Πολιτισμός

ΑΣΙΛ Λύσης: 90 χρόνια στις επάλξεις των αθλητικών και εθνικών αγώνων

Την ιστορία, την προσφορά και την πρωτοποριακή παρουσία του στα αθλητικά και άλλα δρώμενα της Λύσης και της Κύπρου ανέλαβε και έγραψε ο εκλεκτός συνάδελφος, Άκης Κυριάκου

Ένα σωματείο σε μια κοινότητα μπορεί να είναι η μήτρα και η φύτρα πολλών εκδηλώσεων και θετικών ενεργειών για τους πολίτες. Ένα αθλητικό σωματείο, όμως, που ιδρύεται σε καιρούς δύσκολους και χαλεπούς για τον τόπο και τους ανθρώπους, αποκτά άλλη διάσταση με συγκεκριμένο ρόλο και αποστολή, που ξεπερνά τα στενά όρια μιας κοινότητας. Αυτή είναι η περίπτωση του Αθλητικού Συλλόγου «Ισχύς» Λύσης (ΑΣΙΛ), που φέτος γιορτάζει τα 90χρονά του.

Πρόκειται για το πρωτοπόρο και ιστορικό σωματείο της ηρωοτόκου Λύσης, που άνοιξε δρόμους στον αθλητισμό και έγραψε ιστορία σε εθνικούς, κοινωνικούς, καλλιτεχνικούς και άλλους αγώνες, που ξεπερνούν τα όρια της κατεχόμενης από τον Τούρκο Αττίλα, κοινότητας. Την ιστορία, την προσφορά και την πρωτοποριακή παρουσία του στα αθλητικά και άλλα δρώμενα της Λύσης και της Κύπρου ανέλαβε και έγραψε ο εκλεκτός συνάδελφος, Άκης Κυριάκου, από τους καλύτερους αθλητικογράφους της Κύπρου.

Όπως ο Άκης Κυριάκου σημειώνει στην εισαγωγή ενός πολυτελέστατου τόμου εκ 275 και πλέον σελίδων: «Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς σε αυτά τα 90 χρόνια; Την καλλιέργεια του αθλητισμού στη Λύση, στα παλιά αλλά και όμορφα χρόνια που πέρασαν; Τη δημιουργία της πρώτης ομάδας, τον ενθουσιασμό με τον οποίο την αγκάλιασαν οι Λυσιώτες;». Και προσθέτει:

«Ο ΑΣΙΛ άρχισε να γιγαντώνεται ποδοσφαιρικά και να γίνεται η πρώτη δύναμη στο αγροτικό όχι μόνο στην περιοχή της Λύσης αλλά και ευρύτερα στο νησί μας. Η ομάδα μας ήταν η πρώτη επαρχιακή που μπήκε στη δύναμη της ΚΟΠ,η πρώτη που πέτυχε την άνοδό της στην Α’ κατηγορία. Μεγάλη τιμή και δόξα για τον ΑΣΙΛ, που δεν σταμάτησε σ’ αυτήν την επιτυχία, αλλά έχτισε πάνω σ’ αυτήν με διορατικότητα, με φιλοδοξίες και πίστη για νέες επιτυχίες.

11[4163].jpg

Γήπεδο με χορτάρι

»Σε καιρούς δύσκολους για την Κύπρο και το ποδόσφαιρό μας», επισημαίνει ο Άκης Κυριάκου, «ο ΑΣΙΛ γίνεται το πρώτο σωματείο της Κύπρου που αποκτά γήπεδο με χορτάρι και το οποίο ηλεκτροφωτίζεται. Είναι το σωματείο που διοργανώνει νυχτερινά τουρνουά με συμμετοχή σχεδόν όλων των ομάδων Α’ κατηγορίας αλλά και των μεγάλων ελληνικών ομάδων και των ξένων. Κάθε καλοκαίρι η Λύση γίνεται το επίκεντρο του ποδοσφαίρου και της διασκέδασης. Το γήπεδο ‘‘Γρηγόρης Αυξεντίου’’ στη Λύση, η κωμόπολή μας και η Κύπρος έγιναν γνωστοί σε όλη την Ευρώπη».

Το βιβλίο «ΑΣΙΛ Λύσης 90 χρόνια ζωής 1932-2022» ήταν στόχος και όνειρο ζωής για πολλά χρόνια, για τον Άκη Κυριάκου. Όμως, με επιμονή, με απέραντη αγάπη για τη Λύση και τον ΑΣΙΛ, και στηριγμένος σε ένα πλούσιο αρχείο, ο Άκης έκανε το όνειρο πραγματικότητα, με τη συνέργεια, αγαστή βοήθεια και ολοπρόθυμη συνεργασία του προέδρου και του Δ.Σ. του ΑΣΙΛ, όπως και άλλων Λυσιωτών παραγόντων, που συνέβαλαν ώστε να καταγραφεί η ιστορία του σωματείου ως ατίμητη παρακαταθήκη για τους Λυσιώτες και όχι μόνο.

Από την αρχή της δεκαετίας του 1930 άρχισαν έντονες αντιδράσεις του κυπριακού Ελληνισμού ενάντια την αγγλική αποικιοκρατική καταπίεση και κατοχή. Ο προαιώνιος πόθος των Ελλήνων για Ένωση με τη Μάνα Ελλάδα μορφοποιείται στην εξέγερση του Οκτωβρίου 1931. Όπως σημειώνει ο Άκης Κυριάκου, στην αγροτική κοινότητα της Λύσης οι επιδράσεις της εξέγερσης ήταν άμεσες. Η ηγεσία της κοινότητας υποβάλλει ομαδικά την παραίτησή της, ως πρώτη αντίσταση στον Άγγλο δυνάστη, που θα κλιμακωθεί στα επόμενα χρόνια με την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ.

Με έμβλημα τον δισκοβόλο

Στις 26 Ιουνίου 1932, μερικά φτωχά αγροτόπαιδα και άποροι νέοι της Λύσης συνέρχονται και ιδρύουν τον Αθλητικό Σύλλογο «Ισχύς»Λύσης (ΑΣΙΛ). Όραμά τους: Η εθνική διαπαιδαγώγηση των νέων και η τόνωση και διάδοση των ελληνοχριστιανικών ιδεωδών, με κύρια επιδίωξη την προαγωγή του αθλητισμού και ειδικά του ποδοσφαίρου, που εκείνα τα χρόνια μαγεύει και τους Κυπρίους.

Έμβλημα του ΑΣΙΛ είναι ο δισκοβόλος του αρχαίου πνεύματος, του ωραίου και του αληθινού για να τους καθοδηγεί στο Ολυμπιακό Ιδεώδες. Για τη σύνταξη του Καταστατικού του σωματείου, η ιδρυτική επιτροπή απευθύνεται στο ιστορικό σωματείο της «Ανορθώσεως» Αμμοχώστου.

Πρώτος προπονητής του ΑΣΙΛ ήταν ο Αρμένιος Ρούπεν Μπερμπεριάν, πρόσφυγας από την Ταρσό της Μικράς Ασίας. Ήρθε στην τότε ακμάζουσα Λάρνακα με την οικογένειά του, σε ηλικία πέντε χρόνων, όπως και πολλές οικογένειες προσφύγων Αρμενίων. Το πρώτο παιγνίδι της ομάδας δόθηκε με την ομάδα της Ξυλοφάγου στην Αθηένου. Το παιγνίδι είχε αθλοθετήσει με βαρύτιμο κύπελλο ο Ζήνων Πιερίδης και ήταν το πρώτο που μπήκε στις βιτρίνες του σωματείου. Αργότερα θα ακολουθούσαν δεκάδες άλλα.

Όπως ο Άκης γράφει, από την αρχή ο πρώτος στόχος του ήταν να αναφερθεί στις οκτώ συνολικά χρονιές, πέντε από τις οποίες στη Λύση και τρεις στα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς, της παρουσίας του ΑΣΙΛ στην Α’ κατηγορία. Ο Άκης τεκμηριώνει τα γραφόμενά του με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, δημοσιεύματα στις αθλητικές σελίδες των κυπριακών εφημερίδων, στατιστικά στοιχεία για παίκτες, τέρματα, αγώνες, κ.λπ.

22[4164].jpg

Γρηγόρης Αυξεντίου

Για πολλά χρόνια ο ΑΣΙΛ είχε και ομάδα κλασικού αθλητισμού και έπαιρνε μέρος σε παναγροτικούς αθλητικούς αγώνες. Επίσης, από τη δεκαετία του ’40 μέχρι και το 1965, η θεατρική ομάδα του σωματείου ανέβασε πέραν των 80 θεατρικών έργων και συνέβαλε στη μορφωτική και πνευματική ανέλιξη των νέων της Λύσης. Όπως ο Άκης Κυριάκου σημειώνει, τα πατριωτικά έργα που ανέβαζε ο ΑΣΙΛ με ξεχωριστή επιτυχία κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ συγκινούσαν και φρονημάτιζαν εθνικά τους κατοίκους της κοινότητας. Με τη λήξη του αγώνα της ΕΟΚΑ, ο ΑΣΙΛ δημιουργεί και χορευτικό συγκρότημα κυπριακών χορών, όπως και φιλαρμονική παρελάσεων.

Τα Οχτωβριανά και η κήρυξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ αποτελούν εγερτήριο σάλπισμα για τη νεολαία της Λύσης. Η συμβολή της στον αγώνα μετριέται με πλειάδα ηρώων, που έδωσαν το αίμα τους για την ελευθερία της Κύπρου και την Ένωση με τη Μάνα Ελλάδα. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο υπαρχηγός του Διγενή, είναι η ηγετική μορφή του αγώνα. Η θυσία του στον Μαχαιρά καταυγάζει στο διηνεκές τον προαιώνιο πόθο των Ελλήνων της Κύπρου για Ένωση με την Ελλάδα.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου έπαιξε για λίγο ποδόσφαιρο στην άλλη ομάδα της Λύσης, τη ΛΑΛΛ, ενώ αγωνίστηκε και στην αγαπημένη του ομάδα, την Ανόρθωση, με τον κολλητό του φίλο και συναγωνιστή, Αντώνη Παπαδόπουλο. Η «Ανόρθωσις», σε εκδήλωση για τα 100χρονά της, ανακήρυξε τον Αυξεντίου, μετά την ηρωική θυσία του, ως επίτιμο Πρόεδρό της.

Με την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, μέλη του ΑΣΙΛ, ποδοσφαιριστές και αθλητές παίρνουν ενεργά μέρος, άλλοι καταζητούνται και πολλοί κρατούνται σε φυλακές και κρατητήρια. Μετά την προσφυγιά ο ΑΣΙΛ δραστηριοποιείταιστη Λεμεσό. Λίγοι γενναίοι Λυσιώτες με πείσμα και επιμονή κρατούν τον ΑΣΙΛ όρθιο. Αργότερα, μετακινείται στη Λάρνακα, όπου με εθελοντική εργασία μελών και φίλων ο ΑΣΙΛ απέκτησε ένα όμορφο και ευρύχωρο οίκημα.

33[4165].jpg

Όσο υπάρχει ο ΑΣΙΛ

Το 1986 ο ΑΣΙΛ ιδρύει Τράπεζα Αίματος, ενώ η δράση του σωματείου αναβιώνει κάθε πτυχή από την εθνική, πολιτιστική, κοινωνική και αθλητική παράδοση της Λύσης. Ο πρόεδρος του Δ.Σ. του ΑΣΙΛ, Γιώργος Καϊλής, σε χαιρετισμό του στο βιβλίο για το σωματείο, επισημαίνει πως αυτό που ξεχωρίζει στον ΑΣΙΛ είναι η αγάπη για το ποδόσφαιρο, την οποία μετέδωσαν και σε πολλούς νέους. «Δεν είναι τυχαίο», λέγει,«που η Ακαδημία ΑΣΙΛ σήμερα, αν και προσφυγική ομάδα, έχει 200 και πλέον παιδιά».

Εξάλλου, ο συντονιστής της έκδοσης του βιβλίου για τον ΑΣΙΛ, Λούκας Κοσμά Γρηγοράς, σε χαιρετισμό του υπογραμμίζει: «Όσοι κράτησαν και κρατούν τον ΑΣΙΛ ζωντανό το κάναμε, το κάνουμε και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε ξέροντας ότι όσο υπάρχει ο ΑΣΙΛ υπάρχει και η Λύση και όλη η κατεχόμενη γη μας. Ο ΑΣΙΛ θα είναι εδώ, ζωντανός και ισχυρός, σε πείσμα των καιρών, μέχρι την άγια μέρα της επιστροφής στην αγαπημένη Λύση».

Ο Άκης Κυριάκου έγραψε το βιβλίο για τον ΑΣΙΛ με πόνο, με θύμησες, με παλιές όμορφες στιγμές με ένα στόχο: Να κρατηθεί αναμμένη η δάδα και η πίστη των Λυσιωτών για επιστροφή στους αγαπημένους τόπους. Και προσθέτει:

«Είναι χρέος όλων μας, κυρίως της νέας γενιάς να κρατήσουν ψηλά τη σημαία του αγώνα γιατί μπορεί το σωματείο να μην μπορεί, ποδοσφαιρικά, να κάνει κάποιο άλμα που όλοι θα θέλαμε, αλλά σημασία έχει να κρατηθεί όρθιο, να επιβιώσει και να αντέξει. Μια ζωή ΑΣΙΛ. Αυτή ήταν η πορεία μας και αυτή θα συνεχίσει μέχρι την ώρα της επιστροφής».