Σε θέσεις μάχης για την ΑΤΑ οι κοινωνικοί εταίροι

Θέσεις μάχης παίρνουν από σήμερα Δευτέρα, 7 Νοεμβρίου, συνδικαλιστικές και εργοδοτικές οργανώσεις, καθώς αναμένεται να συζητηθεί σε επίπεδο κοινωνικών εταίρων το θέμα της ΑΤΑ. Όπως είναι γνωστό, οι δυο πλευρές διαφωνούν ριζικά στο συγκεκριμένο θέμα και προσέρχονται στις συζητήσεις με εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις, καθώς από τη μια οι συντεχνίες, στη βάση της συμφωνίας-πλαίσιο που υπογράφτηκε την τελευταία φορά, θα ζητήσουν πλήρη επαναφορά της ΑΤΑ και καταβολή της στο 100% σε σχέση με 50% που ισχύει σήμερα. Οι δε εργοδότες παρουσιάζονται αποφασισμένοι να θέσουν στο τραπέζι το αίτημά τους για πλήρη κατάργηση της ΑΤΑ.

Η τελευταία συμφωνία για την ΑΤΑ είχε προκύψει το 2017 και συνυπογράφηκε από τους κοινωνικούς εταίρους υπό τη σκιά του αιτήματος της Τρόικας για κατάργηση του θεσμού. Η συμφωνία-πλαίσιο, που είχε υπογραφεί, ήταν τριετής και αφορούσε τα έτη 2018, 2019 και 2020. Στη συνέχεια πήρε παράταση γι’ ακόμα ένα χρόνο, το 2021, και τώρα εν έτει 2022 οι κοινωνικοί εταίροι καλούνται εκ νέου να συναποφασίσουν για το μέλλον του θεσμού. Σύμφωνα με την τότε συμφωνία, ΑΤΑ παραχωρείται μια φορά τον χρόνο και όχι δύο, όπως ίσχυε παλιά και αυτή στο 50% και όχι στο 100% εφόσον το δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους καταγράφονται θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας.

Η στάση της Κυβέρνησης

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση που θα τηρήσει η Κυβέρνηση στο συγκεκριμένο ζήτημα διά του Υπουργού Εργασίας, και αυτό για δυο βασικούς λόγους. Πρώτον, βρισκόμαστε μόλις τρεις μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές και η όποια απόφαση ληφθεί, πιθανότατα θα δυσαρεστήσει είτε την εργοδοτική είτε τη συνδικαλιστική πλευρά. Δεύτερος, επίσης σημαντικός λόγος, είναι ο ρόλος που θα έχει ο Υπουργός Εργασίας στην όλη διαδικασία. Στην προκειμένη περίπτωση ο ρόλος του Κυριάκου Κούσιου θα είναι μεσολαβητικός, καθώς δεν έχει εξουσία να υποβάλει πρόταση, την οποία θα κληθούν να αποδεχτούν οι δυο πλευρές, όπως είχε γίνει με τον κατώτατο μισθό. Αυτό που μπορεί να κάνει είναι να υποβάλει μια συναινετική εισήγηση, η οποία θα επαφίεται στους κοινωνικούς εταίρους κατά πόσον θα την δεχτούν ή όχι. Για τους πιο πάνω λόγους, ένα σενάριο που έχει ακουστεί, είναι η Κυβέρνηση να καλέσει τις δυο πλευρές να αποδεχτούν ακόμα μια παράταση της υφιστάμενης συμφωνίας για ένα χρόνο και ακολούθως να επαναρχίσουν συζητήσεις με τον νέο Υπουργό Εργασίας, ώστε να αποφασιστεί μια λύση χωρίς την όποια πίεση του χρόνου.

Στις συζητήσεις που θα ξεκινήσουν σήμερα, θα λάβουν μέρος οι συντεχνίες ΣΕΚ, ΠΕΟ και ΔΕΟΚ και οι εργοδοτικές οργανώσεις ΚΕΒΕ και ΟΕΒ. Ωστόσο, την εξέλιξη των συζητήσεων θα παρακολουθεί διακριτικά και η ΠΑΣΥΔΥ, καθώς, όπως μας έχει αναφερθεί, είθισται η συμφωνία που θα αποφασιστεί για τον ιδιωτικό τομέα να ισχύσει και στον δημόσιο τομέα ή το αντίστροφο, καθώς δεν μπορεί να υπάρχουν δύο διαφορετικές ΑΤΑ. Υπενθυμίζεται ότι, προ ημερών, σε πανσυνδικαλιστική συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε, και στην οποία έλαβαν μέρος οι τρεις συντεχνίες του ιδιωτικού τομέα, η ΠΑΣΥΔΥ, οι τρεις εκπαιδευτικές οργανώσεις ΟΕΛΜΕΚ, ΟΛΤΕΚ και ΠΟΕΔ, καθώς και οι Σύνδεσμοι Αστυνομικών και Πυροσβεστών, διατυπώθηκε η θέληση όπως το συνδικαλιστικό κίνημα - αναλόγως και των συζητήσεων - κατέλθει με μια κοινή γραμμή.

Τι είναι ΑΤΑ και ποιοι την λαμβάνουν

Τι είναι όμως η ΑΤΑ και ποιοι εργαζόμενοι την λαμβάνουν σήμερα; Η ΑΤΑ, δηλαδή η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή, η οποία όπως έχει αναφερθεί, παραχωρείται στο 50% της ετήσιας αύξησης του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) μία φορά τον χρόνο, είναι ο μηχανισμός που αναπληρώνει στους μισθούς, την ετήσια απώλεια αγοραστικής δύναμης (ως αποζημίωση) που δέχονται λόγω των γενικών αυξήσεων των τιμών, δηλαδή του πληθωρισμού.

Για παράδειγμα, εάν ένας εργαζόμενος λαμβάνει μισθό 1000 ευρώ και με αυτόν αγοράζει 500 κουτιά γάλα προς 2 ευρώ το ένα, με την πάροδο ετών και την αύξηση της τιμής π.χ. σε 2.20 ευρώ, σημαίνει ότι θα έχει τη δυνατότητα να αγοράζει λιγότερα. Άρα, για να αναπληρώσει την προηγούμενη κατανάλωση και να έχει το ίδιο βιοτικό επίπεδο, θα πρέπει ο μισθός του να αυξηθεί.

Από το σύνολο των εργαζομένων, ΑΤΑ λαμβάνουν σήμερα κάπως λιγότεροι από 200.000. Συγκεκριμένα, ΑΤΑ παίρνουν οι εργαζόμενοι στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, καθώς και οι εργαζόμενοι στην τοπική αυτοδιοίκηση. Επίσης παίρνουν οι εργαζόμενοι στους δύο μεγάλους κλάδους του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή στον ξενοδοχειακό και κατασκευαστικό κλάδο όπου υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις, στις τράπεζες, οι εργαζόμενοι σε αεροδρόμια, λιμάνια και λεωφορεία, καθώς και σε ορισμένες μεγάλες βιομηχανίες και σε κάποιες υπηρεσίες.

Οι θέσεις των υποψηφίων

Το θέμα της ΑΤΑ απασχόλησε και το προ ημερών debate των υποψηφίων για την προεδρία της Δημοκρατίας. Συγκεκριμένα, σε σχετική ερώτηση, ο υποψήφιος του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, σημείωσε ότι από το σύνολο των εργαζομένων, μόνο το 40% παίρνουν ΑΤΑ, ενώ έξι στους δέκα εργαζομένους δεν παίρνουν ΑΤΑ, που είναι και οι πιο ευάλωτοι. «Θα πρέπει να δούμε πώς θωρακίζουμε τους εργαζομένους που δεν καλύπτονται από την ΑΤΑ. Αυτό το διασφαλίζουμε με το να έχουμε δυνατή οικονομία, ώστε να συνεχίσουν να έχουν τη δουλειά τους», ανέφερε.

Ο υποψήφιος του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Μαυρογιάννης, σημείωσε ότι η δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι σημαντική αλλά σε περιόδους κρίσεων, η ΑΤΑ είναι το μόνο εργαλείο που μπορεί να ενισχύσει την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων και την αγορά. «Ξεκάθαρα είμαι υπέρ της γενίκευσης της ΑΤΑ σε όλους τους εργαζομένους στο 100%», τόνισε.

O υποψήφιος Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι δεν μπορούμε αυτήν τη στιγμή να επαναφέρουμε την ΑΤΑ στο 100%, σημειώνοντας ότι η δημοσιονομική πειθαρχία είναι σημαντική. «Πληρώσαμε σε αυτήν τη χώρα όταν ξεφύγαμε του δημοσιονομικού πλαισίου», ανέφερε. Σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη, μπορεί να γίνει μια συζήτηση, χωρίς να επιβαρύνονται οι εργοδότες, όποιος παίρνει πάνω από €2.000 να παίρνει ΑΤΑ 30% και κάτω από €2.000, 70%.

Οι κοινωνικοί εταίροι

Οι θέσεις των κοινωνικών εταίρων όσον αφορά την ΑΤΑ είναι λίγο-πολύ γνωστές. Μιλώντας στη «Σημερινή» ο ΓΓ της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, ανέφερε ότι θέση της συντεχνίας είναι η πλήρης επαναφορά της ΑΤΑ στο 100%, αλλά και η επέκτασή της ώστε να καλύπτει ακόμα περισσότερο αριθμό εργαζομένων. Παράλληλα, σχολιάζοντας τη θέση των εργοδοτών, τόνισε ότι στην τελευταία συμφωνία-πλαίσιο, που είχε υπογραφεί, σε κανένα σημείο δεν αναφέρεται το ενδεχόμενο κατάργησής της, επομένως δεν μπορούμε να προβάλλουμε ένα τέτοιο επιχείρημα, ανέφερε.

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις της ΓΓ της ΠΕΟ, Σωτηρούλας Χαραλάμπους. Όπως ανέφερε στη «Σημερινή», θα αναμένει από την κυβερνητική πλευρά να τηρήσει τις πρόνοιες της συμφωνίας-πλαίσιο που είχε υπογραφεί πριν από μερικά χρόνια, που ανέφερε ότι η νέα συμφωνία θα πρέπει να κινείται στη φιλοσοφία της ΑΤΑ. Επομένως η φιλοσοφία της ΑΤΑ δεν μπορεί να είναι η κατάργησή της, ανέφερε η κ. Χαραλάμπους. Τόνισε, με τη σειρά της, την ανάγκη διεύρυνσης του θεσμού της ΑΤΑ, ώστε να καλύπτει ακόμα περισσότερους εργαζομένους.

Από πλευράς εργοδοτών, ο ΓΓ του ΚΕΒΕ Μάριος Τσιακκής τόνισε στη «Σημερινή» ότι όπως ακριβαίνει ο ηλεκτρισμός και το πετρέλαιο για τους καταναλωτές ακριβαίνει και για τις επιχειρήσεις, που καλούνται να πληρώσουν τεράστια ποσά. Επομένως, δεδομένου ότι αναμένουμε ο επόμενος χρόνος να είναι το ίδιο δύσκολος με αυτόν, οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να έρθουν και να καταβάλουν ένα ακόμα σημαντικό κονδύλι για σκοπούς ΑΤΑ. Όπως ανέφερε, ο θεσμός θα πρέπει να καταργηθεί και να εξευρεθεί μια άλλη φόρμουλα, που να λαμβάνει υπόψη την παραγωγικότητα, τον πληθωρισμό και τις ευρύτερες συνθήκες της οικονομίας.

Με τη σειρά του, ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, ανέφερε στη «Σημερινή» ότι πρόκειται για έναν θεσμό που καταργήθηκε στις πλείστες χώρες και έμεινε να υπάρχει μόνο σε έναν μικρό αριθμό χωρών, μεταξύ αυτών και η Κύπρος. Έκανε λόγο για έναν αναχρονιστικό θεσμό, ο οποίος μάλιστα παράγει πληθωρισμό αντί να τον καταπολεμά και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να καταργηθεί.