Συνεντεύξεις

Αννίτα Δημήτριου: Λειψή η κοινωνία χωρίς την παρουσία των γυναικών

Η πρώτη γυναίκα Προέδρος της Βουλής, ανοίγει τα χαρτιά της στη «Σημερινή» και αποκαλύπτει τους στόχους της για το νέο έτος

Η Αννίτα Δημητρίου, η πρώτη γυναίκα Προέδρος της Βουλής, ανοίγει τα χαρτιά της στη «Σημερινή» και αποκαλύπτει τους στόχους της για το νέο έτος. Παράλληλα, αναφέρεται στην αντιμετώπιση της οποίας απολαύει ως γυναίκα στο δεύτερο τη τάξει αξίωμα του κράτους, στην εμπιστοσύνη που έδειξε προς το πρόσωπό της ο Αβέρωφ Νεοφύτου, στη διαφθορά, στο Κυπριακό και στην προοπτική κάποια στιγμή να ανέλθει μια γυναίκα στο αξίωμα του ΠτΔ.

Κτίζοντας γέφυρες

Πρώτη φορά γυναίκα εκλέγεται Πρόεδρος της Βουλής και δη η νεότερη των βουλευτών. Αναμφίβολα, η εμπιστοσύνη που σας έδειξε ο Πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Αβέρωφ Νεοφύτου, αλλά και η πλειοψηφία των βουλευτών, αναδεικνύοντάς σας στο δεύτερο τη τάξει αξίωμα του κράτους, αποτελεί και αναγνώριση της μέχρι σήμερα πορείας σας. Πώς αισθάνεστε γι’ αυτό;

Είναι δίκοπο μαχαίρι. Από τη μια, αισθάνομαι τεράστια ευγνωμοσύνη για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε ο κόσμος με την ψήφο του και κατ’ επέκτασιν οι συνάδελφοι και οι συναδέλφισσές μου στη Βουλή, αναδεικνύοντάς με στο ύψιστο αξίωμα του Σώματος. Από την άλλην, είναι τεράστιο το βάρος της ευθύνης που κουβαλάει αυτή η επιλογή και η πίεση που δημιουργεί: να φανώ αντάξια της τιμής που μου έγινε και να κάνω όσα περισσότερα μπορώ, σε συνεργασία πάντα με το Σώμα, για τον θεσμό και για τον κόσμο. Προσπαθώ πάντα για το καλύτερο, έχοντας ως γνώμονα τον άνθρωπο και πιστεύοντας στις συνεργασίες. Χτίζοντας γέφυρες και συγκεράζοντας απόψεις, μπορούμε να καταφέρουμε πολύ περισσότερα.

Πληγωμένος ο θεσμός του Κοινοβουλίου

Πέραν αυτού, όμως, η εκλογή σας ήρθε σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για τη Βουλή, αλλά και την πολιτική γενικότερα, αφού τα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας το προηγούμενο διάστημα, με πρωταγωνιστές, μάλιστα, τον ίδιο τον τέως Πρόεδρο του Σώματος αλλά και βουλευτή, καταρράκωσαν το κύρος του Κοινοβουλίου. Πώς θα αλλάξει η εικόνα αυτή;

Το έχω πει πολλές φορές και θα το ξαναπώ, ο θεσμός είναι πολύ πληγωμένος. Και είναι πράγματι στενάχωρο το γεγονός ότι ο πολιτικός βίος γίνεται αιτία πρόκλησης του αισθήματος αγανάκτησης του λαού, ο οποίος επιδεικτικά γυρίζει πια την πλάτη στους πολιτικούς. Μια μεγάλη δοκιμασία, ωστόσο, μπορεί να αποτελέσει το χαστούκι που θα μας ταρακουνήσει για την αυτοκριτική που χρειάζεται απ’ όλους μας. Ο καθένας και η καθεμιά πρέπει να αναλογιστούν τι έχουν προσφέρει και τι μπορούν να προσφέρουν. Δεν μας χρωστάει ο κόσμος, εμείς χρωστάμε στους πολίτες. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ρόλος μας είναι να υπηρετούμε το καλώς νοούμενο συμφέρον των πολιτών, να βρίσκουμε λύσεις, να είμαστε ωφέλιμοι, μακριά από τακτικές και σκοπιμότητες. Η άσχημη εικόνα, συνεπώς, μπορεί να αλλάξει μόνο μέσα από την καθαρότητα και τη διαφάνεια θεσμών και διαδικασιών, αλλά και μέσα από τη δική μας στάση και συμπεριφορά. Και η Βουλή βρίσκεται μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις, προκειμένου να θεσπίσει και νομοθετικά τις ασφαλιστικές εκείνες δικλίδες που θα συμβάλουν, μεταξύ άλλων, στην αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς. Μετά την ψήφιση του Κώδικα Δεοντολογίας, τη θέσπιση νομοθεσίας για την προστασία των πληροφοριοδοτών, βρισκόμαστε ένα ακόμη βήμα πιο κοντά και στη Σύσταση Αρχής κατά της Διαφθοράς. Χρειάζεται να ενισχυθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά, βεβαίως, σημαντική εξίσου είναι και η εφαρμογή των νομοθεσιών.

Έμφυλες προκαταλήψεις

Το γεγονός ότι είστε μια νεαρή γυναίκα ανάμεσα σε μια πλειοψηφία ανδρών, δυσκολεύει τον ρόλο σας; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη συνεργασία σας με τους συναδέλφους σας;

Η συνεργασία με τους συναδέλφους μου είναι άριστη. Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι μια γυναίκα, και δη νεαρή, πρέπει να καταβάλει διπλή και τριπλή προσπάθεια για να αποδείξει ότι είναι εξίσου ικανή, ότι γεμίζει τα παπούτσια για να ηγηθεί στα βήματα της επόμενης μέρας και ότι μπορεί να διαχειριστεί κρίσιμα και κομβικά ζητήματα. Η προκατάληψη ως έννοια έχει να κάνει με την εκδήλωση αρνητικής προδιάθεσης όχι με βάση αντικειμενικά κριτήρια και δεδομένα, αλλά αστήριχτες στερεοτυπικές αντιλήψεις, σε μια ομολογουμένως ανδροκρατούμενη κοινωνία. Και, δυστυχώς, ως κοινωνία, αν και επικαλούμαστε συχνά τον προοδευτισμό, είμαστε δέσμιοι, ακόμη, βαθιά ριζωμένων έμφυλων προκαταλήψεων και στερεοτύπων. Ο δρόμος για τη συμμετοχή και αποδοχή των γυναικών σε θέσεις κλειδιά είναι ακόμη μακρύς, χρειάζεται να υπάρξουν περισσότερες γυναίκες στα κέντρα λήψεως αποφάσεων αλλά και να υπάρξουν πολιτικές, ώστε να προωθούνται ισότιμα γυναικεία πρότυπα. Χρειάζεται η δημοκρατία να εκπροσωπείται στο σύνολό της.

«Άνοιγμα» Βουλής και εκσυγχρονισμός

Ποιες είναι οι προτεραιότητες που έχετε θέσει ως Πρόεδρος της Βουλής για το νέο έτος και ποιες πιστεύετε ότι είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχετε να διαχειριστείτε;

Να ανοίξει η Βουλή των Αντιπροσώπων και να υπάρξει εκσυγχρονισμός σε όλα τα επίπεδα. Στη βάση της συμμετοχικής δημοκρατίας και της συμπεριληπτικής κοινωνίας που θέλουμε να οικοδομήσουμε, χρειάζεται να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Η αειφόρος ανάπτυξη, η πράσινη μετάβαση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, η ισότητα δεν είναι αφηρημένες έννοιες, συνιστούν συγκεκριμένες χειροπιαστές πρακτικές μέσα από συγκεκριμένα ευρωπαϊκά πρότυπα και πολιτικές. Είναι υποχρέωσή μας λοιπόν να περιφρουρήσουμε τα εργασιακά, τα κοινωνικά και τα οικονομικά δικαιώματα όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως φύλου, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Να αφουγκραστούμε τις νέες και τους νέους μας και να τους ενδυναμώσουμε σε αυτές τις τόσο δύσκολες και κρίσιμες περιστάσεις που καλούνται να παλέψουν. Να νοιαστούμε και να φροντίσουμε τους πρεσβυτέρους μας. Να διασφαλίσουμε την ισότητα των φύλων, να προωθήσουμε την ίση και δίκαιη εκπροσώπηση των γυναικών στα κέντρα λήψεως αποφάσεων, να καταπολεμήσουμε την έμφυλη βία, που έχει γίνει μάστιγα. Να προστατεύσουμε τις ευάλωτες ομάδες, να αντιταχθούμε σε κάθε μορφή μπούλινγκ, να μεταμορφωθούμε σ’ ένα κράτος ουσιαστικά προσβάσιμο, που να διασφαλίζει ισότιμες ευκαιρίες συμμετοχής. Να καλλιεργήσουμε, μέσα από την παιδεία, τον σεβασμό απέναντι στη διαφορετικότητα και την ιδιαιτερότητα. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ως Βουλή των Αντιπροσώπων ν’ ανοίξουμε κανάλια επικοινωνίας με τον κόσμο και να επενδύσουμε σε μιαν άμεση, αμφίδρομη σχέση, χρησιμοποιώντας όλα τα σύγχρονα μέσα που μας παρέχει η τεχνολογία.

Βουλή και κοινοβουλευτική διπλωματία

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου δεν είναι πολυδιάστατος μόνο στο εσωτερικό, αλλά εξίσου και στο εξωτερικό, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη διεκδίκηση των συμφερόντων του τόπου και δη στο εθνικό μας ζήτημα. Ποια η δική σας στρατηγική σε ό,τι αφορά τις διεθνείς σχέσεις της Βουλής;

Απώτερος στόχος είναι η προβολή των θέσεων αρχών μας όσον αφορά το κυπριακό πρόβλημα και η ανάδειξη της Κύπρου σε πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας, αλλά και ως γέφυρας διαλόγου και συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, λόγω και της σημαντικής γεωπολιτικής της θέσης. Αυτό ως στρατηγική προϋποθέτει την ενίσχυση του ρόλου του εθνικού μας Κοινοβουλίου σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αξιοποιώντας τα εργαλεία και τις δυνατότητες που μας δίνει η κοινοβουλευτική διπλωματία μέσα από τη δικτύωση με ξένα κοινοβούλια, περιφερειακούς και διεθνείς κοινοβουλευτικούς οργανισμούς. Εξάλλου, τα μέλη του Σώματος συμμετέχουν με ενεργό παρουσία και δράση σε κοινοβουλευτικούς οργανισμούς και ευρωπαϊκά φόρουμ, αλλά και θεσμικά επιδιώκουμε την ενίσχυση των θέσεών μας ενδυναμώνοντας τον συντονισμό και την αλληλοενημέρωση με σημαντικούς εταίρους μας, όπως λόγου χάρη τους ευρωβουλευτές μας, έτσι ώστε να υπάρχει συντονισμός και συνεργασία προς όφελος της χώρας μας.

Σημαντικές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις

Διανύουμε μια περίοδο όπου είναι διάχυτη η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στον τόπο. Σε πολιτικό, οικονομικό, αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Ποιες οι δικές σας επιδιώξεις και ποια η πολιτική που θα ακολουθήσετε, προκειμένου να υλοποιηθούν τα όσα οι πολίτες αποζητούν;

Οφείλουμε να αφουγκραστούμε την αγωνία, την ανησυχία και τις ανάγκες των πολιτών, αλλά και ο δρόμος για την ανάκαμψη περνάει αδιαμφισβήτητα μέσα από τον εκσυγχρονισμό και τις σημαντικές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, γι’ αυτό και εργαζόμαστε πυρετωδώς προς αυτήν την κατεύθυνση. Ήδη έχει ψηφιστεί η μεταρρύθμιση για τη Δημόσια Υπηρεσία, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του νομοθετικού έργου που αφορά τις εν λόγω μεταρρυθμίσεις (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Δικαιοσύνη, Lobbying) έχει επιτευχθεί. Επίσης, όπως όλα δείχνουν, το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση θα τεθεί προς ψήφιση ενώπιον της Ολομέλειας της 24ης Φεβρουαρίου. Και, σε αυτήν τη φάση που βρισκόμαστε, δεν χωράνε άλλες αναβολές, με σύνεση πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Είμαστε υπόλογοι στον κόσμο που μας έχει εμπιστευτεί με την ψήφο του.

Πρόταση νόμου για τις γυναικοκτονίες

Κατά τη θητεία σας ως Πρόεδρος της Βουλής έχετε καταθέσει ένα άκρως σημαντικό νομοσχέδιο, αυτό για τις γυναικοκτονίες. Τι είναι αυτό που σας ώθησε να επικεντρωθείτε σε αυτό το συγκεκριμένο κοινωνικό πρόβλημα; Ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, ολοένα και βλέπουν το φως της δημοσιότητας περισσότερες περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης γυναικών. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά αυτό το εγκληματικό φαινόμενο;

Δεν είναι τυχαίον ότι όλο και περισσότερες γυναίκες έχουν αρχίσει να σπάνε τη σιωπή τους μπροστά σε φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης. Είναι καθήκον μας να προστατεύσουμε τα θύματα έμφυλης βίας και να τα κάνουμε να νιώσουν εμπιστοσύνη. Να νιώσουν ότι θα έχουν προστασία και θα αντιμετωπιστούν σωστά, εάν προβούν σε καταγγελία. Σημαντικά βήματα στην ολιστική προσέγγιση τέτοιων φαινομένων αποτελούν τόσο η ποινικοποίηση του σεξισμού, όσο και η κατάθεση της πρότασης νόμου για τις γυναικοκτονίες. Η ευθύνη του νομοθέτη μπροστά στην έξαρση ενός τέτοιου κοινωνικού φαινομένου είναι πολύ συγκεκριμένη. Συνεπώς, πρέπει να προχωρήσουμε το συντομότερο στην τροποποίηση του ποινικού κώδικα, ώστε η γυναικοκτονία να νοηματοδοτείται και να αντικατοπτρίζεται ως ιδιώνυμο αδίκημα. Αυτό θα συμβάλει και στην πρόληψη, αλλά και στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Είμαστε η πρώτη χώρα που κατέθεσε πρόταση νόμου για τις γυναικοκτονίες και άρχισαν μάλιστα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση και να μας χρησιμοποιούν ως πρότυπο. Και αυτό είναι μεγάλη νίκη για την Κύπρο μας. Βεβαίως, πρέπει εκεί και όπου χρειάζεται να ακολουθούν και άλλες παρόμοιες ρυθμίσεις.

Έλλειμμα δημοκρατίας η απουσία των γυναικών

Ως γυναίκα και δη η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Βουλής, τι προτίθεστε να κάνετε για την ισότητα και ισοτιμία ανάμεσα στα δύο φύλα στην Κύπρο; Γιατί είναι κάτι στο οποίο, δυστυχώς, υστερούμε κατά πολύ σε σύγκριση και με άλλες χώρες, που ήδη έχουν εκλέξει Προέδρους ή Πρωθυπουργούς γυναίκες.

Ως σύγχρονη κοινωνία και ως κράτος που θέλει να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα χρειάζεται να κάνουμε τομές και να προχωρήσουμε αποφασιστικά σε άμεσες και αποτελεσματικές πολιτικές, ενθαρρύνοντας περισσότερες γυναίκες να διεκδικήσουν τη θέση που τους αξίζει. Αλλιώς μιλάμε για μια λειψή κοινωνία. Όταν το 50% του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε ισότιμες ευκαιρίες στα κέντρα λήψης αποφάσεων, τότε έχουμε σημαντικό έλλειμμα δημοκρατίας. Τόσο τα κοινοβουλευτικά κόμματα λοιπόν όσο και η Πολιτεία έχουν συγκεκριμένο ρόλο να διαδραματίσουν σε αυτήν την προσπάθεια με συγκεκριμένες ρυθμίσεις και πολιτικές. Από κει και έπειτα χρειάζεται να καταστήσουμε την κοινωνία των πολιτών συμμέτοχη σε αυτήν την προσπάθεια. Χρειάζεται να γίνει ενημέρωση, προκειμένου να απαλειφθούν κοινωνικά στερεότυπα που διαχωρίζουν ακόμη και σήμερα τους ρόλους των φύλων με παραδοσιακές και πατριαρχικές αντιλήψεις. Χρειάζεται να προβάλλονται και να αναδεικνύονται γυναικεία πρότυπα και τα ΜΜΕ να συμβάλουν ουσιαστικά και εποικοδομητικά σε αυτήν την προσπάθεια. Παράλληλα, πρέπει να επενδύσουμε στην παιδεία και την εκπαίδευση, δημιουργώντας και καλλιεργώντας κουλτούρα ενσυναίσθησης και πλήρους σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι μέσα από την παιδεία δημιουργούμε τους πολίτες τού αύριο. Σε αυτό το πλαίσιο, ως Βουλή των Αντιπροσώπων προωθούμε παράλληλες δράσεις και πρωτοβουλίες σε συνεργασία και με την κοινωνία των πολιτών.

Προσωπική ζωή και δημόσιο αξίωμα

Πολλοί υποστηρίζουν πως, έπειτα από την εκλογή γυναίκας στην Προεδρία της Βουλής, ήρθε η ώρα και για την εκλογή γυναίκας στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα, αυτό του Προέδρου της ΚΔ. Ποια η γνώμη σας επί τούτου;

Σε μια προηγμένη κοινωνία, που σέβεται και συμπεριφέρεται ισότιμα στους πολίτες της, δεν θα έπρεπε να αποτελούσε καν ζήτημα αυτό. Οι γυναίκες δεν είναι πολίτες β’ κατηγορίας και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται έτσι. Πρέπει να έχουν λόγο σε όσα τις αφορούν και να εκπροσωπούνται στα κέντρα λήψεως αποφάσεων. Συνεπώς έχουν δικαίωμα να διεκδικούν.

Να κλείσουμε με μια πιο προσωπική ερώτηση. Τελικά, πώς καταφέρνει να «ακροβατεί» η Αννίτα ανάμεσα στον ρόλο της ως της δεύτερης τη τάξει πολιτειακής αξιωματούχου και ως συζύγου; Αισθάνεστε ότι η εκλογή σας σάς έχει στερήσει κάτι από την προσωπική σας ζωή;

Όπως καταφέρνουν να «ακροβατούν» άλλοι αξιωματούχοι που υπηρέτησαν ή υπηρετούν σε πολιτειακά αξιώματα και αναλαμβάνουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί στο οικογενειακό τους περιβάλλον, χωρίς να τους γίνεται κάθε φορά αυτή η ερώτηση: Είναι επιλογή και τιμή μου να βρίσκομαι σε αυτό το αξίωμα, όπως και προσωπική μου ευθύνη να το υπηρετήσω όσο καλύτερα μπορώ. Γνωρίζω πολύ καλά, και είναι αλήθεια, ότι η θέση στην οποία έχω την τιμή να βρίσκομαι χρειάζεται πολλές θυσίες και ατέλειωτες ώρες σκληρής δουλειάς. Και ναι, γίνεται σε βάρος της προσωπικής μου ζωής. Αυτό όμως που έχει μεγάλη σημασία είναι το μέτρο και η ισορροπία. Οι σχέσεις μας είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε. Και πρέπει να βρίσκουμε τον τρόπο να τις προστατεύουμε, ακόμη και αν ο χρόνος πολλές φορές φαντάζει ανύπαρκτος.