Τα δικαιώματα της φύσης «καταπατούνται»

Το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού ζει σε πολυπληθείς μεγαλουπόλεις και οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε άμεση επαφή με τη φύση. Εντούτοις, περισσότερο από ποτέ, το μέλλον μας εξαρτάται από το πόσο κατανοούμε, σεβόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τις σχέσεις, αλλαγές και συνέπειες μεταξύ των οργανισμών και του περιβάλλοντος. Δυστυχώς, οι ανθρώπινες παρεμβάσεις, για τη δημιουργία έργων υποδομής και ανάπτυξης, η αστικοποίηση, η αποψίλωση και η οικοπεδοποίηση, οδήγησαν στη σημαντική αύξηση του αζώτου που ανακυκλώνεται στη βιόσφαιρα, άλλαξαν τη χρήση του εδάφους και των ποταμών, πολλαπλασίασαν τη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, αύξησαν την ηχορύπανση, τα σκουπίδια και γενικά αλλοίωσαν και μόλυναν το περιβάλλον. Οι παρεμβάσεις αυτές απειλούν την ποικιλότητα της ζωής στη γη και θέτουν σε κίνδυνο το σύστημα υποστήριξης της ζωής, με απλά λόγια πλήττουν δραματικά τη βιοποικιλότητα.

Πρόσφατα, ένας νέος δρόμος και μια μεγάλη γέφυρα κατασκευάστηκαν κοντά στο σχολείο μας, συνδέοντας τη βιοτεχνική περιοχή Γεροσκήπου με τον αυτοκινητόδρομο Πάφου - Λεμεσού, διακόπτοντας την κανονική ροή του ποταμού Λιμνάρια και προκαλώντας τοπική οικολογική καταστροφή. Η λεκάνη απορροής "Λιμνάρια" ή απλώς ο ποταμός “Λιμνάρια” έχει συνολικό εμβαδόν 9,78 Km2. Η επιφάνεια κάλυψης φαίνεται στην Εικόνα 4 και ξεκινά από τις παρυφές των κοινοτήτων Αναβαργός, Κονιά και Άρμου, περνώντας μέσα από το βόρειο τμήμα του αστικού κέντρου της Πάφου και εκβάλλει στα παράλια της πόλης, παρά το ξενοδοχείο «Alexander the Great».

Στη Λεκάνη απορροής της περιοχής “Λιμνάρια” έχουν αναπτυχθεί την τελευταία δεκαετία όλες οι κοινότητες κοντά και γύρω από την πόλη της Πάφου. Έχουν δημιουργηθεί νέα έργα υποδομής, όπως η Λεωφόρος Αγίων Αναργύρων, πολυκατοικίες και σύγχρονες οικιστικές μονάδες, καθώς και νέα ξενοδοχεία. Αυτό είχε σαν συνέπεια την αύξηση του ποσοστού αστικοποίησης, δημιουργώντας διατάραξη του φυσικού υδρογραφικού δικτύου με καταστροφικές συνέπειες στη βιοποικιλότητα της περιοχής. Κύριος στόχος της κατασκευής του νέου δρόμου και της γέφυρας πάνω από τον ποταμό είναι να ενώσει τη Βιομηχανική Περιοχή Πάφου με τον αυτοκινητόδρομο για να μπορεί να γίνεται καλύτερα και ευκολότερα η διέλευση τόσο των μικρών όσο και των βαρέων γενικά οχημάτων, χωρίς τη διέλευση αυτών μέσα από την πόλη, γεγονός το οποίο θα προκαλούσε κυκλοφοριακή συμφόρηση.

Πολυάριθμες και πολύ οδυνηρές οι επιπτώσεις από τις παρεμβάσεις και τις κατασκευές στον ποταμό, αλλά και στο τοπίο της γύρω περιοχής. Συγκεκριμένα, εξαιτίας των αναπτυξιακών έργων, της δημιουργίας του δρόμου και της γέφυρας, της αναγκαστικής αποκοπής και της εκρίζωσης μεγάλου αριθμού διαφόρων ειδών δέντρων, θάμνων, καλαμιώνων που έλαβεν χώραν, στο πλαίσιο των ανθρώπινων αυτών αναπτυξιακών δραστηριοτήτων της πόλης και Επαρχίας της Πάφου, απειλείται σε μεγάλο βαθμό η βιοποικιλότητα της περιοχής (πανίδα και χλωρίδα). Φυσική, άγρια βλάστηση που υπήρχε προηγουμένως στις όχθες του ποταμού (χαμηλοί θάμνοι, άγρια κυκλάμινα, κίτρινες μαργαρίτες, παπαρούνες κ.λπ.) απειλούνται με εξαφάνιση. Επίσης, τα πουλιά, οι αλεπούδες, οι πεταλούδες, τα έντομα και κάθε ζωντανό είδος του ζωικού βασιλείου που συνήθιζαν να πετούν ή να ζουν, να ζευγαρώνουν και να αναπαράγονται στην περιοχή δεν θα το κάνουν πια ή και θα εγκαταλείπουν την περιοχή εξαιτίας της ανθρώπινης απειλής και της ηχορύπανσης που θα προκαλείται στο οικοσύστημά τους. Από πληροφορίες που υπήρχαν, στον ποταμό συνήθιζαν να υπάρχουν σαλιγκάρια, διάφορα είδη μυκήτων (μανιτάρια), τα οποία λόγω της μόλυνσης του περιβάλλοντος θα πεθαίνουν και σταδιακά θα εξαφανισθούν από την περιοχή.

Με τη διέλευση των μηχανοκίνητων οχημάτων και μηχανημάτων, τόσο κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του κατασκευαστικού προγράμματος των έργων, όσο και μετά την ολοκλήρωση του έργου, αναμένεται σημαντική αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο σε μελέτες, έρευνες, ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση βλάπτει σοβαρά την υγεία του ανθρώπου, αλλά και την κανονική και την ομαλή λειτουργία του περιβάλλοντος, αφού παρουσιάζονται υπερβάσεις στα πρότυπα ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα.

Ο υπερβολικός και ενοχλητικός περιβαλλοντικός θόρυβος - ηχορύπανση που θα προκαλείται από τη διέλευση των μηχανοκινήτων μέσων, θα διαταράσσει τη δραστηριότητα και την ισορροπία όλων των ζωντανών οργανισμών του οικοσυστήματος. Σοβαρές και επώδυνες είναι οι επιπτώσεις της ηχορύπανσης και στον ανθρώπινο οργανισμό, αφού προκαλεί διάφορα προβλήματα ακοής, άγχος, αλλά και ψυχοσωματικές ασθένειες.

Τα επικίνδυνα στερεά απόβλητα που πιθανόν να προκύψουν από τις εργασίες και το προσωπικό του εργοταξίου, όπως κενές συσκευασίες χρωμάτων, καυσίμων, πετρελαιοειδών, λιπαντικών, διαλυτών και άλλων επικίνδυνων χημικών ουσιών θα μολύνουν τα νερά του ποταμού ή τα υπόγεια στρώματα της κοίτης, είτε άμεσα είτε έμμεσα, και θα θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή αλλά και την επιβίωση των φυτών και των ζώων της περιοχής.

Για τη δημιουργία του δρόμου και την υλοποίηση του συνόλου του κατασκευαστικού προγράμματος, όπως έχουμε προαναφέρει, έχουν αποκοπεί ή και εκριζωθεί δέντρα, θάμνοι, πολλά από αυτά αιωνόβια, τα οποία παρέχουν, εκτός των άλλων, συνοχή και συνεκτικότητα στο έδαφος. Απαιτείται να γίνει άμεση αποκατάστασή τους και ταυτόχρονα να γίνουν αντιδιαβρωτικά έργα, καθότι τυχόν έντονες καταρρακτώδεις βροχές θα προκαλέσουν διάβρωση του εδάφους με πολλές συνέπειες για το περιβάλλον και τους κατοίκους της περιοχής. Η αποψίλωση των δέντρων μπορεί να οδηγήσει σε πλημμύρες, μοιραίες για τους κατοίκους της περιοχής, αλλά και τις περιουσίες τους. Τα δέντρα και τα φυτά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς δεν αφήνουν το νερό να περάσει γρήγορα στο έδαφος. Το έδαφος δεν είναι πλέον συνεκτικό και έτσι, οι βροχές θα παρασύρουν χώματα, λάσπες και ακαθαρσίες, με αποτέλεσμα να θέσουν ανθρώπινες ζωές σε κίνδυνο. Είδαμε πολλές φορές να παρασύρονται τόνοι λάσπης και σπίτια, δρόμους να πλημμυρίζουν, ανθρώπους να χάνουν την ζωή τους. Με λίγα λόγια, προστατεύουν το περιβάλλον και μειώνουν τον κίνδυνο της διάβρωσης του εδάφους. Είναι ηλίου φαεινότερον, ότι η χλωρίδα και η πανίδα της κάθε περιοχής αποτελούν μια εξαιρετικής σημασίας βιολογική και αισθητική φυσική κληρονομιά, την οποία οφείλουμε να διαφυλάξουμε. Θα πρέπει να πάρουμε τέτοια μέτρα, ώστε να προστατεύσουμε και το περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου.

Εν κατακλείδι, οι όποιες ανθρώπινες αναπτυξιακές παρεμβάσεις γίνονται, γέφυρες, δρόμοι, πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια διατήρησης της ομορφιάς του τοπίου και του περιβάλλοντος και να γίνονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην επηρεάζεται/διαταράσσεται η βιοποικιλότητα της περιοχής.

* Το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του διαγωνισμού-προγράμματος «Νέοι Δημοσιογράφοι για το Περιβάλλον»

Βιβλιογραφία:

http://www.moi.gov.cy (Νέα Σχέδια και Πολιτικές)

https://el.wikipedia.org (Οικολογία)

Δημητρίου, Δ. (2011), Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΑΡΤΩΝ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΛΕΚΑΝΕΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ (ΤΕΠΑΚ) https://ktisis.cut.ac.cy002Fbitstream/10488/5398/1

Manuel, M. (2008), Οικολογία: Έννοιες – Εφαρμογές, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα

Παρασκευόπουλος, Στ. (2020), Εισαγωγή στην οικολογία και στις περιβαλλοντικές επιστήμες, Εκδόσεις: Δίσιγμα.

Πηγές:

Φωτογραφίες: Πλαστήρα Στεφανία, Έμιλυ Μικελλίδη και Προδρόμου Μαρία

* Μαθήτριες Γυμνασίου Αγίου Θεοδώρου Πάφου, Υπεύθυνος καθηγητής: Κυριακίδης Χαράλαμπος, καθηγητής Γεωγραφίας