Επικαιροποιημένος ρόλος Επιτήδειου Ουδέτερου

Η στο ουκρανικό πεδίο αντιπαρατιθέμενη διάσταση κρατών και οντοτήτων αναδεικνύει, εν μέσω δυναμικώς συντελούμενων εξελίξεων, την Τουρκία σε έναν δυνάμει διαμεσολαβούντα παράγοντα διευθέτησης συγκρούσεων και «ειρηνικής» επίλυσης διαφορών. Το ανωτέρω πραγματώνεται με την πρόσφατη συνάντηση των Yπουργών Εξωτερικών της Ουκρανίας και της Ρωσίας, η οποία έλαβεν χώραν με τουρκική πρωτοβουλία στην Αττάλεια.

Το γεγονός και μόνο πως έλαβεν χώραν σε τουρκικό έδαφος συνάντηση αποσκοπούσα στην κατάπαυση του πυρός, αυτό και μόνο, ανεξαρτήτως αποτελέσματος -εν προκειμένω παρά το εν τέλει άκαρπο της διαπραγμάτευσης- ενισχύει τη διεθνή θέση και τον προσανατολισμό της Άγκυρας, συντάσσοντάς την σε επίπεδο διεθνούς παράστασης, με εκείνες τις χώρες που έχουν ικανότητα παρουσίας στις διεθνείς εξελίξεις κατά τρόπο θετικό για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.

Ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, αναγνωρίζοντας τη στάση της Τουρκίας ως θετική και όχι κατά ταύτα εχθρική για τα ρωσικά συμφέροντα και τους προσανατολισμούς της χώρας του, συναίνεσε στο να γίνει η ανωτέρω συνάντηση των δυο Υπουργών Εξωτερικών σε τουρκικό χώρο, δίνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην Τουρκία τη δυνατότητα διεθνούς αναβάθμισης.

Συναφώς υπενθυμίζεται πως η Τουρκία, κατά το σύνηθες του «Επιτήδειου Ουδέτερου», ούτε μέτρα συνυπέγραψε κατά των επιτιθεμένων, αλλά αντιθέτως διατήρησε και τον εναέριο χώρο της ανοιχτό για τα ρωσικά αεροπλάνα, την ίδια στιγμή που ένας πολυεπίπεδος διεθνής αποκλεισμός της Μόσχας βρισκόταν εν εξελίξει.

Πρέπει κανείς να υπενθυμίσει πως η Τουρκία, ούσα μέλος του ΝΑΤΟ, παρά ταύτα εκδηλώνει κατά τα αναμενόμενα παγίως, τη διαφοροποίησή της έναντι της συμμαχίας, υπερασπιζόμενη τα δικά της εθνικά συμφέροντα, ενώ ακολουθώντας την παραδοσιακή της τακτική δύο μέτρων και δύο σταθμών, παρεμβαίνει και εξυπηρετεί κατά το δοκούν τις επιδιώξεις της, παρά τω πλευρώ και των δύο αντιμαχομένων.

Δεδομένης της εκ φύσεως εκδηλούμενης από την Άγκυρα διαχρονικά διεκδικητικής αξίωσης ανταλλαγμάτων, σήμερα η Τουρκία υποδυόμενη τον ειρηνοποιό, διεκδικεί την από τις ΗΠΑ άρση των κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί λόγω της αγοράς των S400, όπως επίσης και την παροχή των διεκδικούμενων F16, ενώ αναμένεται μια κατά τα ανωτέρω περαιτέρω στάση αξιώσεων και έναντι της Μόσχας, προβάλλοντας την υπεραξία της μη συμμετοχής της στις συλλογικές διεθνείς κυρώσεις έναντι της Ρωσίας.

Κατά την παράδοση του Κεμαλικού κράτους, η Τουρκία επιλέγει ιστορικά τη θέση του «Επιτήδειου Ουδέτερου» σε διεθνείς διενέξεις και συγκρουσιακές καταστάσεις, αποφεύγοντας να λάβει ρίσκο συμμετοχής στη σύγκρουση, φοβούμενη πως η διαγραφόμενη επιλογή πλευράς θα μπορούσε να την οδηγήσει στο πλευρό των ηττημένων, συνθήκη που θα της επέφερε εσωτερική αναταραχή, ενδεχόμενες μάλιστα και διαλυτικές κρατικοπολιτικές μεταβολές.

Το ανωτέρω φοβικό σύνδρομο και πλέγμα αντιμετώπισης εξελίξεων διατρέχει την προέλευσή του στις ώρες διάλυσης του οθωμανικού ιμπέριουμ, όπερ και ακολουθεί την πορεία της Τουρκίας εσαεί.

Σημειώνεται κατά ταύτα πως η τουρκική διπλωματία, ούσα κληρονόμος της μεγάλης βυζαντινής παράδοσης, διαθέτει την ικανότητα να μετατρέπει το φοβικό σύνδρομο της χώρας σε διαπραγματευτικό πλεονέκτημα, εξυπηρετώντας τα τουρκικά εθνικά συμφέροντα και μόνο.

Στην εν εξελίξει σημερινή πολεμική αναμέτρηση στην Ουκρανία, η Άγκυρα προδιαγράφοντας ένα είδος πολιτικού «zero – sum game», αφενός μεν φρόντισε να μην παρεμποδίσει στο πρώτο στάδιο του πολέμου τη διέλευση ρωσικών πολεμικών πλοίων από τα Στενά του Βοσπόρου, εξυπηρετώντας στρατηγικά τη Μόσχα, ταυτοχρόνως διέθεσε επί πληρωμή πολεμικό υλικό στην πλευρά των Ουκρανών, ενώ από την άλλη πέτυχε να αποκαταστήσει την επικοινωνία της με τις ΗΠΑ επιχειρώντας την επούλωση της τραυματικής εμπειρίας του παρελθόντος.

Επομένως και κατά τα ανωτέρω, ενώ η Τουρκία διατρέχει τις πολιτικές της επί το διεκδικητικότερον ως προς την ανάληψη διεθνούς ρόλου, που επιφέρει και την υπογράμμιση της γεωστρατηγικής της θέσης, προσβλέποντας κατά την πάγια τακτική της στην αξίωση ανταλλαγμάτων έναντι πάσης υπαρκτής ή ανύπαρκτης συνεισφοράς, η Αθήνα που εκ της ιστορικής της διαδρομής υπήρξε πάντοτε τόπος ειρήνης και παρεμβατικής υπέρ του διαλόγου λειτουργίας, ενώ συντάχθηκε με την πολιτική της ΕΕ κατά το θεσμικώς επιβαλλόμενο, υπερέβη εν προκειμένω εαυτόν αποστέλλοντας οπλισμό στους Ουκρανούς εμπλεκόμενη κατά ταύτα ανωφελώς στην εν εξελίξει πολεμική αναμέτρηση.