Ουκρανικό: «Συναγερμός» για τρεις συν έναν κλάδους της κυπριακής οικονομίας

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σήμανε συναγερμό για την οικονομία σε όλον τον κόσμο. Οι αυξημένες λόγω πανδημίας διεθνείς τιμές στα καύσιμα και σε μια σειρά από πρώτες ύλες και αγαθά, φαίνεται ότι παίρνουν εκ νέου δυναμική ανόδου και πλέον κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει πού θα σταματήσει το κοντέρ των αυξήσεων.

Η κυπριακή οικονομία με τις πληθωριστικές τάσεις που δημιουργούνται θα πιεστεί στο σύνολό της. Ωστόσο ο «συναγερμός» ήχησε πιο έντονα για τρεις συν ένα νευραλγικούς τομείς: 1) Ενέργεια - Καύσιμα, 2) Τουρισμός, 3) Σιτηρά και 4) Υπηρεσίες - Τραπεζικό σύστημα. Το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης σε συνεννόηση με τους επαγγελματίες κάθε εμπλεκόμενου κλάδου απ’ αυτούς που πλήττονται από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία σχεδιάζουν τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ήδη αποφασίστηκαν και εφαρμόζονται μέτρα.

Ενέργεια - Καύσιμα: Μειώσεις φόρων από την Κυβέρνηση για να περιοριστούν τα βάρη στους καταναλωτές

Στον τομέα της ενέργειας και των καυσίμων οι ήδη υψηλές τιμές εκτοξεύθηκαν ακόμη παραπάνω από την πρώτη μέρα της εισβολής, στις 24 Φεβρουαρίου, μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, την Πέμπτη είχαν φτάσει στο ανώτερο μέχρι στιγμής επίπεδο ακουμπώντας τα $119,8 δολάρια το βαρέλι (πετρέλαιο Brent). Μάλιστα, όπως τονίζουν αναλυτές, το γεγονός ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος στις συνομιλίες για συμφωνία αναφορικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, βοήθησε ώστε να μπει χαλινάρι στη διεθνή τιμή του πετρελαίου και να ηρεμήσουν, έστω προσωρινά, οι αγορές.

Οι διεθνείς αυξήσεις που καταγράφονται από την έναρξη της εισβολής δεν έχουν ακόμη φτάσει στην κυπριακή οικονομία και αυτό συμβαίνει επειδή τα καύσιμα που καταναλώνονται μέχρι στιγμής είχαν αγοραστεί με τιμές που ίσχυαν πριν την έναρξη του πολέμου. Οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία αναφορικά με τις τιμές των καυσίμων και της ενέργειας θα γίνουν αισθητές στα πορτοφόλια των Κύπριων καταναλωτών από τα μέσα περίπου Μαρτίου.

Εν τω μεταξύ, ήδη από τα μέσα Ιανουαρίου του 2022 μέχρι τέλη Φεβρουαρίου οι μέσες τιμές των καυσίμων στην Κύπρο κατέγραψαν σημαντική αύξηση: Η Βενζίνη 95 από €1,33 / λίτρο, που κόστιζε στις 20.1.2022, έφτασε στο €1,43 στα τέλη Φεβρουαρίου, ενώ το πετρέλαιο κίνησης από €1,41 έφτασε στα €1,48 στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα.

Προκειμένου να μειωθούν τα κόστη που θα προστεθούν στις λιανικές τιμές των καυσίμων αλλά και στους φουσκωμένους λογαριασμούς της ΑΗΚ, η Κυβέρνηση αποφάσισε τη μείωση του φόρου κατανάλωσης κατά 7 σεντ ανά λίτρο στη βενζίνη και το πετρέλαιο κίνησης, που αυξάνεται στα 8,3 σεντ το λίτρο, συμπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ. Παράλληλα, μειώνεται και ο φόρος κατανάλωσης για το πετρέλαιο θέρμανσης κατά 6,4 σεντ, συμπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ. Στο ίδιο πακέτο αποφάσεων που έλαβε το Υπουργικό την Τετάρτη, και ψήφισε η Ολομέλεια της Βουλής με τη διαδικασία του κατεπείγοντος στη συνεδρία της Πέμπτης, είναι και η παράταση της μείωσης του ΦΠΑ σε όλους τους οικιακούς λογαριασμούς της ΑΗΚ από 19% σε 9% και επιπλέον από 19% σε 5% για περίπου 34.000 καταναλωτές που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες.

Τουρισμός - Οι 800 χιλιάδες Ρώσοι που δεν θα έρθουν και οι… «αντικαταστάτες»

Μόλις έγιναν γνωστές οι κυρώσεις για απαγόρευση πτήσεων ρωσικών αεροπλάνων σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια αλλά και οι οικονομικές κυρώσεις που είχαν ως αποτέλεσμα τη ραγδαία πτώση του ρουβλιού, οι τουριστικοί παράγοντες στην Κύπρο πήραν το μήνυμα ότι για φέτος οι αφίξεις από τη Ρωσία θα είναι από ανύπαρκτες έως ελάχιστες στην καλύτερη των περιπτώσεων. Ρώσοι και Ουκρανοί τουρίστες αποτελούσαν μαζί το 29% περίπου των αφίξεων για το 2021. Οι προβλέψεις, εξάλλου, για την τουριστική σεζόν του 2022 ήθελαν τους Ρώσους να φτάνουν τις 800.000.

Σύμφωνα με τις τελευταίες δηλώσεις του Υπ. Μεταφορών, Γιάννη Καρούσου, «περίπου 1,6 εκατομμύριο επιβάτες, αφίξεις και αναχωρήσεις έχουν χαθεί, ενώ υπάρχουν και άλλες αγορές που αναμένεται πως θα επηρεαστούν» από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ακόμη και ν’ ανοίξουν άμεσα τα αεροδρόμια της Ευρώπης για τους Ρώσους και τους Ουκρανούς, η υποτίμηση του ρουβλιού και η δεινή οικονομική κατάσταση στην Ουκρανία καθιστούν απαγορευτική την όποια αισιοδοξία στους παράγοντες του κυπριακού τουρισμού.

Όπως ανέφεραν επανειλημμένως καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας ο Υπουργός Μεταφορών, Γιάννης Καρούσος και ο Υφυπουργός Τουρισμού, Σάββας Περδίος, οι απώλειες που θα προκύψουν από τη ρωσική και ουκρανική αγορά θα καλυφθούν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό με προσέλκυση επιπλέον τουριστών από υφιστάμενες αλλά και νέες αγορές.

Ήδη μεγάλοι τουριστικοί όμιλοι της Κύπρου διαθέτουν το ποσοστό κρατήσεων που προόριζαν για Ρώσους και Ουκρανούς τουρίστες σε τουριστικούς πράκτορες από το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες. Επιπλέον τα αρμόδια Υπουργεία εστιάζουν στις αυξήσεις πτήσεων από και προς ευρωπαϊκές πόλεις. Ήδη ανακοινώθηκε την περασμένη Πέμπτη ότι η TUS Airways εντάσσει στο πρόγραμμά της πτήσεις από Γερμανία, Γαλλία, Σαουδική Αραβία και άλλους προορισμούς.

Αγωνία για τα σιτηρά - Μετρούν αντίστροφα για την εξάντληση των αποθεμάτων

Με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία αυτομάτως βγήκε εκτός εμπορίου το 25% της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού, που παράγεται στις δύο αντιμαχόμενες χώρες. Αντίστοιχες απώλειες στο παγκόσμιο εμπόριο καταγράφονται και για άλλα αγροτικά προϊόντα και παράγωγα αυτών, όπως το καλαμπόκι και το ηλιέλαιο.

Ως εκ τούτου οι διεθνείς τιμές γνωρίζουν πρωτοφανή άνοδο, αφού η ζήτηση έχει αυξηθεί ραγδαία.

Εν τω μεταξύ, χώρες που παράγουν και εξάγουν σιτηρά, όπως η Μολδαβία, αποφάσισαν να αναστείλουν τις εξαγωγές κρατώντας την παραγωγή για τις δικές τους ανάγκες, επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Ενδεικτικά οι τιμές του σιταριού καταγράφουν εβδομαδιαίο ρεκόρ ανόδου, σκαρφαλώνοντας περίπου κατά 40% από την έναρξη της εισβολής.

Οι επιπτώσεις είναι έντονες και στην Κύπρο, όπου καταγράφεται μεγάλη ανησυχία με δεδομένο ότι τα αποθέματα σιτηρών επαρκούν για περίπου 7 εβδομάδες σε ό,τι αφορά την κτηνοτροφική χρήση και γύρω στους 3,5 μήνες σε ότι αφορά την ανθρώπινη χρήση.

Ο «συναγερμός» κινητοποίησε σε κοινοτικό επίπεδο τους Υπουργούς Γεωργίας των κρατών μελών της ΕΕ, οι οποίοι πραγματοποίησαν έκτακτη διαδικτυακή συζήτηση την περασμένη Τετάρτη, για να μετρήσουν τους κινδύνους και να εξεύρουν τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος. Ο Υπουργός Γεωργίας Κώστας Καδής στην τοποθέτησή του τόνισε την ανάγκη διαμόρφωσης πλαισίου για εφαρμογή μέτρων στήριξης των κλάδων που έχουν πληγεί, ενώ υπογράμμισε τις επιπλέον δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Κύπρος ως νησιωτικό κράτος, αναφορικά με τον εφοδιασμό.

Επί της ουσίας, για την κρίση των σιτηρών στην Κύπρο δεν έχει ληφθεί προς το παρόν κάποια συγκεκριμένη απόφαση. Έντονη είναι η φημολογία που θέλει την Κυβέρνηση να προβαίνει σε αγορά ποσοτήτων σιτηρών που θα διατεθούν άμεσα στην αγορά ή που θα αποθηκευτούν και ακολούθως θα τα διαχειριστούν οι εισαγωγείς.

Αυτό που μας ανέφεραν από το Υπουργείο Γεωργίας είναι ότι αναμένουν από μέρα σε μέρα ευρωπαϊκές αποφάσεις για μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης των σιτηρών.

Μικρή η έκθεση των κυπριακών τραπεζών στη ρωσική οικονομία, αλλά…

Ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, μιλώντας στη συνεδρία των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ecofin), που ενώ ήταν προγραμματισμένη για τις 15 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη λόγω των εξελίξεων στην Ουκρανία, υπογράμμισε ότι «δεν θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα από τις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, δεδομένης της ελάχιστης έκθεσης των κυπριακών τραπεζών στη ρωσική οικονομία, καθώς και της σημαντικής μείωσης των ρωσικών καταθέσεων στην Κύπρο».

Ωστόσο, το μπλοκάρισμα ρωσικών τραπεζών από το σύστημα Swift και γενικώς οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, δεν αποκλείεται, σύμφωνα με αναλυτές, να προκαλέσουν τέτοιες αλυσιδωτές επιπτώσεις που θα επηρεάσουν λίγο ή πολύ το σύνολο των τραπεζικών συστημάτων.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι, μερικές μόνο μέρες μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων, η μεγάλη ρωσική τράπεζα SberBank ανέστειλε τη λειτουργία των υποκαταστημάτων και των θυγατρικών της στην Ευρώπη, μη μπορώντας ν’ αντεπεξέλθει στις αυξημένες εκροές καταθέσεων.

Εξάλλου, σύμφωνα με τον CEO της Deloitte Κύπρου, Πιερή Μάρκου, είναι αναπόφευκτο ο πόλεμος στην Ουκρανία να επηρεάσει τον κλάδο των υπηρεσιών στην Κύπρο.

«Ως οικονομία που βασιζόμαστε στις ξένες επενδύσεις και τις υπηρεσίες, θα είμαστε ευάλωτοι στις διεθνείς εξελίξεις», ανέφερε, προσθέτοντας πως «οι εξελίξεις θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις σχέσεις που η χώρα μας διατηρεί με τη Ρωσία και την Ουκρανία αναφορικά με τις υπηρεσίες. Το μοντέλο μας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην προσέλκυση επενδύσεων. Όταν αυτές οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να διεξάγουν εργασίες, είτε στη Ρωσία είτε στην Ουκρανία, αναπόφευκτα θα επηρεαστεί και ο τομέας των υπηρεσιών».

Στήνει μηχανισμούς «επιφυλακής» το Προεδρικό

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα πιο πάνω ζητήματα που προκύπτουν στο μέτωπο της οικονομίας, το Προεδρικό σε διευρυμένη σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο Αναστασιάδη αποφάσισε τη σύσταση δύο διυπουργικών επιτροπών που θα παρακολουθούν τις εξελίξεις και θα αποφασίζουν «με τον ταχύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο», σύμφωνα με τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Μάριο Πελεκάνο.

Εξάλλου «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έδωσε επίσης οδηγίες ετοιμότητας όλων των εμπλεκομένων φορέων και ζήτησε να παρακολουθούνται επισταμένα όλες οι πτυχές. Προς τούτο, το σύνολο του μηχανισμού θα είναι σε εγρήγορση», ανέφερε ο κ. Πελεκάνος.