε, υπάρχουν και πολλά άλλα περιστατικά τα οποία δεν βγαίνουν προς τα έξω ή δεν καταγγέλλονται υπό τον φόβο της στοχοποίησης.

Την κυρία ευθύνη, υποστηρίζει, φέρουν πρώτα οι γονείς για τις ανάρμοστες συμπεριφορές των παιδιών τους, καθώς κατά τα τελευταία χρόνια οι ίδιοι (και ειδικότερα η Συνομοσπονδία Γονέων) ασχολούνταν με τα θέματα της διαχείρισης της πανδημίας στα σχολεία, την τηλεκπαίδευση, τις εξετάσεις τετραμήνων σε Λύκεια και Γυμνάσια. Τονίζει, επίσης, ότι ο διδακτικός χρόνος δεν είναι αρκετός ώστε να γίνεται επιμόρφωση των παιδιών για θέματα βίας και παραβατικότητας.

Προχώρησε ωστόσο σε σοβαρότατες καταγγελίες, απαντώντας και στα στοιχεία που παρέθεσε η Αστυνομία για τους ανήλικους παραβάτες και ανέφερε ότι κάποιοι εξ αυτών εξακολουθούν να βρίσκονται στις σχολικές μονάδες ενώ είχαν απασχολήσει τις αρχές για υποθέσεις ναρκωτικών, κλοπές και σεξουαλική παρενόχληση.

Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι μαθητής ο οποίος είχε συλληφθεί για κατοχή και χρήση ναρκωτικών επέστρεψε στο σχολείο και από την πρώτη μέρα προσέγγισε μαθητές με σκοπό να τους προμηθεύσει παράνομες ουσίες.

Τη δική του μαρτυρία έδωσε και ο πρόεδρος της σχολικής εφορείας Έγκωμης Κωνσταντίνος Χίνης, αφού όπως αναφέρει προ ολίγων ημερών μαθητές γυμνασίου έκαναν χρήση κάνναβης στις τουαλέτες της σχολικής μονάδας.

Σύμφωνα με τον κύριο Χινη υπάρχει μια σχετική μείωση σε ό,τι αφορά βανδαλισμούς σε σχολεία, ενώ για το θέμα των φρουρών ασφαλείας υπογραμμίζει ότι εάν το Υπουργείο Παιδείας στηρίξει μέσω αύξησης κονδυλίων τις σχολικές εφορείες, αυτές είναι έτοιμες να προχωρήσουν στην κάλυψη όλων των σχολείων, όλων των βαθμίδων, με φρουρούς.

Ανησυχίες εκφράζει και η ΟΕΛΜΕΚ μέσω του προέδρου της Κωνσταντίνου Κωνσταντινόπουλου, ο οποίος κρούει κώδωνα κινδύνου και καλεί όλους τους αρμόδιους φορείς να λάβουν περαιτέρω μέτρα από αυτά που ήδη λαμβάνονται τόσο για πρόληψη όσο και για αντιμετώπιση των φαινομένων που παρουσιάζονται στα σχολεία.

Διασφάλιση του δικαιώματος όλων να συνυπάρχουν σε ένα ασφαλές και ειρηνικό σχολικό περιβάλλον

Έλενα Χατζηκακού, Αναπληρώτρια Διευθύντρια Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Σύμφωνα με την Έλενα Χατζηκακού, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, το θέμα της βίας και της παραβατικότητας είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο που δεν παρατηρείται μόνο σε επίπεδο σχολικής μονάδας. Υπάρχει, σύμφωνα με την ίδια, πρωτόκολλο που πρέπει να εφαρμόζεται από τις σχολικές μονάδες όταν εντοπίζονται περιστατικά βίας ή σχολικού εκφοβισμού.

Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο είναι ο επίσημος φορέας επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών για θέματα βίας και σχολικού εκφοβισμού και μαζί με το παρατηρητήριο για τη βία στο σχολείο προσφέρουν ποικίλα επιμορφωτικά προγράμματα, σεμινάρια, ημερίδες συνέδρια κ.ά σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, για τη διαχείριση συγκρούσεων αλλά και του σχολικού εκφοβισμού.

Τα επιμορφωτικά προγράμματα, σύμφωνα με την κα Χατζηκακού, είναι προαιρετικά, ωστόσο πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί εκδηλώνουν ενδιαφέρον για συμμετοχή.

Επίσης, όπως επισημαίνει, η κάθε σχολική μονάδα έχει τη δυνατότητα αν αντιμετωπίζει τέτοια θέματα να εκδηλώσει ενδιαφέρον. Επιπλέον, από πέρσι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο προσέφερε για πρώτη φορά και επιμορφωτικά σεμινάρια για τους υπεύθυνους τμήματος, οι οποίοι έχουν και πιο άμεση επικοινωνία με τους μαθητές.

Η Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου αναφέρθηκε και στην εθνική στρατηγική που εφαρμόζεται από το Υπουργείο Παιδείας, που σκοπό έχει την πρόληψη και διαχείριση της βίας στα σχολεία. Σκοπός της, αναφέρει, είναι η διασφάλιση του δικαιώματος όλων να συνυπάρχουν σε ένα ασφαλές και ειρηνικό σχολικό περιβάλλον.

Παρόλα τα πιο πάνω, η έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου καταδεικνύει ότι ένα στα πέντε παιδιά είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού, ενώ τα περιστατικά βίας αυξάνονται ιδιαίτερα μετά την πανδημία.

Ενίσχυση της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

Έλενα Τρύφωνος, Σχολική ψυχολόγος Υπουργείου Παιδείας

Σύμφωνα με την Έλενα Τρύφωνος, σχολική ψυχολόγο του Υπουργείου Παιδείας, η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας αναμένεται να ενισχυθεί με νέο προσωπικό από τις 15 Νοεμβρίου, έτσι ώστε να γίνεται πιο σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση προβλημάτων που πιθανόν να προκύψουν στα σχολεία.

Οι παραπομπές παιδιών στην υπηρεσία, αναφέρει, γίνονται συνήθως μετά την εισήγηση των σχολικών μονάδων και πάντα με τη συνεργασία και συγκατάθεση των γονέων.

Η κυρία Τρύφωνος επισημαίνει ότι τόσο οι γονείς αλλά και οι σχολικές μονάδες με τη διαδικασία που προβλέπεται, μπορούν να απευθύνονται στην Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (22-800806) για να ζητήσουν βοήθεια ή για μια πρώτη τηλεφωνική συμβουλευτική.

Η Υπηρεσία τους, καταλήγει, προσφέρει και διαλέξεις για γονείς.