Οι βρετανικές εγκαταστάσεις σε Τρόοδος και Όλυμπο
Οι βρετανικές εγκαταστάσεις στο Τρόοδος και στον Όλυμπο είναι «Retained Sites» και όχι «Sovereign Base Areas»
Πρόσφατα, με την ευκαιρία δύο ειδησεογραφικών στο Sigmalive για τις βρετανικές εγκαταστάσεις στο Τρόοδος και τον κατασκοπευτικό σταθμό στον Όλυμπο, πληροφορήθηκα ότι τόσο από αξιωματούχους της ΚΔ όσο και Βρετανούς προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι αυτές αποτελούν «Sovereign Base Areas» («Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων») του Ηνωμένου Βασιλείου.
Αυτό δεν αληθεύει. Άρα είναι παραπλανητικό. Σύμφωνα με την Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας που υπέγραψαν οι Σερ Χιού Φούτ, Γ. Χριστόπουλος, Βεκτί Τουρέλ, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και Φαζίλ Κουτσιούκ στις 16 Αυγούστου 1960 στη Λευκωσία και κατατέθηκε στα Ηνωμένα Έθνη, «Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων» (SBAs) είναι ΜΟΝΟ δύο περιοχές- Ακρωτήρι/Επισκοπή και Δεκέλεια/Άγιος Νικόλαος.
Ταυτόχρονα οι Βρετανοί εξασφάλισαν τότε και επιπλέον 40 περιοχές ως «Retained Sites», οι οποίες καταλογίστηκαν ως πιο κάτω. Αλλά και επειδή είχαν πάρει πολύ περισσότερες περιοχές απ’ ότι χρειαζόντουσαν (όπως και τα 99 τ.μ. ως «Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων»), λίγο μετά την Ανεξαρτησία, άρχισαν εντός της δεκαετίας του 1960 να παραδίδουν τη μία μετά την άλλη στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Στη Συμφωνία εξηγείται ότι «Sites» είναι οι περιοχές που δικαιούται το ΗΒ να χρησιμοποιεί και τονίζεται ότι:
«Η Κυβέρνηση του ΗΒ θα έχει το δικαίωμα να συνεχίσει να χρησιμοποιεί δίχως περιορισμούς ή επεμβάσεις τα «Sites» στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας που αριθμούν… αλλά θα τερματίσει τη χρήση αυτών των «Sites» το συντομότερο δυνατόν».
Τα 40 «Retained Sites» ήταν τα εξής (και όπως βλέπετε οι Εγκαταστάσεις στο Τρόοδος και στον Όλυμπο περιλαμβάνονται σε αυτά):
«SCHEDULE A 1 (of Annex B).
The Sites to which paragraph 1 of Section 1 of this Part of this Annex applies are located as follows:
A.1 At the port of Limassol.
A.2 At Troodos.
A.3 At Mount Olympus.
A.4 To the north and west of Zyyi.
A.5 At Cape Kiti.
A.6/1 At Cape Greco.
A.6/2 Water supply for Schedule A.6/1
A.7 At Mount Yaila.
A.8 At Heraklis.
A.9 At the port of Famagusta.
A.10/1 At Nicosia Airfield.
A.10/2 Water supply for Schedule A. 10/1.
SCHEDULE B 1 (of Annex B).
The Sites to which paragraph 2 of Section 1 of this Part of this Annex applies are located as follows:
B.l/1 At Polemidhia, including small arms range.
B. 1/2 Water supply for Schedule B.l/1.
B.2 At disused airfield south of Larnaca.
B.3/1 North of Zyyi.
B.3/2 Water supply for Schedule B.3/1.
B.4 At Famagusta, on the Nicosia road.
B.5 On and to the west of the main Famagusta—Salamis road.
B.6 To the north-west of Nicosia, on the Kyrenia road.
B.7 At Nicosia, in Metokio Street.
B.8 On the coast, about 5 miles south of Larna
B.9/1 To the west of Nicosia.
B.9/2 Water supply for Schedule B.9/1.
B.10 On the outskirts of Famagusta, on the Nicosia road.
SCHEDULE C 1 (of Annex B).
The United Kingdom installations and other items to which paragraph 6 of Section 8 of this Part of this Annex applies are located as follows:
C.1 At Troodos.
C.2/1 On the outskirts of Limassol.
C.2/2 Water supply for Schedule C.2/1.
C.3 Near Paphos, about % mile from the tip of Cape Paphos.
C.4 On the coast near Ayia Irini.
C.5 At Kissousa, about 7 miles north of Episkopi, including the Kissousa water source, the pipeline bringing water to the Akrotiri Sovereign Base Area and the Anoyira tunnel.
C.6 At Limassol, in Paphos Road.
C.7 On the coast, about 3 y2 miles north of Famagusta.
C.8/1 At Famagusta in Peloponnesus Street.
C.8/2 At Famagusta in Steropis Street.
C.8/3 At Famagusta in Gladstone Street.
SCHEDULE D (of Annex B).
The United Kingdom installations and other items to which paragraph 6 of Section 8 of this Part of this Annex applies until the United Kingdom authorities terminate the use of them are located as follows:
D.l/1 On the south-west outskirts of Nicosia.
D.l/2 On the south-east outskirts of Nicosia.
D.2 At Karaolos, about 3 miles north of Famagusta.
D.3 Near Kalopsidha and Makrasyka, about 6 miles north of Dhekelia, including water sources and the pipeline bringing water to the Dhekelia Sovereign Base Area».
Έτσι, συνεχίστηκε η παράδοση στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ σε δήλωση στη Βουλή των Κοινοτήτων, στις 19 Ιανουαρίου 2005, απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή Donald Anderson, o τότε Υπ. Άμυνας Ivor Keith Caplin δήλωσε ποια ήταν τα απομείναντα «Retained Sites». Το RAF Signal Station και το Mount Olympus radio station πρώτα. Τα δε δύο τελευταία με κωδικούς C8/1 και C8/3 δεν χρησιμοποιούνται επειδή βρίσκονται στα κατεχόμενα:
Cyprus
Donald Anderson: To ask the Secretary of State for Defence if he will list (a) retained sites in Cyprus which the United Kingdom has returned since the written answer of 16 January 1995, Official Report, column 373W and (b) the location and function of each remaining retained site in Cyprus. [208428]
Mr. Caplin [holding answer17 January 2005]: The Larnaca bombing range is the only site that has been returned to the Republic of Cyprus since January 1995. This is identified as Serial B.8 on page 29 of the 1960 treaty documents, copies of which are available in the Library of the House. The location and function of the remaining retained sites are as follows:
(Σημειώνω 1) την λανθασμένη/ παραπλανητική λέξη «returned» («επέστρεψαν»), τόσο από τον Βουλευτή όσο και τον Υπουργό, γιατί για να ακριβολογούμε αυτά τα «Retained Sites» δεν υπήρξαν ποτέ στο χέρι της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά κρατήθηκαν ενόσω ήσαν αποικιακά κατάλοιπα. Επομένως παραδόθηκαν (handed over) στην ΚΔ. 2) Το Υπ. Άμυνας ( C8/1 και C8/3) αναφέρεται σε «Τουρκοκρατούμενη Περιοχή», μια φράση που συνήθως δεν χρησιμοποιεί το Υπ. Εξωτερικών Κοινοπολιτείας και Ανάπτυξης όπως έχει μετονομαστεί, το κοινώς Φόρειν Όφις).
Τι κάνουν στο Τρόοδος και στον Όλυμπο;
Στις 26 Ιουλίου 2012 ο Wing Commander Ken Pudney της Βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας (RAF) σε συνέντευξή του, δήλωσε επιγραμματικά ότι στον Όλυμπο, εξελίσσεται μια επιχείρηση επί 24ωρου βάσεως, είναι μια στρατηγικής σημασίας περιοχή, ζωτικής σημασίας χώρος για την Κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότητας και τα Κεντρικά Γραφεία (headquarters). (Σημειώνω ότι με «headquarters» ο Commander πρέπει να εννοούσε είτε τα κεντρικά γραφεία των μυστικών υπηρεσιών GCHQ στο Cheltenham της Αγγλίας είτε αυτά των Βρετανικών Δυνάμεων Κύπρου στην Επισκοπή).
Κατασκοπευτικοί σταθμοί
Ο δεύτερος τέτοιος σταθμός βρίσκεται στη βάση Επισκοπής/Ακρωτηρίου. Μείζονος σημασίας παρακολουθήσεως είναι και ο τρίτος τέτοιος στον Άγιο Νικόλαο Αμμοχώστου, «No.9 Signal Regiment Ayios Nikolaos» όπως είναι γνωστός. To 2012, το Υπουργείο Άμυνας του ΗΒ ενδεικτικά αναφέρθηκε στο «Retained Site in Troodos» και επιβεβαίωσε ότι ήταν ένα «detachment» (απόσπασμα) από το «Joint Service Signals Unit at Ayios Nikolaos», τον Κατασκοπευτικό Σταθμό στον Άγιο Νικόλαο (ο οποίος είναι «Sovereign Base Area» που ανήκει στη Δεκέλεια).
Η συλλογή πληροφοριών (και «υποκλοπή» συνδιαλέξεων) από αυτούς τους κατασκοπευτικούς σταθμούς μεταφέρεται απευθείας στα κεντρικά γραφεία των Μυστικών Υπηρεσιών, στο Cheltenham της Αγγλίας, απ’ όπου και γίνεται η αποκωδικοποίησή τους και ξεκαθαρίζεται τι και που θα σταλεί κτλ. Πρώτοι παραλήπτες αυτών των μυστικών προϊόντων είναι, μεταξύ άλλων, τα μέλη της Joint Intelligence Committee του Κοινοβουλίου. Για άμεση ενημέρωση της ηγεσίας του κράτους. Αλλά αφού γίνει η επεξεργασία τους, παραλήπτες κάποιων είναι και οι Αμερικανοί, με τους οποίους συνεργάζονται στην ανταλλαγή τέτοιων πληροφοριών... Γράφτηκε ότι τα ραντάρ στο Τρόοδος ήταν ο μεγαλύτερος κατασκοπευτικός σταθμός με στόχο την πρώην Σοβιετική Ένωση, μέχρι το Ιράν και το Ιράκ, και βέβαια ολόκληρη τη γύρω περιοχή της Μέσης Ανατολής...
(Έγραψα σχετικά στο βιβλίο μου « Από την Ένωση στην Κατοχή», που εκδόθηκε στην Λευκωσία το 1995).
Στις 31 Ιανουαρίου 2014 σε εκδήλωση των Κυπρίων Φοιτητών Ην. Βασιλείου «ΜΕΤΩΠΟ» στο οίκημα της Αδελφότητας στο βόρειο Λονδίνο, με θέμα «Βρετανικές βάσεις και βρετανική διπλωματία 1914-2014», είχαμε αναπτύξει την ιστορία των βρετανικών βάσεων, ο Δρ. Κλέαρχος Α. Κυριακίδης και η γράφουσα. Με την ευκαιρία των 100 χρόνων της προσάρτησης της Κύπρου στο ΗΒ το 1914. Ένα γεγονός, η σημασία του οποίου δεν έγινε αντιληπτή όσο πρέπει στην Κύπρο. Δίχως την προσάρτηση εκείνη, το ΗΒ δεν μπορούσε να «κρατήσει» («retain») τόσες πολλές περιοχές στο Τρόοδος, στον Όλυμπο κτλ.
