Αναλύσεις

Το επιχειρησιακό περιβάλλον αλλάζει άρδην

Πώς διαμορφώνεται το νέο περιβάλλον στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν οι κυπριακές επιχειρήσεις, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές

Το επιχειρησιακό περιβάλλον αλλάζει με τρομερά ταχύτατους ρυθμούς, κι αυτό πιστεύω ότι είναι παραδεκτό από όλους. Αυτό όμως που δεν μπορούν όλοι ν’ αντιληφθούν, είναι η μεγάλη ανάπτυξη της ανθρωπότητας γενικότερα. Ο κόσμος μας έχει αλλάξει στον τρόπο που ζούμε τα τελευταία 30 χρόνια, περισσότερο απ’ ό,τι άλλαξε συνολικά τα τελευταία 300 χρόνια. Οι αλλαγές που ευτυχήσαμε εμείς να ζήσουμε είναι πραγματικά πολύ μεγάλες, αλλά επειδή τις ζούμε καθημερινά, δεν μπορούμε ν’ αντιληφθούμε πλήρως το μέγεθός τους, εκτός και αν κάποιος κάνει μία παύση και δει τα πράγματα με πιο μακρινό φακό. Αυτή η τρομερή ανάπτυξη θα συνεχιστεί και θα γίνει πιστεύω πιο έντονη και είναι σε αυτό το περιβάλλον που καλούνται και οι κυπριακές επιχειρήσεις να λειτουργήσουν, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές.

Πώς αλλάζει το σκηνικό

Η πανδημία, σε συνάρτηση και με την ενεργειακή κρίση που έφερε ο πόλεμος, επιτάχυναν τις αλλαγές αυτές, τόσο στον τομέα της τεχνολογίας αλλά και της μεταφοράς προϊόντων. Αυτό που πιστεύω ότι θ’ αρχίσουμε να βλέπουμε από το 2023, είναι η στροφή των εταιρειών στο να βρουν λύσεις σε κοντινές αγορές. Δεν θα φέρνουν πλέον προϊόντα από Κίνα, Ινδία, Ινδονησία κ.λπ όπως παλιά, αν μπορούν να τα βρουν σε κοντινή απόσταση, και ας είναι λίγο πιο ακριβά. Φτάνει που θα είναι σίγουροι ότι θα τα έχουν. Αυτό θα φέρει περισσότερες επενδύσεις σε τοπικά επίπεδα. Επίσης, η τεχνολογία είναι πλέον τόσο εδραιωμένη και εξελιγμένη, που μόνο ανάπτυξη θα φέρει.

Η ανάπτυξη που θα δούμε στα επόμενα χρόνια, που επηρεάζει φυσικά και την Κύπρο, θα είναι πολύ μεγάλη. Από τον τρόπο που μετακινούμαστε, που μεταφέρουμε, στα ρομποτικά, στην τεχνητή νοημοσύνη, στην ιατρική, στα τραπεζικά, στα χρηματιστηριακά, σε κάθε είδος επικοινωνίας, τα δεδομένα θα είναι σε δέκα χρόνια εντελώς διαφορετικά από αυτά που έχουμε σήμερα και θα είναι πολύ καλύτερα.

Παράλληλα, η εξειδίκευση θα είναι αυτή που θα δώσει το πλεονέκτημα σε κάθε εταιρεία να μεγαλώσει.Επειδή η ανταγωνιστικότητα είναι τόσο μεγάλη, μόνο με την εξειδίκευση θα μπορεί κάποιος να γίνει πιο ανταγωνιστικός.

Όσον αφορά την Κύπρο, η ανάπτυξη που θα έχουμε στα επόμενα χρόνια δεν θα είναι πλέον από το μοντέλο του παρελθόντος, με τους λογιστές και δικηγόρους να παίρνουν τη μερίδα του λέοντος. Θα είναι το κομμάτι της τεχνολογίας που θα έχει περισσότερη ζήτηση και εδώ η προσφορά του εργατικού δυναμικού της Κύπρου είναι πολύ περιορισμένη σε σχέση με αυτό που πραγματικά θα μπορούσαμε να προσφέρουμε.Σ’ αυτό φταίει σε μεγάλο βαθμό η παιδεία μας, που δεν προωθεί την τεχνολογία όσο θα έπρεπε από την μικρή ηλικία του δημοτικού και γυμνασίου. Αυτό όμως δεν είναι κατ’ ανάγκην πολύ κακό, επειδή αυτές οι εταιρείες αναγκάζονται να μεταφέρουν καταρτισμένο προσωπικό στην Κύπρο, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει ο αριθμός εργαζομένων, που σήμερα αριθμεί περίπου 515.000 άτομα. Όσο μεγαλώνει ο αριθμός αυτός τα οφέλη είναι πολλαπλάσια.

«Η κυπριακή οικονομία δείχνει ότι είναι ανθεκτική, έχει αντιστάσεις, αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό για τα επόμενα χρόνια. Θα πρέπει να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες που έρχονται, για να διατηρήσουμε αλλά και να αυξήσουμε την ανάπτυξη που έχουμε»

Πέρα από την τεχνολογία, που θα αυξηθεί κατακόρυφα η ζήτησή της, πιστεύω ότι και ο τομέας του κομψού σχεδιασμού θα έχει μεγάλη ζήτηση, για όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως είδους και κατηγορίας. Ίσως να είναι δύσκολο ν’ ανακαλυφθούν νέα προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά σίγουρα αυτό που θα ξεχωρίσει θα είναι οι εταιρείες που θα κάνουν πολύ καλύτερα τα υφιστάμενα προϊόντα και υπηρεσίες που παρέχουν. Οι εταιρείες θα πρέπει να προσλάβουν ταλέντα και άτομα που θα τις βοηθήσουν να γίνουν καινοτόμες, τόσο σε τεχνολογία όσο και σχεδιασμό.

Η Κύπρος έχει καταφέρει να προσελκύσει εταιρείες που μεταφέρουν την έδρα ή την παρουσία τους στην περιοχή. Ειδικά εταιρείες τεχνολογίας και αυτό πραγματικά πιστεύω ότι θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο, αλλά χρειάζεται και εμείς οι ίδιοι, ως κράτος, να το κυνηγήσουμε, κάτι που το κάνουμε σε μεγάλο βαθμό. Πρέπει να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες μας και να αλλάξουμε την κουλτούρα του δημόσιου τομέα άμεσα. Αυτό έχει πολλαπλά οφέλη, αφού αυξάνει την ανταγωνιστικότητα μεταξύ του ανθρώπινου δυναμικού, που είναι για εμένα πάρα πολύ σημαντικό στην πορεία της οικονομίας μιας χώρας.

Ο ρυθμός ανάπτυξης

Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας μας για το 2022 αναμένεται στο 5,60%, που είναι πολύ καλός και αυτό οφείλεται κατά μεγάλο βαθμό στα πιο πάνω, αλλά και τη συνεχή προσέλκυση τουριστών, αφού -παρά το ότι χάσαμε τη ρωσική αγορά που αποτελούσε το 25% του τουρισμού μας-, πήραμε τουρίστες από άλλες χώρες. Η καλή δουλειά που γίνεται στο Υφυπουργείο Τουρισμού φαίνεται, αλλά θα πρέπει να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια με περισσότερο πείσμα, μιας και η προσπάθεια φέρνει αποτελέσματα. Γενικότερα η κυπριακή οικονομία δείχνει ότι είναι ανθεκτική, έχει αντιστάσεις, αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό για τα επόμενα χρόνια. Θα πρέπει να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες που έρχονται, για να διατηρήσουμε αλλά και να αυξήσουμε την ανάπτυξη που έχουμε.

Ο πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, που πιστεύω ότι κάπου εδώ έφτασε στο υψηλότερό του σημείο. Έχει ανοίξει πλέον η Κίνα για τουρίστες, ενώ έχουν μειωθεί και τα κόστη μεταφοράς, αν και όχι στο σημείο που ήταν πριν φυσικά. Οι στατιστικές μετρήσεις για τον πληθωρισμό σε Αμερική και Ευρώπη δείχνουν ότι έχει αρχίσει η υποχώρηση και γι’ αυτό είδαμε και τα παγκόσμια χρηματιστήρια να αντιδρούν θετικά την τελευταία εβδομάδα. Ο πληθωρισμός αναμένεται για το 2023 να είναι περίπου στο 5% και το 2024 να υποχωρήσει κάτω από 3%. Αυτό που αναμένω παράλληλα είναι και την αύξηση στους μισθούς, γεγονός που αυξάνει τον πληθωρισμό, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό όσο κάποιοι πιστεύουν. Βοηθά όμως πάρα πολύ την κατανάλωση και διατηρεί την ανάπτυξη.

Πού υστερεί η Κύπρος

Αυτό στο οποίο η Κύπρος υστερεί είναι η έλλειψη έργων υποδομών. Δεν υπάρχουν δημόσιες μεταφορές, κάτι που θα βοηθούσε σε τρομερά μεγάλο βαθμό την οικονομία της Κύπρου, τόσο σε τουρισμό όσο και σε κατανάλωση ενέργειας. Άλλωστε είναι γεγονός πως έχουμε την πιο ακριβή ενέργεια πανευρωπαϊκά και δεν είμαι σίγουρος με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αν είμαστε στον σωστό δρόμο για να μειώσουμε το μεγάλο αυτό κόστος. Παράλληλα, η καθυστέρηση που παρατηρείται στις μεταρρυθμίσεις, όπως της δικαιοσύνης ή της δημόσιας υπηρεσίας, που δεν έχει γίνει δυστυχώς, αποτρέπει μεγάλες επενδύσεις να γίνουν στην Κύπρο αλλά και καθυστερεί την επιχειρηματικότητα.

Είμαι αισιόδοξος, λοιπόν, όσον αφορά την οικονομία της Κύπρου αλλά και την παγκόσμια, και θεωρώ ότι, αν δεν υπάρξει οποιοδήποτε δυσάρεστο γεγονός, όπως πανδημία ή πόλεμος, τότε η ανάπτυξη θα είναι πολύ μεγάλη, με θετικό αντίκτυπο. Για την Κύπρο, βέβαια, αν γίνουν και τα έργα υποδομών, στα οποία υστερούμε, τότε η ανάπτυξη θα είναι πολύ μεγαλύτερη.