Η Κύπρος θα ήταν μέλος του ΝΑΤΟ από το 1951

Τις τελευταίες ημέρες, με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την εναντίωση της Ρωσίας στην πιθανότητα η Ουκρανία ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, επανήλθε η συζήτηση για ένταξη της Κύπρου στη Συμμαχία. Θυμίζω ότι τον Νοέμβριο του 2018 είχαν αστράψει και βροντήξει οι «πατριωτικές» δυνάμεις στην Κύπρο με την υπόνοια ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σκεφτόταν ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ. Σχετικό το άρθρο του αγαπητού και βετεράνου πρώην αρχισυντάκτη της «Σημερινής» Σάββα Ιακωβίδη στη «Σ», στις 25.11.2018, «Η ανυπαρξία στρατηγικής και το Κυπριακό ως κλασική περίπτωση ψυχιατρικής ανάλυσης». Και το δικό μου την 1.12.2018, στη Σημερινή, «Το ΝΑΤΟ, τα τουρκο-ρωσικά συμφέροντα και η ψυχιατρική ανάλυση».

Ρωσική αντίδραση

Υπενθυμίζω ότι και τότε και στη δική μας περίπτωση ούτε έφτυσε, ούτε κατάπιε η κ. Μαρία Ζαχάροβα του ρωσικού ΥΠΕΞ, για να επέμβει στα εσωτερικά της Κυπριακής Δημοκρατίας και να εκδώσει ανακοίνωση και εκείνη εναντίον της πιθανότητας, κατηγορώντας το ΝΑΤΟ ότι δεν… «παραπλάνησε μόνο τη Σοβιετική Ένωση, αλλά και τη διεθνή κοινότητα, με το να συνεχίζει τη διεύρυνση της Συμμαχίας προς ανατολάς…» (Sigmalive, 22.11.2018).

Σήμερα διερωτάται κάποιος, αν δηλαδή η Κύπρος προχωρούσε με αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, θα... εισέβαλλε η Μόσχα στην Κύπρο, όπως έκανε στην Ουκρανία;

Το 1959, όταν Ελλάδα και Τουρκία, με τη μυστική Συμφωνία Κυρίων στη Ζυρίχη, είχαν αποφασίσει να εντάξουν τη μέλλουσα Κυπριακή Δημοκρατία στο ΝΑΤΟ, ήταν οι Βρετανοί που αποφάνθηκαν ότι δεν ήταν προς το συμφέρον τους μια τέτοια ένταξη της Κύπρου. Τα μειονεκτήματα υπερτερούσαν των πλεονεκτημάτων, έλεγαν, και «διέγραψαν» την ελληνοτουρκική απόφαση στη Zυρίχη...

(Βλέπε βιβλίο γράφουσας και Ανδρέα Παπακωνσταντίνου «Η Κύπρος στο Σφυρί», που πραγματεύεται τα εκκρεμή θέματα που απέρρεαν από τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, έκδοση Λονδίνο, Μάιος 1991. Η πρώτη βιβλιογραφία που εκδόθηκε ακριβώς μετά την αποδέσμευση των βρετανικών αρχείων για τις διαπραγματεύσεις εκείνες μετά τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου).

Η Βρετανία σήμερα ίσως να μην ενοχλείται με μια τέτοια συμμετοχή, εφόσον οι Βρετανικές Βάσεις στο νησί (αποικιακά κατάλοιπα βάσει πρόσφατης απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Supreme Court) στη Βρετανία), εξυπηρετούν εδώ και χρόνια τόσο τους Αμερικανούς αλλά και καθαυτό ΝΑΤΟϊκά συμφέροντα. Και οι Βρετανοί είχαν ενημερώσει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο πριν από την ανακήρυξη της ΚΔ ότι η Βάση στο Ακρωτήριο Γκρέκο θα ήταν ΝΑΤΟϊκή, και όχι μόνο, και δεν είχε φέρει καμία ένσταση...

Όμως, υπάρχει μια άλλη, προηγούμενη περίπτωση ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, σύμφωνα με βρετανικά έγγραφα. Το 1951, αν δεν ήταν για τη Γαλλία!

Σύμφωνα με βρετανικό έγγραφο, λοιπόν, η ιστορία είχε ως εξής:

Στη συνεδρία του ΝΑΤΟ στην Οττάβα του Καναδά, μεταξύ 15-20 Σεπτεμβρίου 1951, όταν συζητήθηκε η ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας και αποφασίστηκε να προσκληθούν αμφότερες να γίνουν μέλη, νοουμένου ότι θα εγκρινόταν η ένταξή τους από τα κοινοβούλιά τους, τα βρετανικά έγγραφα μάς ενημέρωσαν ότι το ίδιο σκόπευαν οι Αμερικανοί και για την Κύπρο.

Συγκεκριμένα, από έγγραφο του Γραφείου Αποικιών στο Λονδίνο, ημερ. 19 Οκτωβρίου 1951, οι Αμερικανοί είχαν υπόψη να θέσουν ψήφισμα για ένταξη και της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Αυτό απασχόλησε τις στρατιωτικές Αρχές στο Λονδίνο σε υψηλό επίπεδο, οι οποίες κατ’ αρχήν είδαν ότι η ένταξη της Κύπρου στην περιοχή του ΝΑΤΟ μπορούσε να τους φέρει περισσότερες δυσκολίες στο να αρνηθούν πιθανές απαιτήσεις από Ελλάδα ή Τουρκία για στρατιωτικές διευκολύνσεις στο νησί. Και φοβόντουσαν ότι, αν περιλαμβανόταν η Κύπρος στην περιοχή του ΝΑΤΟ, πριν από την προτεινόμενη τότε μεταφορά του Αρχηγείου Ανατολικής Μεσογείου στην Κύπρο (που μελετούσαν οι Βρετανοί), θα έθετε το νησί υπό τη διοίκηση του ΝΑΤΟ ως τη μόνη συμμαχική Αρχή στην περιοχή και όχι των Βρετανών (όπως ήθελε το Ηνωμένο Βασίλειο).

Όμως, περαιτέρω μελέτη του ζητήματος από τους Αρχηγούς των Στρατιωτικών Επιτελείων βρήκε ότι τέτοιος κίνδυνος δεν υπήρχε, αποφασίστηκε όμως να το κάνουν ξεκάθαρο στους Αμερικανούς. Ότι, δηλαδή, το Ηνωμένο Βασίλειο θα διατηρούσε πλήρη ελευθερία να αρνηθεί να επιτρέψει την παραμονή ξένων στρατευμάτων στην Κύπρο εν καιρώ ειρήνης και, για λόγους εσωτερικής ασφάλειας, θα αρνιόταν οποιαδήποτε ελληνικά και ίσως και οποιαδήποτε τουρκικά στρατεύματα. Οι Αμερικανοί δεν είχαν αντίρρηση.

Εν πάση περιπτώσει, όμως, οι Βρετανοί συμφωνούσαν ότι έπρεπε πρώτα να προηγηθούν οι διευθετήσεις της μεταφοράς του Αρχηγείου Μέσης Ανατολής (στην Κύπρο). Όμως, οι Αρχηγοί των Επιτελείων ήταν της άποψης ότι, εφόσον η Κυβέρνηση της Α.Μ. θα διατηρούσε κυρίαρχα δικαιώματα πάνω στην Κύπρο, η απόφαση κατά πόσον θα έθεταν το νησί υπό τη διοίκηση του Διοικητή της Νότιας Πτέρυγας του ΝΑΤΟ ήταν της Κυβέρνησης της Α.Μ. Το είχαν ξεκαθαρίσει στους Αμερικανούς πως η Κυβέρνηση της Α.Μ. θα επέμενε ότι η άμυνα της Κύπρου θα έμενε στα χέρια του Διοικητή των Συμμαχικών Δυνάμεων Μέσης Ανατολής (S.A.C.M.E. - Supreme Allied Commander Middle East), που σκόπευαν να μεταφέρουν στο νησί από την Αίγυπτο. Οι Αμερικανοί και πάλι δεν έφεραν καμίαν αντίρρηση.

Έτσι και εφόσον είχαν συμφωνηθεί με τους Αμερικανούς τα προαναφερθέντα, οι οποίοι είχαν δεχθεί τις βρετανικές προϋποθέσεις και τους Βρετανούς να είναι ικανοποιημένοι, μπήκαν στη μέση οι Γάλλοι!

Οι Γάλλοι, όταν άκουσαν για την ένταξη και της Κύπρου στην περιοχή του ΝΑΤΟ, δήλωσαν ότι έπρεπε να επιμένουν και εκείνοι να περιλαμβανόταν και η Τυνησία!

Στο σημείο εκείνο, πλέον, οι Αμερικανοί ζήτησαν από τη βρετανική αντιπροσωπία στην Οττάβα να «αποσύρει» την Κύπρο. Το οποίο και έκανε η βρετανική αντιπροσωπία, οι οδηγίες της οποίας ήταν όπως μη φέρει ένσταση στην αμερικανική πρόταση για μη ένταξη της Κύπρου.

Ο Μακάριος και βάση του ΝΑΤΟ

Σε άλλο, μεταγενέστερο έγγραφο, ημερ. 15.12.1966, οι Βρετανοί είχαν εξασφαλίσει τον Νοέμβριο του 1966, από τα «χείλη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου» (Προέδρου πλέον της ΚΔ), ότι «η Κυβέρνησή του θα παραχωρούσε βάση στο ΝΑΤΟ στο νησί, στην οποία θα μπορούσαν να σταθμεύουν οποιαδήποτε στρατεύματα εκτός από τουρκικά. Οποιαδήποτε τουρκικά στρατεύματα είναι βέβαια ανάθεμα για τον Μακάριο», έγραφε το άκρως μυστικό χειρόγραφο σημείωμα.

Βλέπουμε ότι η ιστορία έχει καταγράψει ότι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε δεχθεί τις ΝΑΤΟϊκές εξυπηρετήσεις μέσω των βρετανικών στρατιωτικών περιοχών πριν από την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας. Έξι χρόνια δε αργότερα δήλωνε στους Βρετανούς ότι η κυβέρνησή του μπορούσε να παραχωρήσει καθαυτό βάση στο ΝΑΤΟ, νοουμένου ότι δεν θα στάθμευε σ’ αυτήν... ρουθούνι Τούρκου.

Αν το έκανε, δηλαδή, θα δεχόμασταν ρωσική εισβολή στο νησί; Ή, ακόμα πιο κοντά, αν η ΚΔ αποφασίσει σήμερα ή στο μέλλον αίτηση στο ΝΑΤΟ, να προετοιμαστούμε για ρωσική εισβολή;