Οι ενεργειακές επιπτώσεις του «Qatargate»

To σκάνδαλο «Qatargate», που κλονίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις στις προσπάθειες της Ένωσης να πετύχει την ενεργειακή της ασφάλεια και να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Παράλληλα, η νέα ανακάλυψη από την κοινοπραξία ENI/TOTAL με το κοίτασμα Ζευς-1 στο οικόπεδο 6 της ΑΟΖ καταδεικνύει εκ νέου τη δυναμική της Ανατολικής Μεσογείου και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος το επόμενο διάστημα ως αξιόπιστος ενεργειακός εταίρος της Ε.Ε. με τις άλλες χώρες της περιοχής.

Το σκάνδαλο δωροδοκίας «Qatargate» έρχεται ουσιαστικά σε μια στιγμή που πολλά ευρωπαϊκά κράτη προσβλέπουν στο Κατάρ και σε άλλους παραγωγούς της Μέσης Ανατολής. Το πλούσιο σε αποθέματα φυσικού αερίου Κατάρ προειδοποίησε ότι η βελγική έρευνα για το σκάνδαλο διαφθοράς και η επακόλουθη αναστολή των αδειών ασφαλείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου των εκπροσώπων του, θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις πιθανές συμφωνίες για το φυσικό αέριο. «Η απόφαση να επιβληθεί ένας τέτοιος περιορισμός που εισάγει διακρίσεις, που περιορίζει τον διάλογο και τη συνεργασία στο Κατάρ πριν από τη λήξη της νομικής διαδικασίας, θα επηρεάσει αρνητικά την περιφερειακή και παγκόσμια συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, καθώς και τις συνεχείς συζητήσεις γύρω από την παγκόσμια ενεργειακή φτώχια και ασφάλεια», προειδοποίησε διπλωμάτης από την Ντόχα στο Al Jazeera με έδρα το Κατάρ.

Οι συνολικές εισαγωγές LNG του Κατάρ αντιπροσώπευαν μόλις το 5% των εισαγωγών αερίου της ΕΕ μέχρι στιγμής φέτος, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Κατάρ, ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς αερίου στον κόσμο, επεκτείνει την ικανότητά του να παράγει και να εξάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο και επιθυμεί να αυξήσει την προσφορά σε βασικές ευρωπαϊκές και ασιατικές αγορές, όπου αντιμετωπίζει ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και άλλες χώρες.

Το πλαφόν Φ.Α. και η Γερμανία

Στο Συμβούλιο Ενέργειας Ε.Ε. διακυβεύονται σημαντικές αποφάσεις για την ανάπτυξη της αγοράς φυσικού αερίου, όπως ο καθορισμός ανώτατου ορίου στην τιμή αυτού του ορυκτού καυσίμου. Ένα πιθανό ανώτατο όριο τιμής θα μπορούσε να έχει συνέπειες στον εφοδιασμό: οι εξαγωγείς (αυτός ήταν πάντα ο φόβος της Γερμανίας) θα μπορούσαν να προτιμήσουν άλλους εμπορικούς δρόμους, για παράδειγμα προς την Κίνα, όπου μπορούν να πουλήσουν LNG χωρίς περιορισμούς τιμών, αυξάνοντας τους κινδύνους για την ασφάλεια Ενέργειας της ΕΕ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Κατάρ υπέγραψε πρόσφατα δύο συμφωνίες με τη Γερμανία για τη μακροπρόθεσμη προμήθεια έως και 2 εκατομμυρίων τόνων LNG ετησίως και λέγεται ότι συμμετέχει σε συνομιλίες για περισσότερες τέτοιες συμφωνίες με χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Αυστρία και η Γερμανία ξανά. Το Κατάρ ελέγχει περίπου το 6,1% του μετοχικού μεριδίου της γερμανικής τράπεζας Deutsche Bank, το 17% της αυτοκινητοβιομηχανίας Volkswagen, ενώ πέραν των ενεργειακών συνεργειών με ευρωπαϊκές εταιρείες, διαθέτει επενδύσεις και σ' άλλους τομείς (ενδεικτικά και μόνον κατέχει την ακριβότερη ποδοσφαιρική ομάδα στη Γαλλία, την Paris St. Germain). Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς Ενέργειας, το Κατάρ μετατρέπεται αργά αλλά σταθερά στη Σαουδική Αραβία του φυσικού αερίου: ένας απαραίτητος προμηθευτής ενέργειας με τεράστια αποθέματα και πολύ χαμηλό κόστος. Αυτό σημαίνει ότι το Κατάρ θα είναι σε θέση να πωλεί περισσότερο φυσικό αέριο και πιο κερδοφόρα από άλλους μεγάλους εξαγωγείς όπως η Ρωσία, ακόμη και αν η κλιματική αλλαγή αναγκάζει πολλές χώρες να μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Οι ανταγωνιστές του Κατάρ

Οι ανταγωνιστές του Κατάρ που μπλοκάρονται από πολιτικά προβλήματα, όπως το Ιράν και η Λιβύη, ή, όπως η Νιγηρία ή η Αλγερία, δεν έχουν τους πόρους για να παράσχουν τους απαραίτητους πρόσθετους όγκους.Εκτός από τη διαχείριση της μεγάλης εγχώριας αποθήκευσης φυσικού αερίου, η Qatar Energy, κρατική εταιρεία, επεκτείνεται παγκοσμίως με επενδύσεις σε Βραζιλία, Σουρινάμ, Ανγκόλα, Νότια Αφρική και αλλού. Συνεργάστηκε με την ExxonMobil για την κατασκευή τερματικού σταθμού εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Λουιζιάνα, που θα μπει σε λειτουργία το 2024. Το γεγονός ότι η ExxonMobil και η Qatar Petroleum δραστηριοποιούνται επίσης στην κυπριακή ΑΟΖ δημιουργεί νέες προοπτικές, ειδικά στο σενάριο που η κυπριακή Κυβέρνηση αποφασίσει να προχωρήσει σε κατασκευή τερματικού υγροποίησης στο νησί μας.

Συνεργασία με TOTAL-ENI

Η Qatar Energy ξεκίνησε πρόσφατα συνομιλίες με τη γαλλική Total Energies και την ιταλική Eni (και οι δυο με ενεργό ρόλο στην Κυπριακή ΑΟΖ) για να συνεργαστούν στα ύδατα του Λιβάνου, ένα έργο που κατέστη δυνατό από μια πρόσφατη συμφωνία θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου. Τις τελευταίες εβδομάδες, η Qatar Energy συμφώνησε επίσης να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο πλαστικού αξίας 8.5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Τέξας με την Chevron Phillips Chemical και διαπραγματεύτηκε μια 15ετή συμφωνία. Το Κατάρ βασίζεται εδώ και καιρό σε αμερικανική στρατιωτική βάση κοντά στην Ντόχα και ενδιαφέρεται για την εντατικοποίηση των εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ.

Ο γαλλικός ενεργειακός κολοσσός Total Energies κατέχει σημαντικά μερίδια τόσο στην ανάπτυξη του North Field East LNG, το οποίο περιγράφει ως το μεγαλύτερο έργο LNG στον κόσμο, όσο και στο αδελφό του έργο, το North Field South. Η ιταλική Eni κατέχει επίσης μερίδιο στο North Field East.

Βάσει της συμφωνίας που υπεγράφη τον Νοέμβριο, το Κατάρ θα προμηθεύει LNG για μια περίοδο 15 ετών από τα συνεχιζόμενα έργα επέκτασης North Field East και North Field South, όπου η Conoco Phillips των ΗΠΑ είναι βασικός εταίρος. Tο Κατάρ υπέγραψε επίσης συμφωνία διάρκειας 27 ετών με την Κίνα για προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου, γεγονός που θα το καταστήσει έναν από τους σημαντικούς εταίρους για το Πεκίνο.

Η σημασία των πλοίων LNG

Στο εννεάμηνο του 2022 τοποθετήθηκαν παραγγελίες συνολικά για 155 gas carriers (LNG-LPG), αξίας 26,7 δισ. δολαρίων. Η μεγάλη πλειονότητα αυτών είναι LNG carriers. Αυτή είναι και η καλύτερη επίδοση ιστορικά για ναυπηγήσεις πλοίων αυτού του τύπου.

Tην επόμενη τετραετία ο παγκόσμιος στόλος των πλοίων μεταφοράς LNG θα αυξηθεί κατά ένα τρίτο. H βρετανική ναυλομεσιτική Clarksons εκτιμά ότι θα χρειαστούν 400-600 πρόσθετα βαπόρια μέχρι το 2030. Σύμφωνα με ανάλυση της ανεξάρτητης εταιρείας υπηρεσιών για τα εμπορεύματα ICIS, αυτήν τη στιγμή υπάρχουν περισσότερα από 650 LNG carriers στις παγκόσμιες θάλασσες. Μέχρι την περίοδο 2026-2027 θα μπουν στο νερό ακόμη 229 πλοία, όπερ σημαίνει ότι το μέγεθος του στόλου θα διογκωθεί κατά ένα τρίτο. Συνεπώς, με βάση και τις παραπάνω αναλύσεις, οι παραγγελίες για νέα πλοία πρέπει να επιταχυνθούν άμεσα. Σε ελληνικό επίπεδο, τα στοιχεία της «Ναυτεμπορικής» φανερώνουν ότι οι Έλληνες παρήγγειλαν τους εννέα μήνες του 2022 συνολικά 20 LNG carriers.