Οικονομική αβεβαιότητα και υψηλά επιτόκια βάζουν φρένο στον νέο δανεισμό

Κατρακυλά η ζήτηση των νέων δανείων στην Κύπρο, συνεπεία της οικονομικής αβεβαιότητας και των υψηλών επιτοκίων. Σύμφωνα με την έρευνα, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις και νοικοκυριά κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022 κατέγραψε μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο

Επιχειρηματικά δάνεια

Η καθαρή μείωση της ζήτησης επιχειρηματικών δανείων αποδίδεται κυρίως στη μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων, η οποία φαίνεται να επηρεάζεται από την αυξημένη αβεβαιότητα καθώς και την αυξητική τάση των επιτοκίων. Άλλοι παράγοντες που συνέβαλαν στην καθαρή μείωση της ζήτησης, σύμφωνα πάντα με την έρευνα, αφορούσαν το γενικό επίπεδο των επιτοκίων, καθώς και τις μειωμένες άλλες ανάγκες χρηματοδότησης που σχετίζονται με συγχωνεύσεις ή εξαγορές επιχειρήσεων και αναδιαρθρώσεις χρεών. Από την άλλη, παρατηρήθηκε αυξημένη ζήτηση χρηματοδότησης αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης, ενδεχομένως λόγω των αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας και πρώτων υλών, καθώς και λόγω των διαταραχών στις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Πονοκέφαλος ο πληθωρισμός

Όσον αφορά τα νοικοκυριά, η καθαρή μείωση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια αποδίδεται από τις τράπεζες στην αυξητική τάση των επιτοκίων, στην επιδείνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και στις λιγότερο ευνοϊκές εκτιμώμενες προοπτικές της αγοράς κατοικιών. Αντίστοιχα, η μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια οφείλεται, σύμφωνα με την έρευνα, στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, στο αυξημένο επίπεδο των επιτοκίων και στη μείωση των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών. Η αρνητική επίδραση του πληθωρισμού στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών φαίνεται να αναβάλλει τις καταναλωτικές τους αποφάσεις. Σύμφωνα με τις προσδοκίες των τραπεζών για το τέταρτο τρίμηνο του 2022, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, τόσο από επιχειρήσεις όσο και για όλες τις κατηγορίες δανείων από νοικοκυριά.

Αυστηρή πολιτική δανειοδότησης

Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022, τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις στην Κύπρο έγιναν αυστηρότερα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι αναμενόταν με βάση την έρευνα Ιουλίου 2022. Υπό το βάρος της αυξημένης αβεβαιότητας σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, η σωστή αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου από τις τράπεζες έχει ιδιαίτερη σημασία. Στο πλαίσιο αυτό και σύμφωνα με την έρευνα, στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης επιχειρηματικών δανείων το τρίτο τρίμηνο του 2022 συνέβαλε, όπως και το προηγούμενο τρίμηνο, τόσο η εκτίμηση των τραπεζών για αυξημένο κίνδυνο όσο και η μειωμένη ανοχή τους στον κίνδυνο. Συγκεκριμένα, η αντίληψη των τραπεζών για αυξημένο κίνδυνο το τρίτο τρίμηνο του 2022 αφορούσε τη γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές, που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες και τις ζητούμενες εξασφαλίσεις. Οι εκτιμήσεις της ΚΤΚ, για το τέταρτο τρίμηνο του 2022, είναι πως οι τράπεζες θα ακολουθήσουν ακόμα πιο αυστηρή πολιτική στη δανειοδότηση. Η τακτική των τραπεζών στοχεύει κυρίως στη βιωσιμότητα του νέου δανεισμού, καθώς τα βαρίδια που λέγονται κόκκινα δάνεια εξακολουθούν να βρίσκονται στην πραγματική οικονομία, ανεξαιρέτως εάν έφυγαν από τους τραπεζικούς ισολογισμούς.

Δεύτερες σκέψεις

Το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων σε συνάρτηση με τις πληθωριστικές πιέσεις, σύμφωνα με οικονομολόγους, αναγκάζει τους δανειολήπτες να αποφεύγουν τις επενδύσεις αλλά και τη σύναψη νέων δανείων. Σύμφωνα με οικονομολόγους, η υφιστάμενη κατάσταση, σίγουρα θα επηρεάσει την επιχειρηματική δραστηριότητα εφόσον πολλές επιχειρήσεις αναστέλλουν επενδυτικές δραστηριότητες ή τις αγορές πάγιων ενεργητικών για σκοπούς επέκτασης. Την ίδια ώρα αναμένεται να μειωθεί και η κατανάλωση, εξαιτίας του ότι τα νοικοκυριά προσπαθούν να μειώσουν τα έξοδα και τις δαπάνες τους, ώστε να μπορούν ν’ αντεπεξέλθουν τόσο στη μείωση της αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων τους αλλά και στις αυξημένες δόσεις που πρέπει να καταβάλουν όσον αφορά τα δάνειά τους, με αποτέλεσμα ν’ αποφεύγουν τις επενδύσεις και τη σύναψη νέων δανείων, ούτως ώστε, σε περίπτωση που συνεχίσει η αβεβαιότητα και ο πληθωρισμός ,να μπορούν να εκπληρώνουν τις βασικές ανάγκες της καθημερινότητάς τους.

Επιβράδυνση

Η παρατεταμένη αβεβαιότητα θα στοιχίσει στην ανάπτυξη και θα επηρεάσει την οικονομία στο σύνολό της. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να δούμε ενδεχομένως επιβράδυνση της ανάπτυξης το επόμενο τρίμηνο. Το 2023, σύμφωνα με τους αναλυτές, εκτιμάται ότι θα είναι ένα δύσκολο έτος τόσο για την ευρωπαϊκή όσο και για την παγκόσμια οικονομία. Ενόσω ο πληθωρισμός βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και οι Κεντρικές Τράπεζες προχωρούν σε επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων, η επιχειρηματική δραστηριότητα αναμένεται να επηρεαστεί αρνητικά. Αφού δεν θα υπάρχουν επενδύσεις, αναπόφευκτα όλο αυτό θα οδηγήσει σε επιβράδυνση και σε μειωμένους ρυθμούς ανάπτυξης στις οικονομίες της Ευρωπαϊκή Ένωσης και πολύ πιθανόν και στην Κύπρο.

Πώς πήγε ο νέος δανεισμός;

Όλα τα παραπάνω αποτυπώνονται και στα τελευταία στοιχεία της ΚΤΚ για τον νέο δανεισμό. Συγκεκριμένα, τα στεγαστικά δάνεια το 2ο τρίμηνο του 2022 ανήλθαν στα €256.1 εκ., ενώ το 3ο τρίμηνο μειώθηκαν στα €238.8 εκ. Τα επιχειρηματικά δάνεια έως €1 εκ. το 3ο τρίμηνο του έτους άγγιξαν σχεδόν τα 112 εκ. από τα 133 εκ. που ήταν το προηγούμενο τρίμηνο. Τα επιχειρηματικά δάνεια άνω τους ενός εκατομμυρίου το 3ο τρίμηνο του 2022 μειώθηκαν κατά €66 εκ. περίπου και έφθασαν σχεδόν €281 εκ.