Εργασία

Πολλαπλά φλεγόμενα μέτωπα στα εργασιακά

Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής, μιλά για τα καυτά εργασιακά θέματα που παραμένουν ανοικτά και καταγράφει τις προκλήσεις που θα κληθούν ν’ αντιμετωπίσουν οι κυπριακές επιχειρήσεις με το νέο έτος 2023

Πολλά φλεγόμενα μέτωπα συσσωρεύθηκαν το τελευταίο διάστημα στην ατζέντα των εργασιακών θεμάτων, τα οποία, όπως όλα δείχνουν, θα συνεχίσουν να απασχολούν τις εργοδοτικές οργανώσεις και με το νέο έτος.

Σαν να μην έφταναν οι επιπτώσεις που επέφερε η κρίση, η οποία ταλανίζει την οικονομία σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο, Υπουργείο Εργασίας, εργοδοτικές οργανώσεις και συντεχνίες εργαζομένων βρίσκονται σε συνεχείς διαβουλεύσεις για σωρεία θεμάτων. Κατώτατος μισθός, τηλεργασία, έλλειψη εργατικού δυναμικού, ΑΤΑ, συνταξιοδοτικό και οι απεργίες σε ουσιώδεις υπηρεσίες, είναι μερικά από τα σημαντικότερα ζητήματα που τίθενται επί τάπητος και για τα οποία ψάχνουν τη χρυσή τομή. Και όλα αυτά συζητούνται ενώ βρισκόμαστε ήδη μιαν ανάσα πριν από την αλλαγή φρουράς στην Κυβέρνηση.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής, μιλά για τα καυτά εργασιακά θέματα που παραμένουν ανοικτά και καταγράφει τις προκλήσεις που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι κυπριακές επιχειρήσεις το 2023.

1,12,τσιακκης.jpg

Συνονθύλευμα επιπτώσεων και προκλήσεων

Ο κ. Τσιακκής, αναφερόμενος στις επιπτώσεις του πολέμου στην οικονομία και στις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις, είπε πως «είναι ένα συνονθύλευμα: ο πληθωρισμός, οι αυξήσεις των τιμών, το κόστος της ενέργειας, η ανησυχία των επιχειρήσεων ότι μπορεί να μην έχουν ικανοποιητική τροφοδοσία με ενέργεια -σε ευρωπαϊκό επίπεδο γιατί στην Κύπρο δεν είναι τόσο έντονο το εν λόγω πρόβλημα- όλα αυτά ανησυχούν πάρα πολύ τις επιχειρήσεις».

Εξήγησε πως υπάρχει ο κίνδυνος, και οι επιχειρήσεις ανησυχούν, ότι μπορεί ξαφνικά να μην υπάρχει επαρκής ενέργεια για να λειτουργήσουν, ωστόσο ο φόβος είναι πολύ πιο έντονος στην Ευρώπη.

Παράλληλα, όπως είπε, ανησυχούν ότι μπορεί να έχουν προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, είτε αφορά τελικά προϊόντα είτε αφορά πρώτες ύλες και ενδιάμεσα προϊόντα, διότι από τη στιγμή που πολλές βιομηχανίες σε χώρες της Ευρώπης ενδεχομένως να μην έχουν ικανοποιητική ενέργεια να παραγάγουν, μπορεί να έχουν και ελλείψεις σε βασικές πρώτες ύλες ή βασικά προϊόντα για να λειτουργήσουν.

Όσον αφορά τον πληθωρισμό, πρόσθεσε, απασχολεί τις επιχειρήσεις, όπως απασχολεί και τα νοικοκυριά.

Τηλεργασία: Στον πάγο το νομοσχέδιο

Όπως ανέφερε ο κ. Τσιακκής, στην τελευταία συνεδρία του Εργατικού Σώματος, όταν ζητήθηκε από τον Υπουργό Εργασίας να τεθούν διάφορα θέματα, μεταξύ αυτών ήταν και το θέμα της τηλεργασίας. «Σύμφωνα με τα όσα μας είπε ο Υπουργός, για το εν λόγω θέμα δεν αναμένεται να υπάρξουν οποιεσδήποτε εξελίξεις ενόσω συζητείται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης το θέμα της τηλεργασίας. Στόχος είναι να διευκρινιστούν κάποια σημεία δύσκολα στη νομοθεσία, όπως είναι: το θέμα της αποσύνδεσης, το θέμα του κόστους, των εξόδων με τα οποία επιβαρύνεται ο εργοδότης ή ο υπάλληλος όταν εργάζεται από το σπίτι και κάποια άλλα θέματα ασφάλειας και υγείας, όπως το ποιος έχει την ευθύνη εάν συμβεί ατύχημα στον εργαζόμενο στο σπίτι του εν ώρα εργασίας», πρόσθεσε. Όπως εξήγησε ο κ. Τσιακκής, «επειδή αυτά τα θέματα δεν έχουν ξεκαθαρίσει σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά την άποψή μας πολύ σωστά είπε ο Υπουργός να μην προχωρήσει η συζήτηση του νομοσχεδίου επί του παρόντος εν αναμονή της τοποθέτησης της ΕΕ. Οπότε το θέμα προς το παρόν πάγωσε».

Κατώτατος μισθός, τηλεργασία, έλλειψη εργατικού δυναμικού, ΑΤΑ, συνταξιοδοτικό και οι απεργίες σε ουσιώδεις υπηρεσίες, είναι μερικά από τα σημαντικότερα ζητήματα που τίθενται επί τάπητος

Τίθεται σε εφαρμογή ο κατώτατος

Όσον αφορά το θέμα του κατώτατου μισθού, έχει ρυθμιστεί και θα εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου του 2023. Σύμφωνα με τον κ. Τσιακκή, «από τη μια για τους εργαζομένους είναι θετικό γιατί υπάρχει πλέον ένας εθνικός κατώτατος μισθός, ωστόσο αυτό με τη σειρά του ενδεχομένως να φέρει επιπτώσεις στις επιχειρήσεις αν λάβουμε υπόψη ότι περνούμε δύσκολους καιρούς. Ιδιαίτερα το 2023 εκτιμάται και αναμένουμε ότι θα είναι μία πολύ δύσκολη χρονιά για τις επιχειρήσεις. Και περιμένουμε να δούμε τι επιπτώσεις και τι συνέπειες θα έχει η εφαρμογή του κατώτατου μισθού από την 1η του χρόνου». Όπως είπε, «σε πρόσφατη μελέτη που έγινε από τα ευρωπαϊκά επιμελητήρια και στην οποία συμμετείχαν 42 χιλιάδες επιχειρήσεις, διαπιστώθηκε ότι το εργατικό κόστος είναι ένα από τα προβλήματα που τους απασχολεί ότι θα αντιμετωπίσουν μέσα στο 2023. Οπότε εμείς γι’ αυτό λέμε ότι ενόψει και του ότι αναμένεται ότι θα έχουμε έναν δύσκολο χρόνο, θέλουμε να δούμε πώς θα επηρεαστεί και το κομμάτι του εργασιακού κόστους για τις επιχειρήσεις. Άρα αναμένουμε να δούμε από την εφαρμογή του κατώτατου μισθού αν θα προκύψουν προβλήματα για τις επιχειρήσεις».

Έλλειψη εργατικού δυναμικού

«Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού για τις κυπριακές επιχειρήσεις. Υπάρχει συνεχές αίτημα του ΚΕΒΕ στο Υπουργείο Εργασίας για τη στρατηγική απασχόλησης του ξένου εργατικού δυναμικού που αφορά την ευχέρεια και τη δυνατότητα εργοδότησης υπαλλήλων από τρίτες χώρες», είπε. Και ερωτηθείς γιατί από τρίτες χώρες, απάντησε: «Γιατί πρώτον, αρκετοί Κύπριοι δεν είναι διατεθειμένοι να εργαστούν σε κάποια πόστα, έστω κι από αυτούς που είναι σε ανεργία. Δεύτερον, είναι ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Πολωνία από τις οποίες έρχονταν εργαζόμενοι στην Κύπρο και κάλυπταν μεγάλες ανάγκες, επειδή υπήρξε σχετικά μία καλή ανάκαμψη στις οικονομίες τους ιδιαίτερα μετά τον Covid-19, αυτοί έμειναν στις χώρες τους και δεν τους συμφέρει να έρθουν πλέον στην Κύπρο να εργαστούν. Άρα στέρεψε κι αυτή η πηγή εργατικού δυναμικού. Και το τρίτο, σε συνδυασμό με το ότι είναι πολύ απαγορευτική μέχρι στιγμής η πολιτική εργοδότησης ατόμων από τρίτες χώρες,έχει δημιουργηθεί μεγάλη έλλειψη εργατικού δυναμικού και σε αριθμούς αλλά και σε δεξιότητες, ικανότητες και ειδικότητες». Άρα, συμπλήρωσε, είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι κυπριακές επιχειρήσεις και έχει να κάνει σίγουρα με τα εργασιακά θέματα.

Περαιτέρω, ο ΓΓ του ΚΕΒΕ έθιξε και το ζήτημα των περιορισμών που βάζει το Υπουργείο Εργασίας όσον αφορά τη δυνατότητα εργοδότησης φοιτητών. «Και όταν λέμε εργοδότηση, εννοούμε σίγουρα σε προσωρινή βάση γιατί ο φοιτητής είναι εδώ για να κάνει τις σπουδές του, αλλά σε κάποιες ελεύθερες ώρες που έχει θα μπορούσε να απασχοληθεί σε επιχειρήσεις για να καλυφθεί μέρος του κενού που υπάρχει στο εργατικό δυναμικό τους. Είναι αρκετά περιοριστικό το σε ποιους τομείς μπορούν να δουλέψουν. Οπότε, εμείς λέμε ότι είναι καλά το Υπουργείο Εργασίας να επιτρέψει στους φοιτητές να εργαστούν σε περισσότερα επαγγέλματα και όχι μόνο σε εκείνα τα τρία - τέσσερα που περιορίζεται αυτήν τη στιγμή, ούτως ώστε να καλυφθούν μερικές από τις ανάγκες που περιγράψαμε προηγουμένως. Είναι κι αυτό ένα θέμα που θέσαμε στο πλαίσιο της συζήτησης που κάνουμε για τη στρατηγική απασχόλησης, αλλά στείλαμε και τελευταίως επιστολή στον Υπουργό, με την οποία ζητούσαμε τη διεύρυνση των τομέων στους οποίους μπορούν να απασχοληθούν φοιτητές», πρόσθεσε.

Έρχεται αύξηση στην ανεργία;

Ερωτηθείς εάν αναμένεται αύξηση της ανεργίας ως απότοκο των επιπτώσεων του πολέμου και τι σκέφτονται να κάνουν με το προσωπικό τους οι επιχειρήσεις, ο κ. Τσιακκής είπε πως «είναι ένα ερωτηματικό, το οποίο όλοι περιμένουμε να δούμε ανάλογα με την κρίση και τις δυσκολίες, οι οποίες μπορεί να προκύψουν. Γιατί μπορεί να μην μπούμε εμείς σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2023, αφού οι προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών και της ΕΕ δεν μιλούν για αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης στην Κύπρο, μιλούν όμως για μείωση του ρυθμού ανάπτυξης κοντά στο 2-2,5%. Αυτό σίγουρα σε σχέση με το 5,5% που είχαμε φέτος θα φέρει κάποια μείωση και στην οικονομική δραστηριότητα που κι αυτή ως συνέπεια θα μειώσει και τις ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό». Όμως, πρόσθεσε, επειδή φαίνεται ότι έχουμε πρόβλημα έλλειψης εργατικού δυναμικού, ενδεχομένως να πρέπει να περιμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί η συμπεριφορά στο κομμάτι εργοδότηση το 2023. «Θα έχουμε σίγουρα μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, που σημαίνει λιγότερη ανάγκη για θέσεις εργασίας και ευχόμαστε ότι δεν θα έχουμε απολύσεις. Απλώς θα μειωθεί το έλλειμμα που έχουμε σήμερα. Για παράδειγμα, αν σήμερα με 5,5% ρυθμό ανάπτυξης ήθελα ακόμα 100 υπαλλήλους γιατί είχα έλλειψη εργατικού δυναμικού, αύριο με μία μείωση του ρυθμού ανάπτυξης, μπορεί να θέλω 30. Αυτό από μία άποψη είναι θετικό, γιατί σημαίνει ότι μειώνεται ο αριθμός των ατόμων που θέλω και από τη στιγμή που θέλω, δεν θα απολύσω». Άρα, όπως εξήγησε, επηρεάζει το μέγεθος της ζήτησης που μπορεί να υπάρξει σε σχέση με το τι υπάρχει μέχρι στιγμής που οι ρυθμοί της οικονομίας ήταν πολύ υψηλοί. «Όμως, κανένας δεν μπορεί να ξέρει, σε περίπτωση που αύριο κλείσουν κάποιες επιχειρήσεις -που ενδεχομένως να συμβεί μέσα στο 2023-, αν αυτοί οι άνθρωποι που εργοδοτούνταν και θα απολυθούν, έχουν τις δεξιότητες ή τις ικανότητες να εργαστούν σε άλλους τομείς που τους έχουν ανάγκη. Κι εδώ καταλήγουμε και πάλι στην έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Οπότε πρέπει και πάλι να βάλουμε μπροστά το θέμα της κατάρτισης, επανεκπαίδευσης των εργαζομένων για να μπορούν εύκολα να εργοδοτηθούν», είπε ο κ. Τσιακκής.

Αγεφύρωτο το χάσμα για την ΑΤΑ

Στο μεταξύ, το διάστημα που διανύουμε είναι σε εξέλιξη οι επαφές του Υπουργού Εργασίας με τις διάφορες οργανώσεις, συνδικαλιστικές και εργοδοτικές, για το θέμα της ΑΤΑ. Όπως είπε ο ΓΓ του ΚΕΒΕ, «στόχος είναι να κλείσει το θέμα της ΑΤΑ μέχρι τις 15 του Δεκέμβρη. Είτε με συμφωνία είτε χωρίς. Αν έχουμε συμφωνία θα ισχύσει αυτή, όποια κι αν είναι. Αν δεν έχουμε όμως συμφωνία, υπάρχει σε εφαρμογή η συμφωνία που υπογράψαμε όλοι οι εταίροι μαζί, που ίσχυε για το 2018-19 και 2020, η οποία επεκτάθηκε και για το 2021 και μέσα σε αυτή υπάρχει ρήτρα που λέει ότι, σε περίπτωση μη κατάληξης σε νέα συμφωνία, συνεχίζει να εφαρμόζεται η παρούσα. Άρα, αν δεν βρεθεί η χρυσή τομή, θεωρώ ότι θα συνεχίσει να εφαρμόζεται γι’ ακόμα ένα χρόνο αυτή που ισχύει σήμερα».

Ερωτηθείς εάν είναι αγεφύρωτο το χάσμα μεταξύ συντεχνιών και εργοδοτών, είπε πως «ακούγοντας το αίτημα των συντεχνιών που θέλουν επαναφορά της ΑΤΑ στο 100% δύο φορές τον χρόνο, είναι αδύνατο να προσεγγίσουμε εμείς σαν εργοδοτικές οργανώσεις τη θέση αυτή για πολλούς λόγους. Θεωρούμε ότι μία τέτοια ρύθμιση θα είναι ισοπεδωτική και καταστροφική για τις επιχειρήσεις. Δεν μπορούν να αντέξουν αυτό το σύστημα της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής γενικά οι επιχειρήσεις, πολύ περισσότερο δε με τους ρυθμούς και τους αριθμούς πληθωρισμού που έχουμε αυτήν τη στιγμή. Δηλαδή με 8% και 9% πληθωρισμό για να δώσεις αυξήσεις 8% θεωρείται σίγουρο ότι πάνω από το 35%-40% των επιχειρήσεων δεν θα αντέξουν το επιπλέον κόστος».

«Δεν μπορείς να αυξήσεις το μισθολόγιο μίας επιχείρησης 8% σε μία περίοδο που μπαίνουμε σε κρίση τόσο η παγκόσμια οικονομία όσο και η Κύπρος. Άρα αν επιμένουν σε αυτήν τη θέση και δηλώνουν ότι αν δεν τα βρούμε θα προβούν σε απεργίες, τότε καταλαβαίνετε ότι η απόσταση είναι τεράστια και εντελώς αγεφύρωτη», πρόσθεσε. «Θέλω να πιστεύω, όμως, ότι θα επικρατήσει η λογική και από τις δύο πλευρές για να μπορέσουμε να βρούμε μία λύση που να είναι σωστή και βιώσιμη και για τις δύο πλευρές. Αν και παραμένουμε γενικά στη θέση ότι η ΑΤΑ ως θεσμός είναι λανθασμένη, επομένως πρέπει να καταργηθεί. Αλλά εμείς τουλάχιστον ως ΚΕΒΕ λέμε να την καταργήσουμε μεν, αλλά να συζητήσουμε και να συμφωνήσουμε σε έναν πιο βιώσιμο, πιο ορθολογικά σωστό τρόπο επικαιροποίησης των μισθών», συμπλήρωσε.

Οι επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρότατες επιπτώσεις που επιφέρει η κρίση, η οποία ταλανίζει την οικονομία σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο

Στην αναμονή για το συνταξιοδοτικό

Όσον αφορά το συνταξιοδοτικό, όπως εξήγησε ο κ. Τσιακκής, είναι ένα θέμα που βρίσκεται πιο χαμηλά στην ατζέντα του εργατικού σώματος, με την έννοια ότι το Υπουργείο Εργασίας ανέθεσε στη διεθνή οργάνωση εργασίας (ILO) να ετοιμάσει μία μελέτη για τη χώρα μας. «Οπότε, περιμένουμε να την παραλάβουν μέσα στο επόμενο διάστημα, να την δουν και να μας στείλουν τα πρώτα ευρήματα, ώστε να είμαστε σε θέση να ξεκινήσουμε ένα διάλογο για το θέμα του συνταξιοδοτικού. Άρα είναι στο τραπέζι προς συζήτηση και δεν καθυστερεί γιατί μπήκε χαμηλά στην προτεραιότητα, απλώς περιμένουμε να έρθουν τα πρώτα ευρήματα της μελέτης του ILO για να μπορέσουμε να μπούμε σε ουσιαστική συζήτηση», συνέχισε.

Όταν λέμε συνταξιοδοτικό, εξήγησε ότι εννοούμε το Ταμείο των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μιλούμε για τα Ταμεία Προνοίας και για τον τρίτο πυλώνα που είναι τα ασφαλιστικά σχέδια τα εθελοντικά. Όσον αφορά το πέναλτι του 12%, όπως είπε, αυτό είναι ξεχωριστό κομμάτι. «Σε αυτό η θέση μας είναι ότι δεν μπορεί να παίρνει κάποιος σύνταξη από τα 63 και να την παίρνει ολόκληρη. Αντί να αυξάνεται το όριο συνταξιοδότησης, που αυτή είναι η τάση και στην Ευρώπη δεδομένου ότι αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, εμείς θα κινούμαστε στην αντίθετη περίπτωση. Θα αφυπηρετούν όλοι από τα 63 με πλήρη σύνταξη και πάλι θα επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων», συνέχισε.

Ο κ. Τσιακκής πρόσθεσε πως στο πλαίσιο του συνταξιοδοτικού συστήματος υπάρχει μία ανησυχία από το ΚΕΒΕ, ότι σταδιακά μετά από αιτήματα που εγκρίνονται από τη Βουλή και την Κυβέρνηση, διευρύνεται ο κατάλογος των δικαιούχων πάνω σε διάφορα επιδόματα. Για παράδειγμα, όπως είπε, τώρα εξετάζεται από την Κυβέρνηση, στο πλαίσιο του σχεδίου ανάπτυξης και ανθεκτικότητας, για να αποκτήσουν δικαιώματα και οι αυτοτελώς εργαζόμενοι σε γονική άδεια, ανεργιακό, επίδομα ασθενείας κοκ. «Είναι δεσμευμένη η ΚΔ να πράξει αυτήν την αλλαγή, οπότε μας ανησυχεί με την έννοια του ότι το να βάζεις καινούργιους δικαιούχους μέσα σημαίνει ότι αυξάνεις τη δαπάνη. Και από τη στιγμή που αυξάνεις τη δαπάνη και τα εισοδήματα είναι τα ίδια, σημαίνει ότι βιωσιμότητα του Ταμείου πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά. Γιατί αν παίρνεις 100 και δίνεις 150, σε κάποια στιγμή το αποθεματικό που έχεις θα στερέψει και τότε θα έχεις πρόβλημα βιωσιμότητας», εξήγησε.

Απεργίες στις ουσιώδεις υπηρεσίες

Ο κ. Τσιακκής έθιξε και το ζήτημα με τις απεργίες σε ουσιώδεις υπηρεσίες, λέγοντας πως το ΚΕΒΕ πιστεύει ότι εδώ υπάρχει ένα μεγάλο κενό, το οποίο πρέπει να ρυθμιστεί νομοθετικά. Και εξηγεί: «Δεν λέμε ότι θέλουμε να καταργήσουμε το δικαίωμα της απεργίας. Δεν είναι αυτό το αίτημα. Εμείς λέμε ότι στους ζωτικούς αυτούς στρατηγικούς τομείς, στις ουσιώδεις υπηρεσίες, όταν υπάρχει μία εργατική διαφορά πρέπει να υπάρχει ένας συγκεκριμένος καθορισμένος τρόπος επίλυσης της διαφοράς πριν φτάσει κάποιος στην απεργία. Άρα, πρέπει να ακολουθούνται κάποια βήματα. Να υπάρχει ένας συμφωνημένος τρόπος και αν θα κατεβούν κάποιοι άνθρωποι μίας υπηρεσίας σε απεργία -που κανείς δεν μπορεί να τους στερήσει το δικαίωμα αυτό- θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ένας ελάχιστος αριθμός εργαζομένων δουλεύει για να κρατήσουν στοιχειωδώς -αν μη τι άλλο- σε λειτουργία τη συγκεκριμένη υπηρεσία που επηρεάζεται, ούτως ώστε να μην ταλαιπωρείται ο κόσμος. Φυσικά ο Υπουργός είπε πως και αυτό το θέμα δεν θα το συζητήσουμε επί του παρόντος», κατέληξε.

Μιαν ανάσα πριν από τις Προεδρικές

Μετά τα όσα μας ανέφερε ο κ. Τσιακκής γεννάται το εξής εύλογο ερώτημα: όλα αυτά τα θέματα θα προλάβουν να κλείσουν πριν από τις προεδρικές εκλογές; Σύμφωνα με τον ίδιο, «το σίγουρο είναι ότι ξεκινά ο κατώτατος μισθός την 1η του έτους γιατί είναι συμφωνημένος, ενδεχομένως μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου να κλείσει και το θέμα της ΑΤΑ είτε με συμφωνία είτε χωρίς, όπως το περιγράψαμε, άρα θα εφαρμοστεί από την 1η του έτους ό,τι αποφασιστεί. Απ’ εκεί και έπειτα, όσον αφορά το θέμα της στρατηγικής απασχόλησης για εμάς είναι πολύ σοβαρό και μόλις κλείσει η ΑΤΑ θα το θέσουμε εκ νέου στο εργατικό συμβουλευτικό σώμα γιατί -όπως είπα και προηγουμένως- έχουν πολύ μεγάλες δυσκολίες και ανάγκες οι επιχειρήσεις στο να βρουν προσωπικό. Όσον αφορά το συνταξιοδοτικό θα περιμένουμε τη μελέτη, άρα τα υπόλοιπα θέματα θα τροχοδρομηθούν ενδεχομένως με τη νέα κυβέρνηση».