Νέο χαράτσι στην τιμή ρεύματος, παρά τη μείωση του 9%

Άφωνοι μένουν οι Κύπριοι πολίτες με το άνοιγμα του λογαριασμού της ΑΗΚ. Οι παραφουσκωμένοι λογαριασμοί -που δεν μπορούν να πληρωθούν με έναν βασικό μισθό- έπληξαν νοικοκυριά συνταξιούχων, εργένηδων, οικογενειαρχών κ.ά., με τους πολίτες να βρίσκονται σε απόγνωση για το πώς θα τους πληρώσουν. Παρά το γεγονός ότι η ΑΗΚ παρέχει ευκολίες πληρωμής, οι λογαριασμοί αυτοί δύσκολα θα εξοφληθούν, ιδιαίτερα από ευάλωτες ομάδες.

Οι πολίτες, απελπισμένοι, ζητούν επίμονα εξηγήσεις για τον υπέρογκο λογαριασμό τους από υπαλλήλους της ΑΗΚ, αφού οι πλείστοι είναι μονήρη άτομα, τα οποία, όμως, πήραν λογαριασμό ρεύματος ύψους 500-600 ευρώ. Ένα ποσό, το οποίο σίγουρα δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί με τον βασικό μισθό ενός πολίτη στην Κύπρο.

Ενώ οι αυξήσεις στις διεθνείς τιμές ενέργειας φαίνεται ότι θα συνεχιστούν και θα επεκταθούν το επόμενο διάστημα, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, με τις αλυσιδωτές επιπτώσεις να μας επηρεάζουν και στην Κύπρο, το Υπουργικό Συμβούλιο ανακοίνωσε τη Πέμπτη ότι αποφάσισε τη μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα στα μέγιστα δυνατά επίπεδα, τα οποία επιτρέπονται από το ευρωπαϊκό κεκτημένο, καθώς και παράταση των περιόδων εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ κατά 5% και 9% στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Κάτι το οποίο παρατείνει την έκπτωση που ήταν σε ισχύ μέχρι τις 28/2 στον τελικό λογαριασμό της ΑΗΚ, «ρίχνοντας» την όμως κατά 1%.

Φουσκωμένοι λογαριασμοί ακόμα και με έκπτωση 15,5%

Οι λογαριασμοί της ΑΗΚ για τον μήνα Φεβρουάριο ήταν μειωμένοι κατά 15,5% σε σχέση με πριν από δυο μήνες, τον Δεκέμβριο. Η μείωση αυτή τέθηκε σε εφαρμογή από την 1/1 μέχρι και τις 28/2 και ίσχυε για όλα τα νοικοκυριά, ανεξαιρέτως εισοδήματος, κατάστασης κ.λπ. Επίσης η ΑΗΚ προσέφερε πέρσι για έξι μήνες έκπτωση 10% λόγω της πανδημίας και των οικονομικών δυσκολίων που αντιμετώπιζαν οι πολίτες, όμως οι τιμές συνέχισαν να χαρακτηρίζονταν υψηλές. Έτσι φέτος η ΑΗΚ, με την έγκριση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου, πρόσφερε ξανά έκπτωση περίπου 10% για τέσσερεις μήνες, από τον Νοέμβριο του 2021 μέχρι και το τέλος του Φεβρουάριου 2022, η οποία κόστισε περίπου 23,5 εκ. ευρώ στην Αρχή, ενώ το περασμένο έτος, για τους έξι εκπτωτικούς μήνες η ΑΗΚ «χάρισε» στους καταναλωτές συνολικά 35 εκ. ευρώ.

Όπως προαναφέραμε, κατά τους πρώτους μήνες του 2022 τα τιμολόγια της ΑΗΚ είχαν έκπτωση στον τελικό λογαριασμό περίπου 15,5%, ποσοστό, που, όπως αναφέρει στη «Σημερινή» η Χριστίνα Παπαδοπούλου, εκπρόσωπος Τύπου της ΑΗΚ, περιλαμβάνει «την έκπτωση της ΑΗΚ που είναι περίπου 10%, ενώ περιλαμβάνεται και η μείωση του συντελεστή φόρου προστιθέμενης αξίας σύμφωνα με διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου, σε όλους τους οικιακούς καταναλωτές από 19% σε 9% για τρεις μήνες. Όμως αντί αυτή η μείωση να αγγίζει το 20%, έπεσε στο 15,5% λόγω της αύξησης της αξίας του πετρελαίου, το οποίο χρειάζεται για να παραγάγει την ηλεκτρική ενέργεια». Οι πολίτες δεν χρειάστηκε και δεν χρειάζεται να πράξουν οτιδήποτε, αφού όλα γίνονται αυτόματα στο λογισμικό της ΑΗΚ και η έκπτωση αυτή δίνεται σε όλους ανεξαιρέτως.

Γιατί υπάρχει αυξητική τάση στην τιμή ρεύματος;

Οι πολίτες βρίσκονται προ εκπλήξεως βλέποντας τους καινούργιους λογαριασμούς ρεύματος και συγκρίνοντάς τους με τους αντίστοιχους περσινούς, που έχουν εντελώς διαφορετικές τιμές, ενώ η κατανάλωση είναι στα ίδια επίπεδα. Και, δυστυχώς, αυτή η παράλογη αύξηση δεν έχει να κάνει με το πόσο ρεύμα καταναλώνει κανείς, αλλά με το κόστος της αγοράς ενέργειας.

Κάθε μήνα αναπροσαρμόζεται η τιμή της κιλοβατώρας (μονάδα με την οποία μετριέται η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τις συσκευές), ανάλογα με την τιμή του καυσίμου που χρησιμοποιείται για να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια. Όπως είδαμε, υπήρξε μια γενναία μείωση της τάξεως του 15,5% αλλά παρ’ όλα αυτά οι τιμές της κιλοβατώρας αυξάνονται, και οι λόγοι είναι η αυξητική τάση που παρατηρείται στην τιμή του πετρελαίου διεθνώς, αφού είναι κύριο μέσο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, και η αυξητική τάση που παρατηρείται στην τιμή των δικαιωμάτων θερμοκηπιακών αερίων, τα οποία είναι ένα θέμα που απασχολεί όλες τις χώρες της ΕΕ και όχι μόνο την Κύπρο. Αυτό είναι κάτι για το οποίο δεν μπορεί να κάνει τίποτα η Κύπρος ή οποιαδήποτε άλλη χώρα, αφού είναι απόφαση της ΕΕ μέσω χρηματιστηριακής πλατφόρμας που αγοράζονται αυτά τα δικαιώματα.

Τα δικαιώματα θερμοκηπιακών αερίων είναι ουσιαστικά οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα. Ανάλογα με πόσους τόνους καυσίμων χρησιμοποιεί κάποιος για να παραγάγει ρεύμα υπολογίζεται το διοξείδιο του άνθρακα και αγοράζονται αυτά τα δικαιώματα για τα θερμοκηπιακά αέρια. Σημειώνεται ότι παλαιότερα μάς παραχωρούνταν δωρεάν από την ΕΕ τα δικαιώματα αυτά, όμως με την πάροδο του χρόνου μειώθηκαν οι δωρεάν παραχωρήσεις και ξεκίνησε η αγορά τους, και τελικά από την 1/1/2020 οι δωρεάν παραχωρήσεις εξαντλήθηκαν. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η τιμή των δικαιωμάτων θερμοκηπιακών αερίων να αυξηθεί κατά πολύ, αφού το 2017 αγοράζαμε προς 6 ευρώ το δικαίωμα, ενώ σήμερα αγοράζεται 99 ευρώ το δικαίωμα και, όπως φαίνεται, θα συνεχίσουν να αυξάνονται οι τιμές τους.

Από τη στιγμή που η τιμή πετρελαίου σημειώνει αύξηση και η τιμή των δικαιωμάτων θερμοκηπιακών αερίων δείχνει και αυτή μιαν ανοδική πορεία, θα υπάρχει αρνητική επίπτωση στα τιμολόγια της ΑΗΚ. Επίσης, με την παρούσα κατάσταση στην Ουκρανία η τιμή του πετρελαίου ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω, οπόταν είναι πιθανό να δούμε κι άλλη αυξητική τάση στα τιμολόγια.

Αύξηση και στα νοικοκυριά με φωτοβολταϊκά

Παραπονεμένοι είναι και οι κάτοχοι φωτοβολταϊκών, αφού και στα νοικοκυριά τους οι λογαριασμοί της ΑΗΚ κατέφθασαν παραφουσκωμένοι. Συγκεκριμένα, μια οικογένεια ανέφερε στην εφημερίδα μας ότι την αντίστοιχη περσινή περίοδο έκανε την ίδια χρήση ρεύματος και μάλιστα πριν εγκαταστήσει τα φωτοβολταϊκά και ο λογαριασμός ανερχόταν στα 600 ευρώ, ενώ με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ο τελευταίος λογαριασμός ξεπέρασε τα 900 ευρώ. Όμως υπάρχει εξήγηση και για τα νοικοκυριά με φωτοβολταϊκά, αφού οι τιμές της κιλοβατώρας, όπως προαναφέραμε, από πέρσι μέχρι φέτος έχουν αυξηθεί κατά 30%, ενώ κατά την τελευταία διμήνια δεν είχαμε αρκετή ηλιοφάνεια, άρα δεν είχαν αρκετή ηλιακή ενέργεια και αναγκαστικά το κάθε νοικοκυριό με φωτοβολταϊκά αγόρασε ενέργεια από την ΑΗΚ, η οποία παράγεται μέσω πετρελαίου.

Παρ’ όλα αυτά και με τη σημαντική έκπτωση της ΑΗΚ στους λογαριασμούς ρεύματος ο λογαριασμός κατέφθασε φουσκωμένος λόγω και της αύξησης της τιμής πετρελαίου που χρειάζεται για να παραχθεί η ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και της σημαντικής αύξησης από το 2017 μέχρι και σήμερα στα δικαιώματα θερμοκηπιακών αερίων. Ωστόσο, σημαντική είναι και η λεπτομέρεια για το πόσες κιλοβατώρες κατανάλωσε το νοικοκυριό σε σχέση με τους δυο συγκρινόμενους λογαριασμούς, αφού εάν εγκατέστησε φωτοβολταϊκά για κατανάλωση π.χ. 3 κιλοβάτ και καταναλώνει 7 κιλοβάτ, τότε τα 4 κιλοβάτ θα πρέπει να τα πληρώσει στην ΑΗΚ, αφού αυτά παρήχθησαν με πετρέλαιο.

Πράσινη ενεργειακή μετάβαση

Απευθυνόμενη στη «Σ» η εκπρόσωπος Τύπου της ΑΗΚ τόνισε πως «η τιμή του ρεύματος παρουσιάζει αύξηση και αυτό οφείλεται στην αυξητική τάση της τιμής του πετρελαίου διεθνώς αλλά και στην αυξητική τάση της τιμής των δικαιωμάτων θερμοκηπιακών αερίων. Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο αφορά κυρίως κόστος καυσίμου και αυτά μαζί με το κόστος δικαιωμάτων θερμοκηπιακών αερίων αφορούν περίπου το 65% του λογαριασμού της ΑΗΚ». Η κ. Παπαδοπούλου συνέχισε αναφέροντας πως «η απεξάρτησή μας από τα υγρά καύσιμα και η πιο πράσινη ενεργειακή μετάβαση είναι η μεγαλύτερη πρόκληση της ΑΗΚ». Ο τρόπος για να μειωθεί η εκπομπή θερμοκηπιακών αερίων είναι η αύξηση χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και όταν θα έχουμε στη διάθεσή μας φυσικό αέριο θα μειωθούν αυτά τα δικαιώματα και οι εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων κατά 25% με 30%.

Ελάχιστοι δικαιούχοι έχουν τη μείωση στον λογαριασμό

Για τις ευάλωτες ομάδες, οι οποίες καθορίζονται από την Πολιτεία, η μείωση του ΦΠΑ είναι στο 5% μέχρι και τα τέλη Ιουνίου. Εντούτοις, από τους 34 χιλιάδες δικαιούχους για έκπτωση ευάλωτων ομάδων μόνο 18.200 είναι ενταγμένοι στο σχέδιο της ΑΗΚ. Μια μεγάλη μερίδα δικαιούχων έκπτωσης 20% είναι και οι λήπτες ΕΕΕ, με τους περισσότερους να μην αιτούνται για τη μείωση στον λογαριασμό. Ενώ όσοι δεν έχουν ακόμα ενταχθεί για οποιονδήποτε λόγο μπορούν να το πράξουν τώρα και να πάρουν πίσω αναδρομικά μέχρι και πριν έναν χρόνο τη μείωση που τους αναλογούσε.

Ποιοι είναι όμως οι δικαιούχοι για μείωση στον λογαριασμό του ρεύματος; Η οικιακή διατίμηση με κώδικα 08 ισχύει για τις ευάλωτες ομάδες πελατών της ΑΗΚ νοουμένου ότι είναι Κύπριοι πολίτες ή πολίτες άλ​​​​​λου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή κράτους του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ή όσοι έχουν ίδια δικαιώματα με τους πιο πάνω, οι οποίοι διαμένουν νόμιμα στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Στις ομάδες αυτές συμπεριλαμβάνονται οι:

1. Πολύτεκνοι ή πενταμελής οικογένεια που παίρνει Επίδομα Τέκνου από την Υπηρεσία Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για τρία εξαρτώμενα παιδιά και πάνω και με ετήσιο μεικτό οικογενειακό εισόδημα μέχρι €51.258. Το εισοδηματικό κριτήριο των €51.258 για το ετήσιο μεικτό οικογενειακό εισόδημα αυξάνεται κλιμακωτά κατά €5.126 για κάθε πρόσθετο παιδί πέραν των τεσσάρων.
2. Οι λήπτες Δημοσίου Βοηθήματος από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
3. Οι δικαιούχοι Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος που παρέχεται από την Υπηρεσία Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
4. Οι λήπτες επιδόματος Βαριάς Κινητικής Αναπηρίας από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
5. Οι λήπτες Επιδόματος Φροντίδας σε Τετραπληγικά Άτομα από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
6. Οι λήπτες Επιδόματος Φροντίδας σε Παραπληγικά Άτομα από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
7. Οι αιμοκαθαιρόμενοι νεφροπαθείς, οι οποίοι λαμβάνουν Επίδομα Διακίνησης από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
8. Τα άτομα που πάσχουν από πολλαπλή σκλήρυνση (κατά πλάκας σκλήρυνση), που είναι εγγεγραμμένα μέλη στον Παγκύπριο Σύνδεσμο Πολλαπλής Σκλήρυνσης.

Ωστόσο, οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα μείωσης, ενώ σημαντικά προβλήματα παρουσιάζονται και στη «λίστα» ευάλωτων ομάδων, αφού υπάρχουν αρκετές κατηγορίες πολίτων που θα έπρεπε να είναι ενταγμένοι στη λίστα, αλλά δεν είναι. Το θέμα είχε συζητηθεί άπειρες φορές στη Βουλή των Αντιπροσώπων με την παρουσία του Υπουργού αλλά και μελών της ΑΗΚ για αναπροσαρμογή των ευάλωτων ομάδων, κάτι το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.