Έφτασε (ξανά) η ώρα επιλογής κατεύθυνσης

Πολλά είναι τα ερωτήματα που βασανίζουν γονείς και μαθητές της Γ’ Γυμνασίου αυτήν την περίοδο, καθώς ήρθε η στιγμή να αποφασίσουν κατεύθυνση, η οποία με τη σειρά της θα τους οδηγήσει σε επαγγελματική αποκατάσταση. Πόσο έτοιμοι είναι όμως οι μαθητές της Γ’ Γυμνασίου για την επιλογή αυτή; Η ψυχολόγος, σύμβουλος Συναισθηματικής και Επαγγελματικής Αγωγής και Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια στην Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού του Πανεπιστημίου Κύπρου , Φωτεινή Ηρωνία, μίλησε στη «Σημερινή» για όλα όσα ενδιαφέρουν γονείς και μαθητές που στέκονται στο σταυροδρόμι των επιλογών τους.

Κρίσιμη η περίοδος επιλογής κλάδου

Η διαδικασία επιλογής κλάδου ή πιο συγκεκριμένα η διαδικασία επιλογής Ομάδας Μαθημάτων Προσανατολισμού (ΟΜΠ) για τη Γ’ Γυμνασίου αποτελεί μιαν από τις πιο κρίσιμες και συνάμα ενδιαφέρουσες περιόδους τόσο για τους μαθητές όσο και για τους καθηγητές Συναισθηματικής και Επαγγελματικής Αγωγής (ΣΕΑ), σύμφωνα με την κ. Ηρωνία. «Οι μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου μπαίνουν στη διαδικασία να ενημερωθούν για τη διαδικασία που ακολουθεί το Κυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα και με ποιον τρόπο τούς εντάσσει στα Πανεπιστήμια σε Κύπρο, Ελλάδα και Εξωτερικό. Παράλληλα, καλούνται να γνωρίσουν και να ανακαλύψουν τον κόσμο των επαγγελμάτων».

Η δήλωση προτίμησης ΟΜΠ από τους μαθητές της Γ’ Γυμνασίου, χρονικά πραγματοποιείται συνήθως τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου. Ωστόσο, η προετοιμασία των μαθητών για την «κατάλληλη» επιλογή ΟΜΠ ξεκινάει από τον Οκτώβριο και διαρκεί μέχρι την τελική ημερομηνία επιλογής, ενώ η επαγγελματική καθοδήγηση και ενημέρωση διαρκεί μέχρι το τέλος της χρονιάς.

Χρειάζονται καθοδήγηση και ενημέρωση

Η κατάλληλη προετοιμασία και καθοδήγηση των μαθητών ξεκινάει από νωρίς, όπως εξήγησε η Σύμβουλος ΣΕΑ. «Αυτή περιλαμβάνει μια σειρά βημάτων. Αρχικά, η ενημέρωση αποτελεί την αφετηρία της συμβουλευτικής διαδικασίας, η οποία είναι απαραίτητη να γίνεται τόσο σε μαθητές, όσο και σε γονείς. Συνήθως πραγματοποιείται αρχικά με τη μορφή ενδοτμηματικών παρουσιάσεων και στη συνέχεια επαναλαμβάνεται με ατομικές συναντήσεις. Το περιεχόμενο αφορά, κυρίως, θέματα που συνδέονται με τα ενισχυμένα μαθήματα που περιλαμβάνει η κάθε ΟΜΠ, το πώς οι ΟΜΠ οδηγούν στις αντίστοιχες κατευθύνσεις και ενδεικτικά τι επιλογές σχολών τούς δίνει η κάθε κατεύθυνση.

»Εκτός αυτού, η χρήση έγκυρων και αξιόπιστων ψυχομετρικών εργαλείων ή αλλιώς των τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού και η ανάλυσή τους βοηθούν τους μαθητές να ανακαλύψουν τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα και να τα ταξινομήσουν σε σειρά προτεραιότητας. Τα τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού θα πρέπει να θεωρούνται ως ένα εργαλείο που συνοδεύει τη συμβουλευτική διαδικασία και όχι το μοναδικό εργαλείο επιλογής επαγγέλματος».

Σημαντικό ρόλο επίσης παίζουν οι ατομικές συναντήσεις συμβούλου με μαθητές και γονείς, οι οποίες αποτελούν ένα από τα πιο καθοριστικά στάδια της συμβουλευτικής διαδικασίας. «Ο σύμβουλος θα πρέπει να αποτελεί αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης και να έχει ως στόχο να καλλιεργήσει στον μαθητή την αυτογνωσία, τη στοχοθέτηση και τη δημιουργία πλάνου. Τέλος, η γνωριμία με τα επαγγέλματα αφορά στη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με διάφορες επαγγελματικές δραστηριότητες. Συνήθως γίνονται με τη μορφή παρουσιάσεων, με την προσέγγιση διαφόρων επαγγελματιών αλλά και μέσω του προγράμματος ‘‘Διημέρου Εργασίας’’, όπου οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν διάφορους επαγγελματικούς χώρους και να αλληλεπιδράσουν σε αυτούς».

Γνωρίζουν αυτό που θέλουν να ακολουθήσουν;

Ο καθένας θα συμφωνούσε ότι στην τρυφερή αυτή εφηβική ηλικία, λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν αυτό που πραγματικά επιθυμούν ως επαγγελματική αποκατάσταση. Οι μαθητές, λοιπόν, στο παρόν στάδιο δεν είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν απαραίτητα ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσουν, όπως διευκρίνισε η κ. Ηρωνία. «Έχουν όμως την υποχρέωση, μέσα από την καλλιέργεια της αυτογνωσίας, να επιλέξουν έναν κλάδο όπου θα μπορέσουν ν’ αντεπεξέλθουν, με βάση τις ικανότητες και δεξιότητές τους και αυτός ο κλάδος να μπορέσει να τους οδηγήσει σε ένα σύνολο επιλογών που θα τους ενδιέφεραν πραγματικά. Με άλλα λόγια, να ισορροπήσουν μεταξύ του ‘τι θέλω’, ‘τι μου αρέσει’ αλλά και του ‘τι μπορώ’».

Σε περίπτωση όμως που κάποιοι μαθητές επιλέξουν κλάδο στον οποίο παρατηρούν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν για κάποιο λόγο, υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής κατεύθυνσης. «Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα αλλαγής κλάδου στην Α’ Λυκείου νοουμένου ότι πριν από το τέλος της χρονιάς θα δώσουν εξετάσεις τόσο στα εξεταζόμενα μαθήματα της ΟΜΠ που ήδη βρίσκονται, όσο και στα εξεταζόμενα μαθήματα της ΟΜΠ/κλάδου που θέλουν να πάνε. Ο βαθμός επιτυχίας στις εξετάσεις μετάταξης θα πρέπει να είναι 10/20 και άνω. Στις περιπτώσεις που υπάρχουν κοινά μαθήματα μεταξύ των ΟΜΠ (π.χ. Νέα Ελληνικά), οι μαθητές δεν θα τα εξεταστούν δύο φορές».

Πόσο ρόλο παίζει η σημερινή ζήτηση στην επιλογή

Δεν είναι λίγοι οι γονείς και οι μαθητές που «παρασύρονται» από το παρόν για να επιλέξουν κάτι μελλοντικό. Σίγουρα οι τάσεις μπορούν να δώσουν μια κατεύθυνση, αλλά μόνο αυτή. Η επιλογή του καθενός καθορίζεται από πολλούς παράγοντες και όχι μόνο από τα επαγγέλματα με τη σημερινή περισσότερη ζήτηση. «Αν κάνουμε μια έρευνα στο διαδίκτυο σχετικά με τα ‘‘επαγγέλματα με περισσότερη ζήτηση’’, θα δούμε ότι υπάρχει ζήτηση από διανομείς και αποθηκάριους, από νομικούς και ασφαλιστές μέχρι και ελεγκτές διασφάλισης ποιότητας λογισμικού. Είναι μια πάρα πολλή συχνή ερώτηση.

»Ας αναλογιστούμε όμως πώς μπορεί να βοηθήσει έναν μαθητή της Γ’ γυμνασίου στο να επιλέξει επάγγελμα για το μέλλον του. Σε πρώτο στάδιο είναι σημαντικό ο κάθε μαθητής να ανακαλύψει τη φύση της επιστήμης που θέλει να έχει ως βάση και μετέπειτα θα μπορέσει να το συνδυάσει με μια εξειδίκευση ή να το συνδυάσει με μια άλλη επιστήμη».

Υπάρχουν επιστήμες που ο συνδυασμός τους δημιουργεί πολλές προοπτικές, αλλά και ανταγωνιστικά βιογραφικά, σύμφωνα με τη Σύμβουλο ΣΕΑ. «Κάποιοι από αυτούς τους συνδυασμούς επιστημών είναι οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες με τις Επιστήμες Διοίκησης, όπως για παράδειγμα η επιστήμη της Ψυχολογίας συνδυάζεται με τη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού, καθώς και οι Επιστήμες Βιολογίας με τις Επιστήμες Πληροφορικής, όπου προκύπτει η επιστήμη της Βιοπληροφορικής και Νευροπληροφορικής κ.ά. Συνεπώς εάν δώσουμε μια πιο σφαιρική εικόνα και μιλήσουμε για επιστήμες, όπως είναι για παράδειγμα οι Επιστήμες Υγείας-Βιολογίας/ Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες/ Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες και οι Επιστήμες Οικονομίας και Πληροφορικής, θα δούμε ότι αναμφίβολα υπάρχει σε όλα ζήτηση και ανάγκη για εξέλιξη».