Απόφαση σταθμός για δημοψήφισμα στη Σκωτία - Πώς αφορά και την Κύπρο…
Απόφαση σταθμός Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου για δημοψήφισμα στη Σκωτία - Και πως αφορά και την Κυπριακή Δημοκρατία…
Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου (Supreme Court of the United Kingdom) με ομοφωνία πέντε δικαστών, και με Πρόεδρο τον Σκωτζέζο Λόρδο Reed, έδωσε σήμερα (23/11/2022) την απόφασή του, στο ερώτημα - "Έχει το κοινοβούλιο της Σκωτίας εξουσία να νομοθετήσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας;"
Το θέμα εγέρθη επειδή η κυβέρνηση της Σκωτίας είχε ετοιμάσει ένα προτεινόμενο νομοσχέδιο για «Ανεξαρτησία της Σκωτίας» ("Scottish Independence Referendum Bill"), όμως το Σκωτζέζικο Κοινοβούλιό έχει περιορισμένες εξουσίες. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου, με τους πέντε δικαστές, απέρριψε τις παρατηρήσεις του Lord Advocate (Senior Law Officer και ουσιαστικά γενικός εισαγγελέας) στην κυβέρνηση της Σκωτίας, ότι the προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν σχετίζεται με επιφυλακτικά θέματα, συμπεριλαμβανομένης της «Ένωσης των Βασιλείων της Σκωτίας και της Αγγλίας» και «το Κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου». Με άλλα λόγια, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι το Κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου και όχι το Κοινοβούλιο της Σκωτίας έχει την εξουσία να νομοθετεί για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου, το έμβλημα του οποίου είναι το ελληνικό γράμμα Ω που συμβολίζει τόσο τη ζυγαριά όσο και την οριστικότητα της δικαιοσύνης, απέρριψε επίσης τις παρατηρήσεις του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας, του παρεμβαίνοντος στην υπόθεση, οι οποίες εν μέρει «βασίζονται στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στο διεθνές δίκαιο». Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου έκρινε ότι «η αρχή της αυτοδιάθεσης δεν έχει θέση εδώ». Έλαβε αυτήν την απόφαση μετά την υιοθέτηση και εφαρμογή των «παρατηρήσεων» του Ανώτατου Δικαστηρίου του Καναδά σε μια υπόθεση για το Κεμπέκ που αποφασίστηκε το 1998 και την «υποβολή» του Ηνωμένου Βασιλείου στο Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης στην περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου, το τελευταίο εκ των οποίων «ήταν συνεπής» με τις «παρατηρήσεις» του Καναδικού Δικαστηρίου. Το 1998, το Ανώτατο Δικαστήριο του Καναδά παρατήρησε:
«Ένα κράτος η κυβέρνηση του οποίου εκπροσωπεί το σύνολο του λαού ή των λαών που κατοικούν στην επικράτειά του, με βάση την ισότητα και χωρίς διακρίσεις, και σέβεται τις αρχές της αυτοδιάθεσης στις εσωτερικές ρυθμίσεις του, έχει δικαίωμα να διατηρήσει την εδαφική του ακεραιότητα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και να αναγνωρίζεται αυτή η εδαφική ακεραιότητα από άλλα κράτη. Το Κεμπέκ δεν ανταποκρίνεται στο κατώφλι ενός αποικιακού λαού ή ενός καταπιεσμένου λαού, ούτε μπορεί να υποδηλωθεί ότι οι Κεμπέκοι δεν έχουν ουσιαστική πρόσβαση στην κυβέρνηση για να επιδιώξουν την πολιτική, οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική τους ανάπτυξη. ...»
Στην περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου, το Ηνωμένο Βασίλειο υποστήριξε:
«Για να συνοψίσουμε, το διεθνές δίκαιο ευνοεί την εδαφική ακεραιότητα των κρατών. Εκτός του πλαισίου της αυτοδιάθεσης, που συνήθως περιορίζεται σε καταστάσεις αποικιακού τύπου ή σε καταστάσεις που αφορούν ξένη κατοχή, δεν παρέχει κανένα δικαίωμα απόσχισης ...»
Για προφανείς λόγους, η απόφαση έχει σαφείς, αν και έμμεσες, επιπτώσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία. Παρόλο που υπάρχουν και άλλες, αναφέρω τρείς και θέτω ανάλογες ερωτήσεις.
Πρώτον, η απόφαση υπογραμμίζει ότι για να είναι νομικά έγκυρο οποιοδήποτε δημοψήφισμα, πρέπει να είναι έγκυρο σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία του κυρίαρχου κράτους στο οποίο διεξάγεται το δημοψήφισμα. Όταν το 2004 διεξήχθη ξεχωριστό «δημοψήφισμα» στο υπό τουρκική κατοχή βόρειο μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, είχε θεσμοθετηθεί ως έγκυρο ή άκυρο;
Δεύτερον, η απόφαση υποδεικνύει ότι μια ξένη κατοχή είναι θεμελιωδώς ασυμβίβαστη με την αυτοδιάθεση του λαού του κυρίαρχου κράτους που υπόκειται σε κατοχή. Θα χρησιμοποιήσει άραγε η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας αυτή την απόφαση, για να υπενθυμίσει στον κόσμο (διεθνή κοινότητα, ΕΕ, ΟΗΕ) ότι η συνεχιζόμενη κατοχή του βορείου μέρους της Δημοκρατίας είναι μια συνεχιζόμενη προσβολή της αυτοδιάθεσης του λαού στο ημικατεχόμενο κυρίαρχο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Τρίτον, ακόμη και αν διαδοχικές τουρκικές κυβερνήσεις, επηρεασμένες από την ανάλυση του Νιχάτ Ερίμ του 1956, έχουν δίκιο στο επιχείρημα ότι υπάρχουν «δύο λαοί» στην Κύπρο (και, προς αποφυγή κάθε αμφιβολίας, απορρίπτω αυτό το επιχείρημα), αυτό δεν συνεπάγεται αυτομάτως δύο χωριστά δικαιώματα στην αυτοδιάθεση. Ούτε δίνει αυτόματα δικαίωμα απόσχισης. Θα σταματήσει η Τουρκία να ζητά αυτό που ισοδυναμεί με την άσκηση δύο υποτιθέμενων δικαιωμάτων αυτοδιάθεσης συν το υποτιθέμενο δικαίωμα της τουρκοκρατούμενης περιοχής να αποσχιστεί από την Κυπριακή Δημοκρατία; Επειδή όμως δεν αναμένουμε από την Τουρκία κάτι τέτοιο, εναπόκειται στην νόμιμη κυβέρνηση της ΚΔ να εκμεταλλευθεί την απόφαση αυτή…
Συμπεραίνεται εν κατακλείδι ότι η απόφαση αντιπροσωπεύει, αν και έμμεσα, ένα ισχυρό χαστούκι σε όλους όσους υποστηρίζουν αποσχιστικές λύσεις, με άλλα λόγια αναγνώριση του τουρκοκρατούμενου βόρειου μέρους της κυρίαρχης Κυπριακής Δημοκρατίας ως ξεχωριστό ανεξάρτητο κράτος, και ένα μεγάλο ισχυρό όπλο σε όλους τους υποστηρικτές ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗΣ, ΕΝΙΑΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΕΔΑΦΙΚΗ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.
Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στους συνδέσμους πιο κάτω.
https://caselaw.nationalarchives.gov.uk/uksc/2022/31
https://www.supremecourt.uk/press-summary/uksc-2022-0098.html
