Κρυπτονομίσματα & Web3: Οικολογική προοπτική & γεωπολιτικές ευκαιρίες για Κύπρο και Ευρώπη

Τσιμουδιά δεν ακούστηκε στην Κύπρο για την -πολύ σημαντική για το μέλλον της κρυπτοοικονομίας- πρώτη ψηφοφορία στις 14 Μαρτίου 2022 στην Ευρωβουλή για το πλαίσιο MiCA (Markets in Crypto Assets), το εποπτικό πακέτο της ΕΕ για τα κρυπτονομίσματα (cryptocurrencies).

Ο Γερμανός Ευρωβουλευτής των Χριστιανοδημοκρατών και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (EPL), που επιβλέπει τη νομική διαδικασία και τις συζητήσεις μεταξύ Ευρωβουλής-Κομισιόν-Συμβουλίου για επεξεργασία του MiCA, εξέφρασε επανειλημμένως τις ανησυχίες του πως θα γίνουν προσπάθειες να απαγορευθεί η διεργασία «Proof-of-Work» (PoW), που αποτελεί τη ραχοκοκκαλιά τόσο του Bitcoin, όσο και άλλων κρυπτονομισμάτων, στη βάση του ότι είναι ενεργοβόρα. Τελικά η εν λόγω τροπολογία καταψηφίστηκε, όμως υπάρχει έντονη η ανησυχία πως μπορεί να επανέλθει αλλιώς, με ανυπολόγιστες συνέπειες για κρυπτοϊθαγενείς, κρυπτοεπενδυτές, επιχειρήσεις, την ασφάλεια χρηστών και τον υγιή ανταγωνισμό της Ευρώπης στην παγκόσμια οικονομία του μέλλοντος.

Την περασμένη εβδομάδα η στήλη καταπιάστηκε με τον ρόλο των κρυπτονομισμάτων στη ρωσο-ουκρανική κρίση, αφού ίσως για πρώτη φορά οπλοποιήθηκαν σε τέτοια έκταση («Σημερινή», 20/03/2022). Οι Δυτικές ανησυχίες για ρωσική παράκαμψη των οικονομικών κυρώσεων μέσω crypto, οι εισφορές στον Ουκρανικό Στρατό κρυπτονομισμάτων και η υπογραφή εκ μέρους του Ουκρανού Προέδρου του Νόμου «Περί εικονικών περιουσιακών στοιχείων» είναι σαφείς ενδείξεις ότι η ενδοσλαβική κρίση στην ευρασιατική στέπα, πέραν πολλών άλλων πραγμάτων, έφερε στο προσκήνιο τη σημασία της ψηφιακής αποκεντρωμένης οικονομίας σε έναν «παλιό οικονομικό κόσμο», όπου τον πρώτο λόγο έχουν οι κεντρικές τράπεζες.

Η «Σημερινή» μίλησε για την ανάγκη διαφύλαξης της απρόσκοπτης επιλογής σε μια εναλλακτική «προσωπική οικονομική ασφάλεια» (individual economic security), με έναν Κύπριο «ψηφιακό νομάδα» (“digital nomad”), με πάνω από δέκα χρόνια εμπειρία, για τις πιο πάνω εξελίξεις με αφορμή το MiCA. Ο συμπατριώτης μας (ο οποίος θέλει να παραμείνει ανώνυμος), ανέπτυξε τις «πράσινες» δυνατότητες κρυπτοεξόρυξης και τη σημασία ύπαρξης εναλλακτικού χρήματος σε κρυπτονομίσματα στους πολίτες (χωρίς τράπεζες ή άλλους μεσάζοντες ή κυβερνήσεις που μπορούν να τα κατάσχουν με τις οποιεσδήποτε πολιτικές δικαιολογίες), πράγμα που φάνηκε με τους Ουκρανούς πρόσφυγες που κατείχαν crypto και αυτομάτως είχαν πρόσβαση στα κεφάλαιά τους μετά την έξοδό τους από τη χώρα.

Κλείνοντας, ο Κύπριος ψηφιακός νομάς κάνει λόγο για τη διαφάνεια και τα οφέλη κατά της διαφθοράς των αποκεντρωμένων ψηφιακών οικοσυστημάτων. Με αφορμή την Εθνική Επέτειο του 1821, αναφέρεται και στις ευκαιρίες που ανοίγονται για την Κύπρο και τον Ελληνισμό σε θέματα «εθνικής οικονομικής ασφάλειας» (“national economic security”), με παραδείγματα άλλων χωρών, που χωρίς στενομυαλιά επενδύουν στην επανάσταση blockchain και Web3.

MiCA & τεχνολογική ουδετερότητα

Όπως μας εξήγησε ο Κύπριος ψηφιακός νομάς («Κψν»), η Επιτροπή Οικονομικών & Νομισματικών Θεμάτων (ECON) της Ευρωβουλής κλήθηκε να ψηφίσει την πρόταση MiCA για εποπτεία των κρυπτονομισμάτων. Το αρχικό πακέτο προτάσεων περιείχε κανόνες που θα μπορούσαν να απαγορεύσουν την παροχή υπηρεσιών για κρυπτονομίσματα τα οποία βασίζονται στον αλγόριθμο εξόρυξης PoW, που είναι ουσιαστικά η υποδομή που εξασφαλίζει τα blockchains διαφόρων κρυπτονομισμάτων, με προεξάρχοντα τα Bitcoin και Ethereum. Η τροπολογία προτάθηκε από μερίδα της Αριστεράς, των Πρασίνων και των Σοσιαλδημοκρατών, αλλά μετά την καταψήφισή της και την κάθετη αντίδραση της κοινότητας αποσύρθηκε. Αν και έγιναν προτάσεις επαναεισαγωγής της τροπολογίας, τελικά και αυτές εξουδετερώθηκαν.

Σύμφωνα με τον Κψν, η γενικότερη φιλοσοφία του MiCA «είναι επίθεση στην αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας εντός της Ευρώπης και θέτει σε κίνδυνο τη νομισματική και οικονομική κυριαρχία των Ευρωπαίων». Επικαλούμενος ανακοίνωση του Ledger, παροχέα crypto hardware wallet, υπογράμμισε πως «τα άτομα και οι οργανισμοί θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να επιλέγουν την τεχνολογία που ταιριάζει περισσότερο στις ανάγκες τους» και πως δεν θα πρέπει αυτοί που χαράσσουν πολιτική να επιβάλλουν διακρίσεις υπέρ μιας συγκεκριμένης τεχνολογίας, καθώς αυτό θα έχει σοβαρές συνέπειες για το μέλλον. Είναι θετικό που δεν πέρασε η συγκεκριμένη τροπολογία, καθώς θα μπορούσε να θέσει προσκόμματα στις συναλλαγές cryptoassets που βασίζονται στο PoW και να δυσχεράνει τη χρήση NFTs και DeFi. Αυτό θα εξανάγκαζε στο τέλος και την αναδυόμενη, καινοτόμο οικονομία ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων (digital assets) και τα ανταλλακτήρια να μεταφέρουν σε άλλες χώρες τις δραστηριότητές τους, μαζί με το ταλέντο που διαθέτουν, τις γνώσεις και την τεχνογνωσία.

«Ας είμαστε ξεκάθαροι, αυτά τα αναδυόμενα οικονομικά συστήματα δεν μπορούν να απαγορευθούν, δεν θα πάψουν απλώς να υπάρχουν, αλλά θα μετακινηθούν και θα ανθίσουν αλλού, με την Ευρώπη στην ουσία να αυτοεξορίζεται από το οικοσύστημα και να μην αποκομίζει κανένα όφελος. Οι Ευρωπαίοι στο τέλος θα βρίσκουν τρόπο να τα χρησιμοποιούν, είτε μέσω VPN είτε με πλατφόρμες σε άλλες δικαιοδοσίες, που το πιο πιθανόν να είναι πιο ανεξέλεγκτες και ανασφαλείς από τους υφιστάμενους Ευρωπαίους παρόχους CASPs (crypto-asset service providers), με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και την προστασία των χρηστών», ανέφερε ο Κψν.

Το λάθος της Κίνας & η έξοδος κρυπτορύχων

«Η Κίνα προχώρησε σε μια τέτοια απαγόρευση το 2021, αλλά αποδεικνύεται τώρα ότι είναι ένα πολύ δαπανηρό λάθος», υπογραμμίζει ο Κψν και προσθέτει: «Οι συσκευές κρυπτοεξόρυξης, οι εγκαταστάσεις και τα ανταλλακτήρια δεν έχουν εξαφανιστεί, αλλά έχουν έκτοτε μεταναστεύσει σε ΗΠΑ, Καζακστάν, Ρωσία και αλλού. Μετά από μια μικρή πτώση της υπολογιστικής δραστηριότητας, αυτή επανήλθε σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Η μεγάλη έξοδος εξορυκτικής δύναμης και τεχνογνωσίας από τη χώρα αποδυνάμωσε κάπως την εξουσία του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο μάλλον θα συνειδητοποιήσει κάποια στιγμή ότι θα βρεθεί έξω από τα χρηματικά δίκτυα του μέλλοντος. Αν αποφασίσει να άρει την απαγόρευση, που είναι πολύ πιθανόν, μπορεί να είναι πολύ αργά καθώς η μετακίνηση των υποδομών και η σύναψη σχέσεων με εποπτικές και άλλες Αρχές άλλων χωρών θα είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί ξανά, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τη ρήξη στις σχέσεις εμπιστοσύνης».

Στο ζήτημα των οικολογικών ανησυχιών που υπάρχουν στην ΕΕ, ο Κψν αναφέρει πως από την εποχή της απαγόρευσης στην Κίνα, πολλοί υδροηλεκτρικοί σταθμοί έχουν καταστεί ασύμφοροι οικονομικά και έχουν τεθεί προς πώληση. Επίσης, η εξόρυξη bitcoin δεν είναι όσο «πράσινη» ήταν πριν, όταν οι κρυπτορύχοι (crypto miners) επωφελούνταν από την επιπλέον υδροηλεκτρική ενέργεια στις επαρχίες Σιτσουάν και Γιουνάν την περίοδο των βροχών, παρά την αφθονία άνθρακα.

Κυριαρχία ΗΠΑ & γεωπολιτική στο Web3

Η Ευρώπη αυτήν τη στιγμή έχει μια σημαντική απόσταση να καλύψει στον τομέα της κρυπτοεξόρυξης, με τη Γαλλία να αντιπροσωπεύει μόνο το 0,2% του παγκόσμιου hashrate και τη Γερμανία λιγότερο του 5%. Αντί λοιπόν να περιορίζεται το PoW, θα πρέπει να ενθαρρύνεται καθώς αυτά θα δώσουν ξεκάθαρα στρατηγικά και γεωπολιτικά πλεονεκτήματα.

«Οι απώλειες της Ευρώπης θα είναι κέρδος για τις ΗΠΑ, αφού οι όποιες απαγορεύσεις θα παραχωρήσουν οριστικά κάθε έλεγχο και ηγεσία του Web3 στις ΗΠΑ, όπως έγινε και με το Web2, όπου πλέον ευδοκιμούν διαδικτυακοί γίγαντες όπως η Google, το Facebook, η Amazon κ.ά. που άνθισαν εκεί», προειδοποιεί ο Κψν. «Θέλει πραγματικά η Ευρώπη να παραμείνει στην αιχμή της καινοτομίας, αρπάζοντας την ευκαιρία να παραγάγει τους πρωταθλητές και τους ηγέτες του Web3, δημιουργώντας χιλιάδες θέσεις εργασίας στη διαδικασία;», αναρωτήθηκε.

Δεν είναι μυστικό, αναφέρει ο Κψν, ότι η Ευρώπη δυσανασχετεί για το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των χρηματοοικονομικών συναλλαγών γίνεται σε αμερικανικά δίκτυα πληρωμών. Η ισχύς του δολαρίου ως διεθνούς αποθεματικού νομίσματος και ο έλεγχος των δικτύων πληρωμών επηρεάζουν την Ευρώπη, όπως φάνηκε με την απόφαση της κυβέρνησης Donald Trump να υπαναχωρήσει από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν σε μια εποχή που η ΕΕ ήταν έτοιμη να προχωρήσει σε επέκταση των εμπορικών συμφωνιών της με την Τεχεράνη. Οι αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν απέτρεψαν τις όποιες ιδέες παράκαμψής τους από την Ευρώπη.

Παρόμοιο γεγονός είναι και μια τυχόν απαγόρευση της κρυπτοεξόρυξης, αφού θα οδηγήσει περισσότερους κρυπτορύχους στις ΗΠΑ και θα βλάψει την αποκέντρωση του δικτύου. Αν, στο μέλλον, προειδοποιεί ο Κψν, ο μεγαλύτερος αριθμός κρυπτορύχων βρίσκεται εντός της δικαιοδοσίας ενός κράτους, αυτό θα του δώσει και το προνόμιο να ελέγχει τις ράγες πληρωμών (payment rails) και τα ανταλλακτήρια. Αυτό θα καταστήσει την Ευρώπη πιο εξαρτημένη σε ξένους για τη διατήρηση της ψηφιακής της οικονομίας και θα μειώσει μέσω του προστατευτισμού την πρόσβαση σε ένα οικοσύστημα που είναι διεθνοποιημένο.

Ο Κψν θεωρεί πως με ευνοϊκές πολιτικές, ρυθμίσεις και εποπτεία η Ευρώπη θα συμμετέχει στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητα: «Περισσότεροι περιορισμοί και κοντόφθαλμες πολιτικές θα έχουν σχεδόν αναπόφευκτα το αντίθετο αποτέλεσμα. Το Web3/crypto πρόκειται να επαναπροσδιορίσει το διαδίκτυο όπως το ξέρουμε και η Ευρώπη πρέπει να είναι σημαντικός παίκτης. Οι προσπάθειες οποιασδήποτε απαγόρευσης χωρίς επαρκή γνώση και το να “πουλούμε αρετή” (“virtue signalling”) για πολιτικούς λόγους γύρω από πράσινα θέματα θα έχουν καταστροφικές συνέπειες. Επιπλέον, το πρόσφατο διάταγμα του Προέδρου Joe Biden για τα κρυπτονομίσματα υπογράμμισε τη σημασία της εξεύρεσης μιας ισορροπίας στην εποπτεία για να παραμείνουν οι ΗΠΑ στην ηγεσία. Σε μια δεκαετία από τώρα, η ιστορία δεν θα είναι ευγενική με τους ανθρώπους και τις χώρες που όχι μόνο δεν άδραξαν την ευκαιρία να ηγηθούν σε αυτήν τη νέα περίοδο καινοτομίας, αλλά εμπόδισαν την πορεία της χωρίς να “διορθώσουν” τίποτα στη διαδικασία».

Μεγάλες αποταμιεύσεις σε bitcoin έχουν το Ελ Σαλβαδόρ, η Βουλγαρία, η Φινλανδία, η Ουκρανία και η Γεωργία. Τον Ιανουάριο, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Vladimir Putin κάλεσε την Κεντρική Τράπεζα και την κυβέρνηση να συμφωνήσουν για το θέμα των κρυπτονομισμάτων, με τον ίδιο να είναι θετικά διακείμενος στην ανάπτυξη της κρυπτοεξόρυξης σε περιοχές με πλεονάζουσα ηλεκτρική ενέργεια, όπως το Ιρκούτσκ, την Κρασνογιάρσκ και την Καρέλια.

«Παίζουν cryptούλι» με πράσινες δικαιολογίες

Ο Κψν θεωρεί πως κάποιοι «παίζουν κρυφτούλι» επικαλούμενοι «πράσινες» δικαιολογίες για να θέσουν προσκόμματα στη λειτουργία των κρυπτο-οικοσυστημάτων. Αντιθέτως, λέει πως «αυτό που βάζει στο τραπέζι η εξόρυξη bitcoin είναι το ότι εκμεταλλεύεται ενέργεια που διαφορετικά θα χανόταν. Οι αγοραστές αυτής της ενέργειας είναι αγνωστικιστές όσον αφορά την τοποθεσία και έτσι μπορούν να εκμεταλλευτούν ένα ευέλικτο και εύκολα διακοπτόμενο ενεργειακό φορτίο, φτάνει να υπάρχει σύνδεση στο διαδίκτυο. Τεράστια αποθέματα ενέργειας πάνε χαμένα διεθνώς διότι δεν υπάρχει υποδομή αποθήκευσης ή μεταφοράς της. Επί του παρόντος, το 60% με 80% των κερδών των κρυπτορύχων επανεπενδύονται σε ενέργεια και η υψηλή ζήτηση τούς αναγκάζει να ζητούν συνεχώς φτηνότερη ενέργεια».

Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, που το μεγαλύτερο πρόβλημά τους είναι οι αυξομειώσεις στην παροχή, αλλά και διαλείπουσα παροχή ρεύματος, μπορεί να τύχουν καλύτερης εκμετάλλευσης από τους κρυπτορύχους, που μπορούν να εισαχθούν ως αγοραστές εσχάτης ανάγκης, απορροφώντας και πλεονάζουσα ενέργεια, αντισταθμίζοντας κρατικές επιδοτήσεις.

Για παράδειγμα, στην περιοχή Βιρουγκά του Κονγκό, η γαλλική εταιρεία BigBlock Data Centre, εγκατέστησε μια κρυπτο-φάρμα για απορρόφηση της ενέργειας του υδροηλεκτρικού σταθμού που πλεονάζει λόγω της χαμηλής ανάπτυξης της περιοχής. Λίγες ημέρες πριν από τη ρωσική εισβολή, η Ουκρανία είχε επιτρέψει τη χρήση της αχρησιμοποίητης πυρηνικής ενέργειας σε κρατικά cryptoassets. Το Ελ Σαλβαδόρ ετοιμάζεται να εκμεταλλευτεί την πλεονάζουσα γεωθερμική ενέργεια από ηφαίστεια για κρυπτοεξόρυξη και πρόσθετα έσοδα.

Η άλλη άποψη: Ανησυχίες, προβληματισμοί & δυνητικοί κίνδυνοι

Η «Σημερινή» ζήτησε επίσης την άποψη του Κύπριου ευρωβουλευτή του ΔΗΚΟ, Κώστα Μαυρίδη, ο οποίος ανήκει στην ομάδα S&D (Σοσιαλιστές & Δημοκράτες) και ήταν εξ αυτών που υπερψήφισαν την τροπολογία του MiCA για απαγόρευση της Proof-of-Work στις 14 Μαρτίου.

Όπως ανέφερε ο Κ. Μαυρίδης, η ομάδα του S&D τοποθετείται θετικά στην ανάπτυξη της χρηματοοικονομικής καινοτομίας αλλά στην περίπτωση υπήρχαν δύο πηγές ανησυχίας. Η πρώτη, ήταν η θέληση για μια ελάχιστη προστασία του αδύνατου καταναλωτή σε μια πολύ ασταθή και εντελώς ανεξέλεγκτη αγορά, με αποτέλεσμα να καταστεί θύμα από τυχόν χειραγωγήσεις και να χάσει τις επενδύσεις του. Η δεύτερη αφορά το πολύ σημαντικό ζήτημα της ενέργειας, καθώς θεωρείται πως η διαδικασία κρυπτοεξόρυξης είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα. Ο Κ. Μαυρίδης αξιολογεί πως σε μια περίοδο που η Ευρώπη προσπαθεί να επιτύχει άμεσα την ενεργειακή της απεξάρτηση από τη Ρωσία και ταυτόχρονα να επισπεύσει την υλοποίηση της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας», είναι αντιφατικό να ενθαρρύνονται άλλα ενεργοβόρα συστήματα. Ο Κύπριος ευρωβουλευτής πιστεύει πως μέσω άσκησης πίεσης σε επίπεδο διακυβέρνησης, μπορούν να βρεθούν τρόποι μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας.

Όσον αφορά τον ίδιο, πέρα από τις ανησυχίες της ευρωκοινοβουλευτικής ομάδας του S&D, έχει και κάποιες προσωπικές ανησυχίες για το θέμα των κρυπτονομισμάτων. Η μία έχει να κάνει με τις λεγόμενες «οικονομικές εξωτερικότητες» (“economic externalities”) και άγνωστα μακροοικονομικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν σε ένα διογκούμενο περιβάλλον τέτοιων αγορών που δεν είναι εποπτευόμενες, την ώρα που εποπτεύονται ο τραπεζικός και ο χρηματοοικονομικός τομέας γενικότερα. Για παράδειγμα, πώς αντιμετωπίζονται σε ένα κρυπτο-οικοσύστημα, ζητήματα όπως ο πληθωρισμός και η δράση σπεκουλαδόρων; Επίσης, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στη μακροοικονομία, όταν πιθανές δραματικές αυξομειώσεις στις αγορές αυτές (π.χ. κατακόρυφη αύξηση τιμής ή κάθετη πτώση) δυνατόν να επηρεάζουν την προσφορά δυνητικού χρήματος (quasi money supply) με μακροοικονομικές και πληθωριστικές στρεβλώσεις, αλλά και επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, χωρίς να υπάρχει ένας θεσμός, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, να διαχειριστεί το θέμα με αντισταθμιστικά μέτρα; Επιπλέον, υπάρχει και το ζήτημα του τεράστιου «μαύρου χρήματος» που οι κάτοχοί του θα επιδιώξουν να το «ξεπλύνουν» μέσω κρυπτονομισμάτων. Υπάρχει και η ανησυχία (απομακρυσμένη μεν) της περίπτωσης που κάποιοι καταφέρουν να «σπάσουν» ή να διαταράξουν την αλυσίδα blockchain και τις επιπτώσεις σε όσους επένδυσαν στο κρυπτονόμισμα.

Τέλος, ο Κ. Μαυρίδης αντιλαμβάνεται την χρησιμότητα της τεχνολογίας crypto και πως είναι κάτι που ήρθε για να μείνει, και ως εκ τούτου το αντιμετωπίζει ορθολογιστικά χωρίς δογματισμό. Δηλώνει ανοικτός σε τεκμηριωμένες εισηγήσεις και προτάσεις εφαρμογής εναλλακτικών μεθόδων εφαρμογής της διαδικασίας PoW, όπως για παράδειγμα μέσα από ανανεώσιμες-βιώσιμες πηγές.

Αποκρυπτογράφηση του μυστηρίου, οικολογική κρυπτοεξόρυξη & ευκαιρίες για Κύπρο

Μιλώντας στη «Σημερινή», ο Κψν «αποκρυπτογράφησε» το μυστηριακό επακόλουθο και τη φιλοσοφία γύρω από μια ιδεατή ενδεχόμενη μετάβαση και επικράτηση σε μια κρυπτο-οικονομία, όπου στο τέλος η κατανάλωση ενέργειας θα είναι στην πραγματικότητα λιγότερη, ασφαλέστερη αλλά και πιο οικολογική, απ’ ό,τι τώρα. Όπως εξηγεί:

«Η αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας είναι παράγωγο της εκβιομηχάνισής μας, της τεχνολογικής προόδου, της καινοτομίας και της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Χωρίς την αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, δεν θα ήμασταν εδώ που βρισκόμαστε σήμερα και ως εκ τούτου η κατανάλωση ενέργειας θα πρέπει να θεωρείται απαραίτητη για την περαιτέρω πρόοδο του πολιτισμού. Για πρώτη φορά στην ιστορία έχουμε χρήμα που δεν χρειάζεται να ασφαλίζεται με μαζική στρατιωτικοποίηση και ογκώδεις αστυνομικές δυνάμεις, και δεν μπορεί να δημευθεί με πόλεμο, συγκρούσεις, θάνατο και καταστροφή. Το bitcoin είναι μια μορφή χρήματος που εξασφαλίζεται από την ίδια την ενέργεια, είναι μια μορφή χρήματος που δεν μπορεί να ληφθεί με τη βία, που καθιστά περιττούς τους πολέμους γι’ αυτόν τον σκοπό. Είναι γι’ αυτό που η κατανάλωση ενέργειας για το bitcoin δεν είναι σπατάλη, διότι ακριβώς εξυπηρετεί ένα σκοπό, ένα σκοπό με βαθιές επιπτώσεις για την ανθρωπότητα, την προσωπική αυτονομία, την προστασία από τον πληθωρισμό και την ελευθερία της αυτοδιάθεσης της προσωπικής περιουσίας που ακόμα δεν φαίνεται να είναι προφανείς… Ουσιαστικά αντικαθιστούμε το κόστος της ανθρώπινης ζωής, για την προστασία του πλούτου μας, με το κόστος του ηλεκτρισμού, το οποίο συντηρεί τον ανοικτό κώδικα που εξασφαλίζει τη διαφάνεια του αποκεντρωμένου οικοσυστήματος. Αυτό που είναι πιο σημαντικό από την ίδια την κατανάλωση ενέργειας, είναι το πώς μπορούμε να ικανοποιήσουμε αυτήν τη δίψα για ενέργεια με άλλα μέσα εκτός από τα ορυκτά καύσιμα. Οι ανανεώσιμες, πυρηνικές και γεωθερμικές πηγές ενέργειας είναι καθαρές και μπορούν να τύχουν εκμετάλλευσης».

Ο Κψν πιστεύει πως στην Κύπρο η κρυπτοεξόρυξη μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός μετάβασης προς την αιολική και ηλιακή ενέργεια, καθώς οι εν λόγω εγκαταστάσεις μπορούν γίνουν πιο αποδοτικές, προσελκύοντας κρυπτο-επενδυτές. Οι εγκαταστάσεις μπορούν να τύχουν εκμετάλλευσης από κρυπτορύχους πριν καν ολοκληρωθούν και κατασκευαστούν οι υποδομές και η διασύνδεση με το δίκτυο ηλεκτρισμού και ταυτόχρονα, η κρυπτοεξόρυξη του bitcoin μπορεί να λειτουργήσει και ως ρεζέρβα όταν χρειάζεται επιπλέον ενέργεια σε περιόδους καύσωνα ή ψύχους και αυξάνεται η ζήτηση.

Πέραν των πιο πάνω, η Κύπρος μπορεί, αν και όταν αποφασίσει να εξορύξει το φυσικό της αέριο, ταυτόχρονα να εκμεταλλεύεται με κρυπτοεξόρυξη ενέργεια που θα σπαταλάται, όπως δοκιμάζει τώρα πιλοτικά η ExxonMobil σε διάφορες εγκαταστάσεις της ανά το παγκόσμιο.

* Αστυνομικές Σπουδές, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

(δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή της Κυριακής», 27/03/2022, στήλη «Άμυνας & Ασφάλειας Αφηγήματα»)